«Τεκμήρια» εισοδήματος θα θεωρούνται από την 1η-1-2014 όλες οι δαπάνες που πραγματοποιούν οι φορολογούμενοι για να αποκτήσουν ακίνητα και κινητά περιουσιακά στοιχεία.

Τα χρήματα που θα δαπανούν τα φυσικά πρόσωπα για ανέγερση οικοδομών, για αγορές ακινήτων, επιχειρήσεων, μετοχών, μεριδίων αμοιβαίων κεφαλαίων, ομολόγων και εντόκων γραμματίων του Δημοσίου, για σύσταση επιχειρήσεων ή για συμμετοχή σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου επιχειρήσεων θα λαμβάνονται υπόψη από τις φορολογικές αρχές για τον προσδιορισμό των εισοδημάτων τους.

Και ενώ μέχρι τώρα γίνονταν μόνο μερικές εκατοντάδες έλεγχοι πόθεν έσχες κάθε χρόνο, από το 2014, οι δαπάνες για απόκτηση περιουσιακών στοιχείων θα είναι τεκμήριο για όλους και ο έλεγχος θα γίνεται αυτομάτως, μέσω της φορολογικής δήλωσης.

Όλες αυτές οι «δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων» θα προστίθενται στα ποσά των τεκμηρίων διαβίωσης για τις κατοικίες, τα ΙΧ αυτοκίνητα και τα σκάφη αναψυχής, που χρησιμοποιούν οι φορολογούμενοι. Σε κάθε περίπτωση το άθροισμα των «δαπανών απόκτησης περιουσιακών στοιχείων» και τεκμηρίων διαβίωσης θα προσδιορίζει το συνολικό ύψος του τεκμαρτού εισοδήματος που θα πρέπει να καλύπτει ο φορολογούμενος με βάση τα δηλωθέντα εισοδήματά του. Εφόσον τα δηλωθέντα εισοδήματα είναι χαμηλότερα από το άθροισμα των δαπανών απόκτησης περιουσιακών στοιχείων και τεκμηρίων διαβίωσης, εφόσον δηλαδή αυτά που δήλωσε δεν επαρκούν για να καλύψουν το συνολικό τεκμαρτό του εισόδημα, ο φορολογούμενος θα καλείται να πληρώσει φόρο με βάση το τεκμαρτό και όχι το δηλωθέν εισόδημά του.

Καταργούνται όλες οι εξαιρέσεις

Από το επόμενο έτος, καταργούνται οι εξαιρέσεις από τα τεκμήρια που ισχύουν σήμερα για τις δαπάνες απόκτησης ακινήτων, επιχειρήσεων, μετοχών, ομολόγων και εντόκων γραμματίων του Δημοσίου, για τις δαπάνες σύστασης εταιρειών και συμμετοχής σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου επιχειρήσεων.

Οι σημαντικές αυτές αλλαγές στη φορολογική νομοθεσία προβλέπονται με το άρθρο 32 του νέου Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος. Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου αυτού, από την 1η-1-2014, θα θεωρούνται ως «τεκμήρια εισοδήματος», και τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται για:

α) Αγορές ακινήτων ή ανέγερση οικοδομών. Οποιαδήποτε δαπάνη θα πραγματοποιεί ο φορολογούμενος για να αποκτήσει ακίνητο θα λαμβάνεται υπόψη ως τεκμήριο προσδιορισμού του εισοδήματός του.

Ακόμη κι αν αγοράσει ένα σπίτι για να το χρησιμοποιήσει ως πρώτη κατοικία δεν θα έχει πλέον καμία απαλλαγή. Ολόκληρο το ποσό που θα καταβάλει για την αγορά του σπιτιού θα θεωρηθεί ως τεκμήριο εισοδήματος και για να μην φορολογηθεί με βάση το ποσό αυτό, θα πρέπει να δικαιολογήσει την προέλευσή του επικαλούμενος νομίμως αποκτηθέντα έσοδα και εισοδήματα που αποταμίευσε κατά την διάρκεια των προηγούμενων ετών, καθώς και τυχόν έσοδα και εισοδήματα που απέκτησε κατά τη διάρκεια του έτους πραγματοποίησης της δαπάνης.

Τα ίδια θα ισχύουν και στην περίπτωση της ανέγερσης οικοδομής. Όλες οι δαπάνες που θα πραγματοποιήσει ο φορολογούμενος για την κατασκευή του σπιτιού του ή οποιουδήποτε άλλου κτίσματος θα θεωρηθούν «τεκμήρια» εισοδήματος. Για να μην πληρώσει υπέρογκο φόρο με βάση τις δαπάνες αυτές, ο φορολογούμενος θα πρέπει να δικαιολογήσει την προέλευση των ποσών που διέθεσε για την ανέγερση της οικοδομής, επικαλούμενος τα πραγματικά και νομίμως κτηθέντα έσοδα και εισοδήματά του.

