Ιδιοκτήτες ακινήτων που έχουν χαμηλά εισοδήματα, κάτοχοι μη ηλεκτροδοτούμενων κτισμάτων και αγροτεμαχίων τα οποία δεν αποδίδουν έσοδα, ελαιοπαραγωγοί και λοιποί δενδροκαλλιεργητές που δεν εισπράττουν επιδοτήσεις αναμένεται να είναι οι ευνοημένοι από τις αλλαγές που σχεδιάζει το υπουργείο Οικονομικών στο νομοσχέδιο για τον Ενιαίο Φόρο Ακινήτων.

Σύμφωνα με πληροφορίες, οι βασικότερες τροποποιήσεις που αναμένεται να επέλθουν στις διατάξεις του νομοσχεδίου για τον Εν.Φ.Α. προβλέπουν:

-Την αύξηση του ορίου ετησίου εισοδήματος κάτω του οποίου προβλέπεται έκπτωση 50% επί του οφειλόμενου ΕΝ.Φ.Α. ή πλήρης απαλλαγή.  Το όριο ενδέχεται να αυξηθεί στα 10.000 ευρώ, από 7.000 που προβλέπει το αρχικό σχέδιο.

-Την αλλαγή της κλίμακας των συντελεστών χρήσης για τα αγροτεμάχια, όπου ο φόρος διαμορφώνεται ανάλογα με την καλλιέργεια (ελιές, καρποφόρα δέντρα κλπ).

- Την αύξηση της επιβάρυνσης στα αγροτεμάχια για τα οποία οι ιδιοκτήτες εισπράττουν επιδοτήσεις (μέσω του ΟΠΕΚΕΠΕ) και τη μείωση της επιβάρυνσης για τα υπόλοιπα που δεν αποφέρουν έσοδα.

- Την απαλλαγή ή ελάφρυνση των ακινήτων τα οποία δεσμεύει το κράτος (υπό απαλλοτρίωση κλπ).

- Την φορολογική ελάφρυνση των μη ηλεκτροδοτούμενων ακινήτων.

Οι αδικίες και τα παράλογα

Πάντως, οι αδικίες που προκαλούν οι διατάξεις του νομοσχεδίου και πρέπει να αποκατασταθούν είναι πολύ περισσότερες. Συγκεκριμένα έχουν εντοπιστεί οι παρακάτω περιπτώσεις:

Ακίνητη περιουσία αξίας κάτω των 200.000 ευρώ

1) Εκατομμύρια φορολογούμενοι με μικρής αξίας ακίνητη περιουσία, κάτω των 200.000 ευρώ, αποτελούμενη από διαμερίσματα ή μονοκατοικίες και αγροτεμάχια θα κληθούν να πληρώσουν αυξημένες φορολογικές επιβαρύνσεις, εφόσον εφαρμοστούν ως έχουν οι νέες ρυθμίσεις για τον Ενιαίο Φόρο Ακινήτων. Πρόκειται για ιδιοκτήτες οι οποίοι απαλλάσσονταν μέχρι τώρα από τον Φόρο Ακίνητης Περιουσίας για τα κτίσματα, τα εντός σχεδίων πόλεων ή οικισμών οικόπεδα και τις εκτάσεις γης εκτός σχεδίου που κατέχουν (αγροτεμάχια, αγρούς, βοσκότοπους, δασικές εκτάσεις κ.λπ.). Σ' αυτούς περιλαμβάνονται και όσοι κατέχουν ημιτελή ή αποπερατωμένα κτίσματα μη ηλεκτροδοτούμενα, οι οποίοι δεν πλήρωναν μέχρι τώρα κανένα φόρο για τα ακίνητα αυτά.

Όλοι αυτοί οι φορολογούμενοι πληρώνουν αυτή τη στιγμή μόνο το «χαράτσι» για τις ηλεκτροδοτούμενες κατοικίες τους. Με το νομοσχέδιο για τον Ενιαίο Φόρο Ακινήτων, που θα εφαρμοστεί από το 2014, θα φορολογούνται πλέον για όλα ανεξαιρέτως τα ακίνητα που κατέχουν, δηλαδή:

καί για τα ηλεκτροδοτούμενα κτίσματα για τα οποία πληρώνουν και τώρα φόρο (μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ)καί για τα λοιπά κτίσματα (ημιτελή μη ηλεκτροδοτούμενα, αποπερατωμένα μη ηλεκτροδοτούμενα) για τα οποία απαλλάσσονται σήμερα από κάθε φορολογίακαί για τα αγροτεμάχια, τους αγρούς, τους βοσκοτόπους και τις λοιπές εδαφικές εκτάσεις εκτός σχεδίων πόλεων ή οικισμών για τα οποία επίσης σήμερα φοροαπαλλάσσονται!

