Τι μπορεί να κάνει μια οικογένεια σε καιρό κρίσης; Οδηγός είναι οι λύσεις που εφάρμοζαν οι... παππούδες μας, αλλά και οι διέξοδοι που βρήκαν άνθρωποι που έζησαν σε παλιότερες δύσκολες εποχές, όπως αυτές καταγράφονται από τους ιστορικούς των κρίσεων.

Είναι αλήθεια πως σε πραγματικά δύσκολες οικονομικά εποχές οι άνθρωποι αναθεωρούν τον τρόπο ζωής τους και επιστρέφουν στη λογική της αποταμίευσης δίνοντας προτεραιότητα μόνον στις βασικές τους ανάγκες της σίτισης, της στέγασης, της ένδυσης και της υγειονομικής περίθαλψης.

Βεβαίως, η έννοια της βασικής ανάγκης ποικίλλει από εποχή σε εποχή και από κοινωνία σε κοινωνία αναλόγως του σταδίου ανάπτυξής της. Εάν, όμως, θέλαμε να μιλήσουμε για μία πραγματικά σοβαρή προσπάθεια περιστολής των μη απολύτως αναγκαίων δαπανών ενός νοικοκυριού στη σημερινή Ελλάδα βρισκόμαστε μπροστά στις εξής επιλογές:

1. ΛΟΓΑΡΙΑΣΤΕ. Πριν αποπειραθείτε οτιδήποτε σαν μέτρο εξοικονόμησης, λογαριάστε επακριβώς τα μηνιαία σας έσοδα και δαπάνες ώστε να αποκτήσετε μία λεπτομερή εικόνα των χρηματικών ροών του νοικοκυριού σας. Αυτό είναι απολύτως αναγκαίο προκειμένου να σταθμίσετε τη σημασία κάθε σας δαπάνης και να αξιολογήσετε τα περιθώρια μείωσής της. Πρόκειται για μία συνήθεια που είχαν αναγκαστικά αποκτήσει οι γονείς και παππούδες μας ζώντας σε δύσκολες εποχές και που η κοινωνία της αφθονίας των τελευταίων 2-3 δεκαετιών εξάλειψε από την καθημερινότητα πολλών σύγχρονων οικογενειών.

2. ΤΡΩΤΕ ΣΠΙΤΙ. Φροντίστε να τρώτε σπίτι σας ολοένα και πιο συχνά και ετοιμάζετε φαγητό από το σπίτι για τις καθημερινές διαδρομές και την εργασία σας. Αποφύγετε το πρόχειρο-γρήγορο φαγητό στο οποίο είχατε συνηθίσει και μάθετε στα παιδιά σας να τρώνε υγιεινά σπιτικά φαγητά σε τακτά χρονικά διαστήματα. Έτσι θα αποφύγετε προβλήματα υγείας ενώ συγχρόνως θα εξοικονομήσετε χρήματα που ημερησίως δείχνουν ασήμαντα αλλά σε μηνιαία βάση δεν είναι αμελητέα.

3. ΜΙΚΡΟΤΕΡΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΣΤΑ ΚΙΝΗΤΑ. Ξεφορτωθείτε τα μη απαραίτητα κινητά τηλέφωνα και αναζητείστε τη φθηνότερη σύνδεση (ο ανταγωνισμός προσφέρει ευκαιρίες). Αρκετές οικογένειες διαθέτουν 2-3 κινητά τηλέφωνα. Αναζητείστε το φθηνότερο πακέτο και "μαζέψτε" τα κινητά της οικογένειας σε έναν πάροχο.

4. ΦΘΗΝΟΤΕΡΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ. Αναζητήσετε τις φθηνότερες ενεργειακά λύσεις. Αξιοποιείστε το φθηνότερο νυχτερινό ρεύμα και ακολουθείστε τις οδηγίες για φθηνές λύσεις της ΔΕΗ. Μονώστε καλά το σπίτι σας, διερευνήστε τη λύση του ηλιακού θερμοσίφωνα, αλλάξτε τις λάμπες με ενεργειακά αποδοτικές λάμπες και κλείνετε τα φώτα και τις ηλεκτρικές συσκευές όταν δεν τα χρησιμοποιείτε.

5. ΜΟΝΟ Ο,ΤΙ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ. Εάν είστε συνδρομητής σε καλωδιακή τηλεόραση, κρατείστε όσα κανάλια πραγματικά παρακολουθείτε και κόψτε όλα τα άλλα. Εάν πάλι είστε εγγεγραμμένος σε κάποιο γυμναστήριο διακόψτε τη συνδρομή και δοκιμάστε πολύ πιο απλούς τρόπους εκγύμνασης (βάδισμα, τρέξιμο, ποδήλατο, ομαδικά παιχνίδια σε γήπεδα με παρέες κλπ).

