Μείωση προστίμων, απαλλαγές από το φόρο υπεραξίας, κατάργηση των προκαταβολών φόρου για εισοδήματα από ενοίκια και άλλες διορθωτικές παρεμβάσεις περιλαμβάνει ο νόμος που ψηφίστηκε για την επικύρωση της συμφωνίας με την τρόικα, το λεγόμενο "μνημονιακό πολυνομοσχέδιο".

Συνοπτικά, επέρχονται οι εξής αλλαγές

• Μειώνονται κατά 50% έως και 66% τα πρόστιμα για παραβάσεις του Κώδικα Φορολογικής Απεικόνισης Συναλλαγών, οι οποίες διαπράχθηκαν μέχρι 31-12-2013.
• Τέλος στην προκαταβολή φόρου 55% για τα εισοδήματα από ακίνητα και κινητές αξίες.
• Καταργείται, για τις χρήσεις 2014 και εξής, η διαδικασία της «αυτοπεραίωσης» για τις ανέλεγκτες φορολογικές δηλώσεις των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και των ελευθέρων επαγγελματιών.
• Απαλλάσσονται από το φόρο υπεραξίας 15% όσοι πωλούν ακίνητα τα οποία απέκτησαν πριν το 1995, όσοι πωλούν μετοχές που αγόρασαν στο Χρηματιστήριο πριν την 1η-1-2009 και όλοι οι μικρομέτοχοι.
• Επανέρχεται η ρύθμιση για την εκχώρηση ανείσπρακτων μισθωμάτων στο Δημόσιο αλλά μόνο για το έτος 2013.

Αναλυτικά, με τις φορολογικές ρυθμίσεις που προστέθηκαν στο «παρά πέντε» της κατάθεσης του πολυνομοσχεδίου στη Βουλή, προβλέπονται τα εξής:

1) Επανέρχεται σε ισχύ, αναδρομικά από την 1η-1-2014, η διάταξη η οποία προβλέπει ότι απαλλάσσεται από το φόρο εισοδήματος το 65%:

α) του επιδόματος επικίνδυνης εργασίας που καταβάλλεται με τη μορφή πτητικού, καταδυτικού, ναρκαλιείας, αλεξιπτωτιστών, δυτών και υποβρυχίων καταστροφών σε αξιωματικούς, υπαξιωματικούς και οπλίτες των Ενόπλων Δυνάμεων, της Ελληνικής Αστυνομίας, της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας και του Λιμενικού Σώματος,

β) της ειδικής αποζημίωσης που καταβάλλεται στο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό και τα πληρώματα ασθενοφόρων του Ε.Κ.Α.Β. που εκτελούν διατεταγμένη υπηρεσία με αεροπορικά μέσα για παροχή Α' Βοηθειών.

2) Απαλλάσσεται από το φόρο εισοδήματος η σύνταξη που καταβάλλεται στις οικογένειες των αναπήρων ειρηνικής περιόδου και στρατιωτικών που υπέστησαν βλάβη κατά την εκτέλεση της υπηρεσίας τους.

3) Οι δαπάνες των φορολογουμένων για δωρεές ή χορηγίες προς κοινωφελή ιδρύματα ή νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου που επιδιώκουν σκοπούς κοινωφελείς ή πολιτιστικούς δεν θα λαμβάνονται υπόψη από την Εφορία, ως τεκμήρια για τον προσδιορισμό των εισοδημάτων τους.

4) Εντάσσονται και τα ημερομίσθια στα εισοδήματα από μισθωτές υπηρεσίες στα οποία θα πρέπει να διενεργείται παρακράτηση φόρου εισοδήματος με βάση την κλίμακα φορολογίας των μισθών, δηλαδή με συντελεστές 22%-42%.

5) Επιβάλλεται παρακράτηση φόρου εισοδήματος 20% στις πρόσθετες αμοιβές των μισθωτών που δεν συμπεριλαμβάνονται στις τακτικές αποδοχές τους (στις αποζημιώσεις για υπερωριακή απασχόληση ή για εργασία κατά τις Κυριακές και τις αργίες κ.λπ.).

6) Εξαιρούνται από την παρακράτηση φόρου 20% οι αμοιβές για τεχνικές υπηρεσίες, οι αμοιβές διοίκησης, οι αμοιβές για συμβουλευτικές υπηρεσίες και άλλες αμοιβές για παρόμοιες υπηρεσίες που δεν υπερβαίνουν τα 300 ευρώ.

7) Εξαιρούνται από την παρακράτηση φόρου 15% οι τόκοι από ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του Ελληνικού Δημοσίου που αποκτούν ξένες εταιρείες και λοιπά ξένα νομικά πρόσωπα.

