Χαράτσι από 1% έως 4% θα πληρώσουν φέτος οι φορολογούμενοι για ποσά που εξαιρούνται μεν από τη φορολογία -ή έχουν φορολογηθεί αυτοτελώς- αλλά επιβαρύνονται με την έκτακτη εισφορά αλληλεγγύης. Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται διάφορα κοινωνικά επιδόματα, αλλά και τα έσοδα από επενδύσεις (μετοχές, ρέπος) και οι τόκοι άνω των 250 ευρώ.

Ειδική εισφορά αλληλεγγύης 1%-4% θα επιβληθεί φέτος στα επιδόματα που καταβάλλονται σε ανέργους, αναπήρους, πολυτέκνους και χαμηλοσυνταξιούχους, παρά το γεγονός ότι τα ποσά αυτά απαλλάσσονται από τη φορολογία εισοδήματος. Επιπλέον, η ειδική εισφορά θα επιβληθεί στα επιδόματα επικίνδυνης εργασίας, στα ποσά των τόκων καταθέσεων τα οποία υπερέβησαν τα 250 ευρώ το 2012, στους τόκους από έντοκα γραμμάτια και ομόλογα, στα κέρδη από πωλήσεις μετοχών, μεριδίων αμοιβαίων και εταιρικών μεριδίων, στα μερίσματα ανωνύμων εταιρειών και ΕΠΕ, στις αμοιβές και τους μισθούς των διοικητικών συμβουλίων των ανωνύμων εταιρειών, στα εισοδήματα από την εκμετάλλευση φωτοβολταϊκών συστημάτων, καθώς και στα ποσά επιδοτήσεων και αποζημιώσεων που δόθηκαν επί της αγροτικής παραγωγής.

Υποχρεωτική δήλωση

Το υπουργείο Οικονομικών έχει θεσπίσει διάταξη με την οποία προβλέπεται ότι από φέτος είναι υποχρεωτική η δήλωση όλων των παραπάνω εισοδημάτων, τα οποία είτε απαλλάσσονται από το φόρο είτε φορολογούνται αυτοτελώς. Τα εισοδήματα αυτά, από τη στιγμή που θα δηλωθούν υποχρεωτικά, θα συναθροιστούν με τα υπόλοιπα ποσά εισοδημάτων (από μισθούς, συντάξεις, ακίνητα, επιχειρήσεις κ.λπ.) που θα δηλώσουν οι φορολογούμενοι.

Στις περισσότερες περιπτώσεις το άθροισμα όλων αυτών των εισοδημάτων θα είναι μεγαλύτερο των 12.000 ευρώ, οπότε οι φορολογούμενοι θα υποχρεώνονται να πληρώσουν, για το συνολικό ποσό όλων των εισοδημάτων τους, ειδική εισφορά αλληλεγγύης, η οποία θα υπολογίζεται με συντελεστές 1% έως 4%.

Πώς υπολογίζεται

Ειδικότερα, η εισφορά αλληλεγγύης θα ανέρχεται σε 1% για συνολικό ποσό ετήσιου εισοδήματος από 12.000 έως 20.000 ευρώ, σε 2% για συνολικό ετήσιο εισόδημα από 20.001 έως 50.000 ευρώ, σε 3% για ετήσιο εισόδημα από 50.001 έως 100.000 ευρώ και σε 4% για ετήσιο εισόδημα άνω των 100.000 ευρώ.

Ποια έσοδα γλιτώνουν

Τα μόνα φοροαπαλλαχθέντα ή αυτοτελώς φορολογηθέντα ποσά τα οποία είναι υποχρεωτικό να δηλωθούν φέτος αλλά δεν πρόκειται να επιβαρυνθούν με ειδική εισφορά αλληλεγγύης είναι οι αποζημιώσεις απολύσεων, τα εφάπαξ που χορήγησαν τα ασφαλιστικά ταμεία σε όσους συνταξιοδοτήθηκαν καθώς επίσης και ορισμένα επιδόματα που, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, δεν αποτελούν εισόδημα, όπως το διατροφικό επίδομα, το επίδομα τυφλότητας, το επίδομα τοκετού, τα επιδόματα λουτροθεραπείας, εισπνευσοθεραπείας αεροθεραπείας, ενεσοθεραπείας κ.λπ.

Όλα τα παραπάνω διευκρινίζονται σε εγκύκλιο που εξέδωσε πρόσφατα ο Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Εσόδων κ. Χ. Θεοχάρης.

Σύμφωνα ειδικότερα με τα όσα αναφέρονται στην εγκύκλιο:

Στον πίνακα 6 της δήλωσης

1) Στους κωδικούς 659-660 του πίνακα 6, στην τρίτη σελίδα της φετινής φορολογικής δήλωσης πρέπει να αναγραφούν υποχρεωτικά όλες οι παρακάτω κατηγορίες εισοδημάτων αυτοτελώς φορολογούμενων, ώστε να υπαχθούν σε ειδική εισφορά αλληλεγγύης:

-Οι τόκοι καταθέσεων τραπεζών, μόνο εφόσον υπερέβησαν συνολικά το ποσό των 250 ευρώ κατά το έτος 2012.