6. ΔΙΑΒΑΣΤΕ. Αφιερώστε περισσότερο χρόνο στην ανάγνωση βιβλίων, επισκέψεις και παιγνίδια με φίλους και λιγότερο στα θεάματα κάθε είδους.

7. ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ. Αποχωριστείτε/πουλήσετε το δεύτερο ή τρίτο αυτοκίνητο που ενδεχομένως διαθέτει η οικογένειά σας και εάν πρόκειται να το αλλάξετε φροντίστε να αγοράσετε υβριδικό χαμηλής κατανάλωσης. Ψάξτε για μηχανικό/συνεργείο εμπιστοσύνης και χαμηλή ταρίφα ασφάλισης. Αναζητείστε τα φθηνότερα βενζινάδικα στη γειτονιά σας. Οργανώστε τις εξόδους σας ώστε να είναι παραγωγικές κάθε φορά που χρησιμοποιείτε αυτοκίνητο και προτιμήσετε για τις καθημερινές σας διαδρομές προς την εργασία τα μέσα μαζικής μεταφοράς και τις μηνιαίες κάρτες.

8. ΤΟ ΕΞΟΧΙΚΟ. Ισως χρειαστεί να αποχωριστείτε το εξοχικό σας σπίτι εφόσον δεν μπορείτε να  αντεπεξέλθετε στα έξοδα συντήρησης, φορολογίας και μετακίνησης.

9. ΙΝΤΕΡΝΕΤ. Κόψτε το γρήγορο Ιντερνέτ εφόσον δεν σας είναι επαγγελματικά απαραίτητο.

10. ΜΑΣΤΟΡΕΜΑΤΑ. Μάθετε να μαστορεύετε και ασχοληθείτε με τη κηπουρική σαν χόμπι εφόσον διαθέτετε κήπο (εάν είναι αρκετά μεγάλος φυτέψετε και κανένα ζαρζαβατικό ή χρήσιμο βότανο).

11. ΣΤΗ ΛΑΪΚΗ.  Καθιερώστε τα ψώνια από τις λαϊκές αγορές και όταν πηγαίνετε στις υπεραγορές διαλέξτε προσεκτικά αυτές που λειτουργούν μονίμως εκπτωτικά.

12. ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ. Κάνετε τα παιδιά σας συμμέτοχα στην οικογενειακή προσπάθεια εξοικονόμησης χρημάτων. Διακόψετε τα ιδιωτικά σχολεία εάν το κόστος υπερβαίνει τις δυνατότητές σας, περιορίστε τα φροντιστήρια και δώστε κίνητρα στα παιδιά να αναλάβουν ενεργά μέρος στην ευθύνη της εκπαίδευσής τους. Ζητείστε από αυτά να συμμετέχουν στις καθημερινές δουλειές του σπιτιού ώστε και να εκπαιδευτούν καταλλήλως και να αποκτήσουν το αίσθημα της υπευθυνότητας.

13. ΧΩΡΙΣ ΔΑΝΕΙΑ. Ξεχάστε τον δανεισμό στις σημερινές συνθήκες της κρίσης για να μην βρεθείτε προ απροόπτου (πχ απώλεια εργασίας). Καταργείστε τις πιστωτικές κάρτες αν δεν είναι απόλυτη ανάγκη, περιορισθείτε σε χρεωστικές αν σας είναι τόσο απαραίτητες. Εάν έχετε ήδη δανειστεί και δυσκολεύεστε με τη δόση σας επιδιώξτε να μεταφέρετε αλλού το υπόλοιπό σας όπου το επιτόκιο θα είναι χαμηλότερο. Εάν έχετε υποθηκεύσει το ακίνητο που αγοράσατε με δανεικά και διαπιστώνετε άμεση ή δυνητική μείωση της τιμής του χαμηλότερα από το ύψος του δανείου, τότε ίσως πρέπει να ‘εκχωρήσετε’ το ακίνητο στη τράπεζα και να προτιμήσετε το ενοίκιο από τη τοκοχρεολυτική δόση. Ναι μεν θα χαθεί το όνειρο της ιδιόκτητης στέγης (επί του παρόντος), αλλά θα γλυτώσετε και από τον εφιάλτη του χρέους.

14.ΓΙΝΕΤΕ ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗΣ.Αποκτήστε καταναλωτική συνείδηση. Διερευνήστε το κόστος και την αξία που πραγματικά έχει αυτό που αγοράζετε. Γίνετε μέλος μιας καταναλωτικής οργάνωσης και φροντίστε να είστε μόνιμα και κατάλληλα πληροφορημένος για τις προσφορές που κάθε φορά υπάρχουν.