8) Απαλλάσσονται από την επιβάρυνση με προκαταβολή φόρου 55% οι φορολογούμενοι που αποκτούν από την 1η-1-2014 εισοδήματα προερχόμενα από εκμετάλλευση κεφαλαίου, δηλαδή από ακίνητα και κινητές αξίες, ενώ διατηρείται η απαλλαγή αυτή για τα εισοδήματα από μισθωτές υπηρεσίες. Η προκαταβολή φόρου 55% θα επιβάλλεται μόνο στα εισοδήματα από επιχειρηματική δραστηριότητα, δηλαδή στα κέρδη από την άσκηση επιχείρησης ή ελευθέριου επαγγέλματος και στα γεωργικά εισοδήματα, τα οποία αποκτώνται από την 1η-1-2014.

9) Παρατείνεται μέχρι και το τέλος Απριλίου του 2014 ο χρόνος απόδοσης παρακρατούμενων φόρων για τα εισοδήματα του μηνός Ιανουαρίου του 2014.

10) Επεκτείνεται, για κοινωνικούς λόγους, και στους μόνιμους κατοίκους της Κεφαλονιάς το ευνοϊκό καθεστώς φορολόγησης των εισοδημάτων από μισθούς και συντάξεις και των κερδών από επιχειρηματική δραστηριότητα, το οποίο ισχύει για τα νησιά με πληθυσμό μέχρι 3.100 μόνιμους κατοίκους. Με το καθεστώς αυτό προβλέπονται συντελεστές φόρου εισοδήματος μειωμένοι κατά 21% έως 31,25%.

11) Επανέρχεται σε ισχύ η διάταξη που προβλέπει ότι τα μισθώματα τα οποία δεν έχουν εισπράξει οι ιδιοκτήτες ακινήτων από τους ενοικιαστές τους επιτρέπεται να μη συνυπολογίζονται στο φορολογητέο εισόδημα των ιδιοκτητών, εφόσον εκχωρηθούν στο Δημόσιο χωρίς αντάλλαγμα. Η επαναφορά της διάταξης αυτής ισχύει μόνο για τα ανείσπρακτα μισθώματα του έτους 2013, ώστε στις φετινές φορολογικές δηλώσεις οι ιδιοκτήτες να μην πληρώσουν φόρο για τα μη αποκτηθέντα αυτά εισοδήματα.

12) Καταργούνται για τα έτη από το 2014 και μετά οι διατάξεις με τις οποίες προβλέπεται η δυνατότητα των εμπορικών επιχειρήσεων με ετήσια ακαθάριστα έσοδα μέχρι 300.000 ευρώ και των ελευθέρων επαγγελματιών με ετήσιες ακαθάριστες αμοιβές μέχρι 150.000 ευρώ να περαιώνουν αυτόματα με συνοπτική διαδικασία «αυτοελέγχου» ή «αυτοπεραίωσης» τις ανέλεγκτες δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος και ΦΠΑ. Η διαδικασία του «αυτοελέγχου» θα εφαρμοστεί φέτος τελευταία φορά για τη χρήση του έτους 2013 με τις φορολογικές δηλώσεις που πρέπει να υποβληθούν ηλεκτρονικά μέχρι 30-6-2014.

13) Προβλέπεται ρητά ότι από την 1η-1-2013 και μετά το ειδικό επίδομα τριτέκνων και πολύτεκνων, το οποίο ανέρχεται σε 500 ευρώ το χρόνο για κάθε εξαρτώμενο τέκνο τρίτεκνης ή πολύτεκνης οικογένειας, δεν προσμετράται στο καθαρό ετήσιο, οικογενειακό εισόδημα και απαλλάσσεται από τον φόρο εισοδήματος.

14) Απαλλάσσονται από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης 1%-4% το ενιαίο επίδομα στήριξης τέκνων και το ειδικό επίδομα τριτέκνων και πολυτέκνων, αναδρομικά από την 1η-1-2013.

15) Παρατείνεται και για το έτος 2013 η διάταξη που προβλέπει ότι ειδικά για τις ανείσπρακτες δεδουλευμένες αποδοχές της προηγούμενης διαχειριστικής περιόδου που εισπράττει καθυστερημένα ο δικαιούχος, σε έτος μεταγενέστερο, χρόνος απόκτησής τους θεωρείται ο χρόνος είσπραξης, υπό την προϋπόθεση ότι οι αποδοχές αυτές αναγράφονται διακεκριμένα στην ετήσια βεβαίωση αποδοχών που χορηγείται στον δικαιούχο για την ανωτέρω διαχειριστική χρήση.

