Ενσημα ανεργίας, χρόνος ασθένειας, προαιρετική ασφάλιση (αυτασφάλιση) και αναγνώριση των κενών διαστημάτων εργασίας μπορούν να αξιοποιήσουν χιλιάδες ασφαλισμένοι του ΙΚΑ για να συμπληρώσουν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, ιδίως στην περίπτωση που έχουν μείνει άνεργοι και θέλουν ένα ή δυο χρόνια για να βγούν στη σύνταξη.

Διαβάστε εδώ ποιες γυναίκες και πότε μπορούν να πάρουν σύνταξη από τα 50

Η αξιοποίηση των τεσσάρων παραπάνω χρόνων κρύβει μυστικά αλλά και παγίδες:
1. Ο χρόνος ασθένειας μπορεί να αξιοποιηθεί χωρίς πληρωμή και είναι μέχρι 200 ημέρες για ένα έτος για όσους συμπληρώνουν με το χρόνο αυτό τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης για σύνταξη ως το 2010. Προσοχή όμως γιατί η ασθένεια θα πρέπει να υπάρχει μια δεκαετία πριν το 2010. Από το 2011 και μετά και προκειμένου να συμπληρωθεί ο απαιτούμενος χρόνος ασφάλισης για σύνταξη με τις προϋποθέσεις που ισχύουν από τη χρονιά αυτή και μετά, υπολογίζονται μέχρι 300 ημέρες ασθένειας, οποτεδήποτε. Προσοχή ο χρόνος ασθένειας δεν υπολογίζεται για να συμπληρωθούν οι 100 ημέρες ασφάλισης που πρέπει να έχει ένας ασφαλισμένος την τελευταία πενταετία για μειωμένη σύνταξη.
2. Ο χρόνος ανεργίας, αξιοποιείται με τις ίδιες προϋποθέσεις όπως ο χρόνος ασθένειας, με τη διαφορά ότι ισχύει και για να συμπληρωθούν τη μια από τις πέντε τελευταίες χρονιές οι 100 ημέρες για τη μειωμένη σύνταξη. Για παράδειγμα ένας ασφαλισμένος στο ΙΚΑ για να πάρει μειωμένη σύνταξη σήμερα θα πρέπει να είχε 100 μέρες ασφάλισης κάθε χρόνο τα 5 προηγούμενα έτη. Αν όμως για κάποιο λόγο δεν είχε για έναν χρόνο τα 100 ένσημα, τότε το δικαίωμα για μειωμένη χάνεται, εκτός και αν στο χρόνο αυτό ήταν άνεργος, οπότε και οι 100 ημέρες συμπληρώνονται από τα «ένσημα της ανεργίας». Αυτή είναι η πιο απλή περίπτωση και συνήθως καλύπτεται από τους ασφαλισμένους και τις ασφαλισμένες που σπεύδουν να συνταξιοδοτηθούν με «μειωμένη».
3. Αυτασφάλιση: Υπάρχουν χιλιάδες περιπτώσεις ασφαλισμένων οι οποίοι ακόμη και με τα ένσημα ανεργίας δεν συμπληρώνουν τις 100 ημέρες για κάθε ένα από τα 5 τελευταία έτη προκειμένου να πάρουν μειωμένη. Για παράδειγμα ένας άνεργος που είχε τις 100 ημέρες μόνον για τα 3 από τα 5 έτη. Ο εν λόγω ασφαλισμένος δεν μπορεί να πάρει μειωμένη γιατί στα 2 έτη της τελευταίας 5ετίας δεν έχει τις προϋποθέσεις των 100 +100 ενσήμων. Σε αυτές τις περιπτώσεις τα ένσημα μπορούν να αναζητηθούν από αυτασφάλιση, δηλαδή από την επιλογή του εργαζόμενου να πληρώσει ο ίδιος την ασφάλισή του στο ΙΚΑ αν μείνει άνεργος. Εδώ όμως χρειάζεται προσοχή γιατί το αίτημα για αυτασφάλιση πρέπει να γίνει άμεσα και όχι μεταγενέστερα του χρόνου που επήλθε η ανεργία. Για παράδειγμα σήμερα ένας άνεργος μπορεί να ζητήσει αυτασφάλιση για να καλύψει με ένσημα τον χρόνο ασφάλισης από εδώ και πέρα και όχι για να συμπληρώσει το κενό ενσήμων του 2010, ή του 2013! Επίσης το κόστος της αυτασφάλισης διαφοροποιείται ανάλογα με την ηλικία του ασφαλισμένου.
4. Κενό ασφάλισης. Όταν ένας εργαζόμενος διακόπτει την εργασία του, είτε λόγω ανεργίας, είτε για άλλη αιτία, μπορεί να αναγνωρίσει το κενό που μεσολαβεί μέχρι να ξαναβρεί δουλειά, εφόσον το διάστημα από τη διακοπή της ασφάλισης μέχρι την επανέναρξη δεν υπερβαίνει τις 25 μέρες, δηλαδή έναν πλήρη μήνα εργασίας. Την αναγνώριση του χρόνου αυτού, που γίνεται με αίτηση εξαγοράς στο ταμείο που είναι ασφαλισμένοι με κόστος 167 ευρώ το μήνα για την κύρια ασφάλισης και 57 ευρώ/μήνα για την επικουρική δικαιούνται όσοι συνταξιοδοτούνται με τα όρια ηλικίας που ισχύουν από το 2011 και μετά και με την προϋπόθεση να έχουν ήδη 3.600 ημέρες ασφάλισης. Χρήση των συγκεκριμένων διατάξεων δεν μπορούν να κάνουν οι ασφαλισμένοι του Δημοσίου, οι οποίοι πριν το διορισμό τους είχαν ασφάλιση στο ΙΚΑ. Για παράδειγμα ασφαλισμένος με κενό διάστημα ασφάλισης από 10.2.2012 μέχρι 20.4.2012 μπορεί να αναγνωρίσει 25 ημέρες ασφάλισης μόνο για το μήνα Μάρτιο του 2008, διότι και στο μήνα Φεβρουάριο και στο μήνα Απρίλιο είχε ασφάλιση.