Τεκμήρια θα θεωρούνται επίσης και οι δαπάνες για αγορές οικοπέδων και για κατασκευή δεξαμενών κολύμβησης.

β) Αγορές επιχειρήσεων ή σύσταση ή αύξηση κεφαλαίου επιχειρήσεων (ατομικών, ομορρύθμων ή ετερορρύθμων εταιριών, ανωνύμων εταιριών, εταιριών περιορισμένης ευθύνης, ιδιωτικών κεφαλαιουχικών εταιριών ή κοινωνιών ή κοινοπραξιών ή αστικών εταιριών). Κάθε δαπάνη για αγορά ή για σύσταση επιχείρησης ή για συμμετοχή σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου επιχείρησης θα θεωρείται «τεκμήριο» εισοδήματος και θα πρέπει να δικαιολογείται με βάση νομίμως αποκτηθέντα έσοδα και εισοδήματα.

γ) Αγορές εταιρικών μερίδων και χρεογράφων γενικώς. Τα χρηματικά ποσά που θα διαθέτουν τα φυσικά πρόσωπα για αγορές μετοχών εισηγμένων ή μη στο Χρηματιστήριο, καθώς και για αγορές μεριδίων αμοιβαίων κεφαλαίων, ομολόγων και εντόκων γραμματίων του ελληνικού Δημοσίου, θα λαμβάνονται επίσης υπόψη για τον προσδιορισμό των εισοδημάτων τους.

Οι «επενδυτές» για να αποφύγουν τη φορολόγησή τους με βάση τα ποσά αυτά θα πρέπει να τα δικαιολογήσουν στην Εφορία με την προσκόμιση παραστατικών που θα αποδεικνύουν ότι τα συγκεκριμένα κεφάλαια προέρχονται από νόμιμες πηγές εισοδήματος ή από νομίμως κτηθέντα έσοδα.

Έγγραφα δεκαετίας

Σε κάθε περίπτωση, οι φορολογικές αρχές θα έχουν τη δυνατότητα να ζητούν δικαιολογητικά που έχουν εκδοθεί ακόμη και πριν από 10 χρόνια προκειμένου να πειστούν ότι τα κεφάλαια που προορίζονται για τους παραπάνω σκοπούς σχηματίστηκαν από πολύχρονες αποταμιεύσεις.

Τι ισχύει σήμερα

Σημειώνεται ότι με βάση την ήδη ισχύουσα νομοθεσία που εφαρμόζεται εδώ και πολλά χρόνια, ως «τεκμήρια» προσδιορισμού του εισοδήματος των φυσικών προσώπων θεωρούνται τα χρηματικά ποσά που πραγματικά καταβάλλονται για:

- Αγορά ή χρηματοδοτική μίσθωση αυτοκινήτων, δίτροχων ή τρίτροχων αυτοκινούμενων οχημάτων, πλοίων αναψυχής και λοιπών σκαφών αναψυχής, αεροσκαφών και κινητών πραγμάτων μεγάλης αξίας.

Ως κινητά πράγματα μεγάλης αξίας νοούνται εκείνα που η αξία τους υπερβαίνει το ποσό των 10.000 ευρώ. Αν η αξία κάθε πράγματος είναι μικρότερη του ποσού αυτού, τα αγορασθέντα όμως πράγματα αποτελούν κατά τις συναλλακτικές αντιλήψεις ενιαίο σύνολο, τότε για τον υπολογισμό της αξίας λαμβάνεται υπόψη η αξία όλων αυτών των πραγμάτων, εφόσον υπερβαίνει το ποσό των 10.000 ευρώ.

- Χορήγηση δανείων προς οποιονδήποτε.

- Δωρεές, γονικές παροχές ή χορηγίες, εφόσον υπερβαίνουν ετησίως τα 300 ευρώ, εκτός από τις δωρεές προς το Δημόσιο, τους δήμους και τις κοινότητες του κράτους, τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, τα κρατικά και δημοτικά νοσηλευτικά ιδρύματα και τα νοσοκομεία, που αποτελούν νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου και επιχορηγούνται από τον Κρατικό Προϋπολογισμό, καθώς και τα προνοιακά ιδρύματα του ευρύτερου δημόσιου τομέα (κρατικά νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου), ως και τα προνοιακά ιδρύματα ιδιωτικού δικαίου των οποίων οι εν γένει δαπάνες λειτουργίας καλύπτονται τουλάχιστον κατά 70% με επιχορηγήσεις από τον Κρατικό Προϋπολογισμό.

- Εξόφληση δανείων ή πιστώσεων οποιασδήποτε μορφής (στεγαστικών, καταναλωτικών, προσωπικών δανείων και πιστωτικών καρτών). Στο ποσό που λαμβάνεται υπόψη περιλαμβάνονται και οι δεδουλευμένοι τόκοι, καθώς και οι τυχόν τόκοι υπερημερίας.