16) Για παραβάσεις του Κώδικα Φορολογικής Απεικόνισης Συναλλαγών (μη έκδοση ή ανακριβή έκδοση φορολογικών στοιχείων κ.λπ.) που έχουν διαπραχθεί μέχρι 31-12-2013, επανέρχεται το καθεστώς του συμβιβασμού το οποίο προβλέπει τη μείωση των προστίμων στο 1/2 ή στο 1/3, δηλαδή κατά 50% έως 66%. Προϋπόθεση όμως για να ισχύσει το καθεστώς αυτό, είναι ο φορολογούμενος, εντός 30 ημερών από την κοινοποίηση της απόφασης επιβολή προστίμου, να αποδεχθεί ανεπιφύλακτα το σύνολο των παραβάσεων που του καταλογίστηκαν και να καταβάλει άμεσα τουλάχιστον 40% της συνολικής οφειλής καθώς και να εξοφλήσει το υπόλοιπο ποσό εφάπαξ μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου μήνα της αποδοχής.

Φόρος υπεραξίας ακινήτων

17) Θα απαλλάσσονται από το φόρο υπεραξίας 15% όσοι φορολογούμενοι μεταβιβάζουν ακίνητα που είχαν αποκτήσει πριν από το 1995.

18) Για τον υπολογισμό του φόρου υπεραξίας στις μεταβιβάσεις ακινήτων, η τιμή κτήσης, ανάλογα με τον τρόπο απόκτησης του ακίνητου, θα προσδιορίζεται ως εξής:

α) Στην περίπτωση που ο πωλητής έχει αποκτήσει το ακίνητη με αγορά, ως τιμή κτήσης θα λαμβάνεται υπόψη το τίμημα ή η αξία του ανταλλάγματος, όπως προκύπτει από το οικείο συμβόλαιο.

β) Στην περίπτωση απόκτησης με κληρονομιά ή δωρεά ή γονική παροχή, ως τιμή κτήσης θα λαμβάνεται υπόψη η αξία βάσει της οποίας υπολογίστηκε ο φόρος κληρονομιάς, δωρεάς ή γονικής παροχής.

γ) Σε κάθε άλλη περίπτωση, η τιμή κτήσης θα υπολογίζεται ως εξής: Απο την τιμή μεταβίβασης επί τον Δείκτη Τιμών Κατοικιών (ΔΤΚατ) του έτους κτήσης, διά του ΔΤΚατ του προηγούμενου της μεταβίβασης έτους. Ως ΔΤΚατ νοείται ο μέσος Δείκτης Τιμών Κατοικιών Αστικών Περιοχών της περιόδου Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου κάθε έτους, όπως ανακοινώνεται από την Τράπεζα της Ελλάδος.

19) Ως χρόνος κτήσης θα θεωρείται ο χρόνος απόκτησης ποσοστού τουλάχιστον 75% του μεταβιβαζόμενου δικαιώματος επί της ακίνητης περιουσίας. Επί χρησικτησίας, ως χρόνος κτήσης θεωρείται η αντίστοιχη ημερομηνία του εικοστού πρώτου έτους, πριν από το χρόνο της μεταβίβασης.

20) Ανάλογα με τα έτη διακράτησης του ακινήτου που μεταβιβάζεται, καθιερώνονται συντελεστές απομείωσης της αξίας οι οποίοι κλιμακώνονται με βάση τα χρόνια ιδιοκτησίας του ακινήτου. Για ακίνητα που έχουν μείνει στην κατοχή του ιδιοκτήτη για περισσότερα από 26 χρόνια ο συντελεστής απομείωσης φτάνει στο 60%. Στην περίπτωση μεταβίβασης ακινήτου που έχει αποκτηθεί από τον πωλητή στο χρονικό διάστημα από 1η-1-1995 έως 31-12-2002, ο συντελεστής απομείωσης προσαυξάνεται περαιτέρω κατά 20%

21) Ορίζεται ότι, σε κάθε περίπτωση μεταβίβασης ακινήτου που υπόκειται σε φόρο υπεραξίας, ο συμβολαιογράφος υποχρεούται:

α) να ελέγχει και να βεβαιώνει την ακρίβεια των στοιχείων της δήλωσης φόρου υπεραξίας ακινήτου, την οποία υποβάλλει ο πωλητής . Ωστόσο, δεν έχει ευθύνη για όσα στοιχεία δεν έχουν περιέλθει σε γνώση του και δεν περιλαμβάνονται στο συμβόλαιο που συντάσσει.

β) να αποδίδει στο Δημόσιο τον φόρο υπεραξίας με τραπεζική επιταγή σε διαταγή του Ελληνικού Δημοσίου, εντός 5 εργασίμων ημερών από την υπογραφή του συμβολαίου.

Φόρος υπεραξίας στις πωλήσεις μετοχών

22) Προβλέπεται απαλλαγή από τον φόρο υπεραξίας στις περιπτώσεις που ο μεταβιβάζων μετοχές εισηγμένες στο Χρηματιστήριο συμμετέχει στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας με ποσοστό μικρότερο του 0,5% ή εφόσον έχει αποκτήσει τις μετοχές πριν την 1η-1-2009.