-Οι τόκοι έντοκων γραμματίων και ομολόγων του Δημοσίου.

-Οι τόκοι από ομολογίες που εκδίδονται από εταιρίες ή επιχειρήσεις που εδρεύουν στην Ελλάδα.

-Οι τόκοι ομολογιακών δανείων που εκδίδονται στην αλλοδαπή.

-Οι αμοιβές και οι μισθοί των μελών των Δ.Σ. ανωνύμων εταιρειών, στα ποσά των οποίων έγινε παρακράτηση φόρου 35%.

-Η ωφέλεια από πώληση εταιρικού μεριδίου.

-Τα μερίσματα ανωνύμων εταιρειών.

-Τα κέρδη που διανέμουν οι ΕΠΕ και οι συνεταιρισμοί κλπ.

-Τα μερίσματα από αλλοδαπές ανώνυμες εταιρίες, αλλοδαπές Ε.Π.Ε. κ.λ.π..

-Τα κέρδη φυσικών προσώπων και πολύ μικρών επιχειρήσεων από τη διάθεση παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας προς την εταιρεία Δ.Ε.Η. Α.Ε. ή άλλο προμηθευτή, μετά από την ένταξη τους στο «Ειδικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης Φωτοβολταϊκων Συστημάτων μέχρι δέκα (10) kw».

Ρέπος και κέρδη από μετοχές

2) Επιπλέον, στους κωδικούς 659-660 πρέπει να αναγραφούν υποχρεωτικά και οι παρακάτω περιπτώσεις εισοδημάτων που απαλλάχθηκαν από τη φορολογία αλλά υπόκεινται σε ειδική εισφορά αλληλεγγύης:

- Το εισόδημα από πράξεις RΕΡOS.

- Το εξωιδρυματικό επίδομα και το ποσό με το οποίο προσαυξάνεται η σύνταξη τυφλών (όχι ολικά τυφλών) και προσώπων με απόλυτη αναπηρία κάτω από 80%.

- Οι συντάξεις αλλοδαπής προέλευσης που φορολογούνται μόνο στην αλλοδαπή.

- Οι συντάξεις και τα επιδόματα που καταβλήθηκαν στις πολύτεκνες μητέρες.

- Τα κέρδη από την πώληση μετοχών εισηγμένων και μη εισηγμένων στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών.

- Τα ειδικά επιδόματα επικίνδυνης εργασίας.

- Τα μερίσματα ημεδαπών και αλλοδαπών ναυτιλιακών εταιρειών.

Κοινωνικά επιδόματα

3) Στα εισοδήματα που απαλλάσσονται από το φόρο και πρέπει να δηλωθούν υποχρεωτικά, προκειμένου να επιβαρυνθούν με ειδική εισφορά αλληλεγγύης, περιλαμβάνονται επίσης:

- το ΕΚΑΣ, το οποίο πρέπει να δηλωθεί στους κωδικούς 305-306 του πίνακα 6

- το επίδομα ανεργίας, το οποίο πρέπει να δηλωθεί στους κωδικούς 661-662 του πίνακα 6

- τα ποσά των επιδοτήσεων και των αποζημιώσεων επί της γεωργικής παραγωγής, τα οποία πρέπει να δηλωθούν στους κωδικούς 995-996.

Πότε και πώς εξαιρούνται οι άνεργοι από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης

4) Οι άνεργοι που θα δηλώσουν για το 2012 ετήσια εισοδήματα μεγαλύτερα των 12.000 ευρώ θα έχουν τη δυνατότητα να εξαιρεθούν από την επιβολή της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης εκ των υστέρων, δηλαδή αφού πρώτα κληθούν να πληρώσουν την εισφορά με το εκκαθαριστικό της φορολογικής τους δήλωσης. Για να απαλλαγεί φέτος ένας άνεργος από την επιβολή της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης, θα πρέπει να πληροί αθροιστικά τις ακόλουθες προϋποθέσεις:

α) Να λαμβάνει επίδομα ανεργίας από τον ΟΑΕΔ ή να είναι εγγεγραμμένος στο μητρώο των ανέργων του ΟΑΕΔ για τουλάχιστον 12 συνεχόμενους μήνες, ούτως ώστε να χαρακτηρίζεται μακροχρόνια άνεργος. Οι προϋποθέσεις αυτές πρέπει να συντρέχουν στο πρόσωπό του την 30η Απριλίου 2013. Συνεπώς μακροχρόνια άνεργος, για την εφαρμογή του νόμου κατά το οικονομικό έτος 2013, νοείται αυτός που είναι συνεχόμενα εγγεγραμμένος στον ΟΑΕΔ, τουλάχιστον από 30/4/2012 έως και 30/4/2013.