Σύνταξη για λίγους με 1.500 «επιδοτούμενα ένσημα» από ΟΑΕΔ

Σε αυτή την περίπτωση υπάρχει η δυνατότητα να ενταχθεί ένας άνεργος σε πρόγραμμα προαιρετικής ασφάλισης του ΟΑΕΔ, εφόσον όμως είναι άνεργος άνω των 12 μηνών. Στο πρόγραμμα αυτό υπάγονται όσοι πρόκειται να βγούν σε πλήρη σύνταξη και όχι μειωμένη και θα πρέπει είτε να απέχουν έως 5 χρόνια από το όριο ηλικίας πλήρους σύνταξης, είτε να τους λείπουν έως 1.500 ημέρες ασφάλισης για να συνταξιοδοτηθούν. Το κόστος ασφάλισής τους καλύπτεται από τον ΟΑΕΔ, αλλά αν για οποιονδήποτε λόγο διακόψουν την επιδοτούμενη ασφάλισή τους, τότε θα γυρίσουν πάλι στο μηδέν και τα ένσημα που είχαν αποκτήσει θα χαθούν.
Οι άνεργοι που δύνανται να ενταχθούν στο πρόγραμμα προαιρετικής ασφάλισης με αίτησή τους στα υποκαταστήματα του ΙΚΑ του τόπου κατοικίας τους, θα πρέπει:
Α) να έχουν συμπληρώσει οι άνδρες το 60ο έτος της ηλικίας τους και οι γυναίκες το 55ο έτος της ηλικίας τους (για τους ασφαλισμένους στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα το όριο ηλικίας είναι 55 και 50 αντίστοιχα), το οποίο θα βεβαιώνεται από την αστυνομική τους ταυτότητα ή διαβατήριο.
Β) να έχουν εγγραφεί ως άνεργοι στον ΟΑΕΔ και να κατέχουν δελτίο ανεργίας για δώδεκα (12) τουλάχιστον συνεχείς μήνες πριν την υποβολή της αίτησης υπαγωγής, να εξακολουθούν να είναι άνεργοι και να κατέχουν κάρτα ανεργίας ανανεωμένη ανά τρίμηνο.
Γ) ο υπολειπόμενος για τη συμπλήρωση των κατά περίπτωση ελάχιστων προϋποθέσεων θεμελίωσης πλήρους σύνταξης στο ΙΚΑ και στους αντίστοιχους φορείς επικουρικής ασφάλισης αριθμός ημερομισθίων δεν υπερβαίνει τα 1.500 κατ' ανώτατο όριο , τα οποία θα βεβαιώνονται με σχετική βεβαίωση από τα οικεία φορείς ασφαλιστικής κάλυψης.
Στο πρόγραμμα αυτό έχουν ενταχθεί περίπου 2.000 άνεργοι και απομένουν λίγες αιτήσεις μέχρι να καλυφθεί ο αριθμός όσων μπορεί να χρηματοδοτήσει ο ΟΑΕΔ.