Ευνοούνται οι πλούσιοι

2) Από την άλλη πλευρά, η επιβολή του Ενιαίου Φόρου Ακινήτων το 2014 συνεπάγεται αυτόματα την κατάργηση του Εκτάκτου Ειδικού Τέλους Ακινήτων (ΕΕΤΑ ή «χαρατσιού») αλλά και του Φόρου Ακίνητης Περιουσίας (ΦΑΠ), ο οποίος επιβαρύνει σήμερα όσους κατέχουν κτίσματα και εντός σχεδίου οικόπεδα συνολικής αντικειμενικής αξίας άνω των 200.000 ευρώ. Συνέπεια αυτού θα είναι να γλιτώσουν από την πληρωμή φόρων ύψους πολλών χιλιάδων ευρώ όσοι κατέχουν πολυτελείς κατοικίες και οικόπεδα-φιλέτα σε κοσμοπολίτικα μέρη της χώρας, όπως η Μύκονος, η Σαντορίνη, η Κηφισιά, η Εκάλη και η Βουλιαγμένη. Αυτό θα οφείλεται στο γεγονός ότι ο Φόρος Ακίνητης Περιουσίας, που εφαρμόζεται αυτή τη στιγμή προκαλεί στους φορολογούμενους με ακίνητη περιουσία μεγάλης αξίας πολύ υψηλές φορολογικές επιβαρύνσεις, καθώς οι αντικειμενικές αξίες των κτισμάτων και των εντός σχεδίων πόλεων οικοπέδων που κατέχουν οι συγκεκριμένοι φορολογούμενοι αθροίζονται και φορολογούνται με μία ενιαία κλίμακα, όπου οι συντελεστές φθάνουν μέχρι και το 1% ή και το 2% επί της συνολικής φορολογητέας αξίας της περιουσίας. Αντιθέτως, με τις διατάξεις του νομοσχεδίου για τον Ενιαίο Φόρο Ακινήτων προβλέπεται η ξεχωριστή, αυτοτελής φορολόγηση κάθε κτίσματος, κάθε οικοπέδου και κάθε αγροτεμαχίου με σχετικά πολύ χαμηλότερους συντελεστές φορολόγησης από αυτούς που προβλέπουν οι διατάξεις για τον ΦΑΠ. Με τον Ενιαίο Φόρο, που θα εφαρμοστεί από το 2014, οι αξίες των ακινήτων δεν θα αθροίζονται για να φορολογηθούν με μία ενιαία προοδευτική φορολογική κλίμακα, όπως γίνεται τώρα με τον ΦΑΠ, αλλά κάθε ακίνητο θα φορολογείται χωριστά, αυτοτελώς, με έναν μόνο συντελεστή φόρου.

Παραδείγματα

Για να γίνει καλύτερα αντιληπτή η αδικία σε βάρος των εκατομμύριων ιδιοκτητών με περιουσία μικρής αξίας παραθέτουμε δύο αναλυτικά χαρακτηριστικά παραδείγματα που δείχνουν ότι οι μεν μεγαλοϊδιοκτήτες θα γλιτώσουν από την πληρωμή σημαντικού ύψους φόρων οι δε μικροϊδιοκτήτες θα επιβαρυνθούν με αυξημένους φόρους:

α) Ιδιοκτήτης βίλλας 250 τετραγωνικών μέτρων στη Μύκονο, παλαιότητας 10 ετών, με πρόσοψη σε 1 δρόμο, σε περιοχή με τιμή ζώνης (αντικειμενική αξία) 3.700 ευρώ ανά τ.μ. πληρώνει φέτος για το ακίνητο αυτό Έκτακτο Ειδικό Τέλος Ακινήτων (ΕΕΤΑ ή «χαράτσι») 2.932 ευρώ και Φόρο Ακίνητης Περιουσίας 2.540 ευρώ. Πληρώνει δηλαδή συνολικά φόρους 5.472 ευρώ, αν υποθέσουμε ότι έχει στην κατοχή του μόνο αυτό το ακίνητο. Το 2014 ο φορολογούμενος αυτός θα πάψει να πληρώνει τον Φόρο Ακίνητης Περιουσίας, ο οποίος καταργείται και θα κληθεί να καταβάλει μόνο τον Ενιαίο Φόρο Ακινήτων, ο οποίος ανέρχεται σε 3.258 ευρώ. Δηλαδή, ο συγκεκριμένος φορολογούμενος θα γλιτώσει φόρο συνολικού ποσού 2.214 ευρώ (5.472-3.258=2.214). Η μείωση της συνολικής επιβάρυνσής του θα ανέλθει στο 40,46%!