β) Να μην έχει «πραγματικά εισοδήματα» κατά το χρόνο υπολογισμού και επιβολής της εισφοράς, γεγονός το οποίο οφείλει να δηλώσει υπεύθυνα ο φορολογούμενος, μαζί με την αίτηση απαλλαγής του από την εισφορά που θα υποβάλει στη Δ.Ο.Υ. μετά τη λήψη του εκκαθαριστικού σημειώματος. Η υπεύθυνη δήλωση θα ελεγχθεί κατά την υποβολή της φορολογικής δήλωσης το επόμενο οικονομικό έτος (το 2014).

Διευκρινίζεται ότι «πραγματικά εισοδήματα» εννοούνται τα εισοδήματα από ακίνητα, εμπορικές επιχειρήσεις, ελευθέρια επαγγέλματα, κινητές αξίες και γεωργικές δραστηριότητες κι όχι τα εισοδήματα που προέρχονται από μισθούς. Κι αυτό διότι υπάρχει το ενδεχόμενο, φορολογούμενος μισθωτός υπάλληλος να εργάστηκε κατά ένα χρονικό διάστημα μέσα στο έτος 2013, να διακόπηκε εν συνεχεία η εργασιακή του σχέση και την 30η/4/2013 να είχε ήδη αρχίσει να λαμβάνει επίδομα ανεργίας, και συνεπώς να απαλλάσσεται από την εισφορά.

Στην έννοια του «πραγματικού εισοδήματος» δεν περιλαμβάνονται τα εισοδήματα που προσδιορίζονται με βάση τα τεκμήρια, δηλαδή με βάση τις ετήσιες «αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης» και τις ετήσιες «δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων».

Ποιοι εξαιρούνται

Ποιοι φορολογούμενοι και ποια ποσά εξαιρούνται από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης

5) Από την επιβολή της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης, εξαιρούνται, για όλα τους τα εισοδήματα, οι κινητικά ανάπηροι με ποσοστό αναπηρίας από 80% και άνω. Τα άτομα με κινητική αναπηρία 80% ακριβώς, εξαιρούνται μόνο από την εισφορά και όχι από την επιβολή του φόρου εισοδήματος, ενώ τα άτομα με κινητική αναπηρία άνω του 80% εξαιρούνται και από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης και από τον φόρο εισοδήματος. Το γεγονός αυτό πρέπει να δηλώνεται υπεύθυνα, από τον ίδιο τον φορολογούμενο, στην περίπτωση 19 του πίνακα 2 της πρώτης σελίδας της δήλωσης (έντυπο Ε1) στους κωδικούς 913-914.

6)Από την επιβολή της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης εξαιρούνται και οι ακόλουθες περιπτώσεις εισοδημάτων:

- η αποζημίωση λόγω λύσης εργασιακής σχέσης

- τα εφάπαξ των ταμείων πρόνοιας και των ασφαλιστικών οργανισμών,

- οι αμοιβές υπαλλήλων της Ε.Ε. για τις οποίες έχουν εφαρμογή οι διατάξεις του Πρωτοκόλλου περί Προνομίων και Ασυλιών της Ε.Ε,

Τα παραπάνω ποσά πρέπει να δηλωθούν στους κωδικούς 657-658 του πίνακα 6 της φορολογικής δήλωσης, προκειμένου κατά την εκκαθάριση να μην υπολογιστεί γι' αυτά η ειδική εισφορά αλληλεγγύης.

Θεραπευτικά και άλλα επιδόματα

7) Όσα επιδόματα - βοηθήματα δεν φέρουν τα απαραίτητα γενικά εννοιολογικά χαρακτηριστικά του εισοδήματος, αλλά δίδονται ως κοινωνική παροχή για την αντιμετώπιση και κάλυψη συγκεκριμένων ειδικών δαπανών στις οποίες υποβάλλονται ευπαθείς ομάδες φορολογούμενων, δίδονται δηλαδή χωρίς αντάλλαγμα παροχής εργασίας, και δεν αποτελούν καρπό περιουσιακών στοιχείων, δεν πρέπει να δηλωθούν υποχρεωτικά στη φετινή φορολογική δήλωση και συνεπώς δεν τίθεται γι' αυτά θέμα επιβολής ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης.

Παραδείγματα επιδομάτων που σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών δεν αποτελούν εισόδημα, είναι το διατροφικό επίδομα, το επίδομα τυφλότητας, το επίδομα τοκετού, τα επιδόματα λουτροθεραπείας, εισπευσοθεραπείας, αεροθεραπείας, ενεσοθεραπείας κλπ.