β) Φορολογούμενος κατέχει:

- Διαμέρισμα 60 τετραγωνικών μέτρων στο Περιστέρι, 3ου ορόφου, παλαιότητας 14 ετών με πρόσοψη σε 1 δρόμο, σε περιοχή όπου η τιμή ζώνης (αντικειμενική αξία) ανέρχεται σε 800 ευρώ το τ.μ.

- Αγροτεμάχιο 6,5 στρεμμάτων με ελαιόδενδρα και με πρόσοψη σε επαρχιακή οδό σε περιοχή του Δήμου Μεγαρέων, όπου η Αρχική Βασική Αξία (αντικειμενική αξία γης) ανέρχεται σε 3,50 ευρώ ανά τ.μ.

Ο συγκεκριμένος φορολογούμενος πληρώνει φέτος μόνο το Ε.Ε.Τ.Α. (το «χαράτσι») για το διαμέρισμα που κατέχει στο Περιστέρι. Συγκεκριμένα πληρώνει Ε.Ε.Τ.Α. 234,60 ευρώ. Για το αγροτεμάχιο δεν πληρώνει τίποτα, γιατί απαλλάσσεται. Το 2014 ο ίδιος φορολογούμενος θα κληθεί να πληρώσει Ενιαίο Φόρο 213,25 ευρώ για το διαμέρισμα και 42,47 ευρώ για το αγροτεμάχιο. Συνολικά, δηλαδή θα χρεωθεί με ΕΝ.Φ.Α. 255,72 ευρώ. Η συνολική φορολογική επιβάρυνση επί της ακίνητης περιουσίας του θα αυξηθεί κατά ή κατά 21,12 ευρώ ή κατά 9%.

Τα χαμηλά εισοδήματα

3) Φορολογούμενοι οι οποίοι έχουν πολύ χαμηλά ετήσια εισοδήματα και βρίσκονται σε οικονομική δυσχέρεια, με αποτέλεσμα να έχουν συσσωρευμένα απλήρωτα χρέη προς την Εφορία ή και προς τα ασφαλιστικά ταμεία καλούνται να πληρώσουν υποχρεωτικά ολόκληρο το ποσό του νέου Ενιαίου Φόρου! Στην κατηγορία αυτή υπάγονται όλοι ανεξαιρέτως οι οικονομικά αδύναμοι πολίτες και οι ευπαθείς κοινωνικές ομάδες του πληθυσμού της χώρας, δηλαδή οι 1,4 εκατομμύρια άνεργοι, οι εκατοντάδες χιλιάδες απλήρωτοι μισθωτοί εργαζόμενοι, οι ελάχιστοι πλέον χαμηλόμισθοι που πληρώνονται στην ώρα τους, οι χαμηλοσυνταξιούχοι, οι τρίτεκνοι, οι πολύτεκνοι και οι λοιποί οικογενειάρχες με ετήσια εισοδήματα κάτω από το όριο της φτώχειας. Πρόκειται για τουλάχιστον 2,5 εκατομμύρια οικογενειάρχες και άγαμους Έλληνες πολίτες οι οποίοι οφείλουν στο Δημόσιο ληξιπρόθεσμα χρέη συνολικού ύψους πάνω από 22 δισ. ευρώ. Όλοι αυτοί δεν θα έχουν κανένα δικαίωμα μερικής ή ολικής απαλλαγής από τον Ενιαίο Φόρο Ακινήτων, έστω κι αν τα εισοδήματά τους και το μέγεθος της ακίνητης περιουσίας τους είναι χαμηλότερα από τα όρια που προβλέπει το νομοσχέδιο για τη χορήγηση μερικής ή ολικής απαλλαγής.

Τα εκτός σχεδίου

4) Η φορολογική επιβάρυνση των εκτάσεων γης εκτός σχεδίων πόλεων ή οικισμών στις οποίες έχουν ανεγερθεί κατοικίες είναι δυσανάλογα μεγαλύτερη από την επιβάρυνση των εκτάσεων εντός των οποίων δεν υπάρχουν κατοικίες. Στα αγροτεμάχια, τους αγρούς, τους βοσκοτόπους και τις λοιπές εδαφικές εκτάσεις εκτός σχεδίων πόλεων ή οικισμών που έχουν εντός τους κατοικίες επιβάλλεται φόρος πενταπλάσιος (αυξημένος κατά 400%) σε σύγκριση με τον φόρο που προβλέπεται για όμοιες εκτάσεις που δεν έχουν κατοικίες εντός των ορίων τους.

Οικισμοί

5) Τα αγροτεμάχια που βρίσκονται σε περιοχές εντός ορίων οικισμών θα φορολογούνται ως οικόπεδα με πολύ υψηλούς συντελεστές φόρου. Πρόκειται ουσιαστικά για εκτάσεις γης άνω των 500 τετραγωνικών μέτρων ή άνω του ενός στρέμματος, στις οποίες είναι κτισμένα τα σπίτια στα περισσότερα χωριά της ηπειρωτικής και της νησιωτικής Ελλάδος. Πρόκειται επίσης για χωράφια με επιφάνειες 3-4 στρεμμάτων που βρίσκονται σε πολλούς οικισμούς, κυρίως σε νησιωτικές περιοχές της χώρας.

Πλασματικοί συντελεστές

6) Οι Συντελεστές Αξιοποίησης Οικοπέδου (ΣΑΟ) που σκοπεύει να χρησιμοποιήσει το υπουργείο Οικονομικών για να υπολογίσει την φορολογητέα αξία των οικοπέδων και να προσδιορίσει τον οφειλόμενο Ενιαίο Φόρο Ακινήτων δεν έχουν καμία σχέση με τους πραγματικούς συντελεστές δόμησης που λαμβάνουν υπόψη τους οι πολεοδομίες. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι ΣΑΟ βγάζουν εξωπραγματικές αξίες με συνέπεια οι φόροι που θα προκύπτουν να είναι υπέρογκοι. Επιπλέον, το εάν έχει εξαντληθεί η δομήσιμη επιφάνεια των εντός σχεδίων πόλεων ή οικισμών οικοπέδων θα προσδιορίζεται με βάση τους ΣΑΟ κι όχι με βάση τους πραγματικούς συντελεστές δόμησης! Συνεπώς, είναι πολύ πιθανό ακόμη και φορολογούμενοι που έχουν εξαντλήσει τους συντελεστές δόμησης των οικοπέδων τους να κληθούν να πληρώσουν τον νέο φόρο όχι μόνο για τις μονοκατοικίες ή τα άλλα κτίσματα που έχουν κατασκευάσει στα οικόπεδά τους αλλά και για σημαντικά ακάλυπτα τμήματα των οικοπέδων τους τα οποία θα θεωρηθούν από το υπουργείο Οικονομικών ως δομήσιμα. Το υπουργείο Οικονομικών θα θεωρήσει δηλαδή με βάση τους λανθασμένους Συντελεστές Αξιοποίησης Οικοπέδου που θα λάβει υπόψη του ότι οι συγκεκριμένοι ιδιοκτήτες δεν έχουν καλύψει όλη την δομήσιμη επιφάνεια των οικοπέδων τους, ενώ στην πραγματικότητα αυτό θα έχει γίνει! Ουσιαστικά, λόγω της αναντιστοιχίας μεταξύ των Συντελεστών Αξιοποίησης Οικοπέδου που εφαρμόζει το υπουργείο Οικονομικών και των συντελεστών δόμησης που λαμβάνουν υπόψη τους οι πολεοδομίες πάρα πολλοί φορολογούμενοι που έχουν ανεγείρει μονοκατοικίες σε δικά τους οικόπεδα θα κληθούν να πληρώσουν άδικα επιπλέον φόρο και για τα οικόπεδά τους.

Αναξιοποίητα οικόπεδα και γιαπιά

7) Σε πολλές περιπτώσεις οικοπέδων που βρίσκονται σε περιοχές εντός σχεδίων πόλεων και δεν έχουν οικοδομηθεί οι φόροι που προκύπτουν είναι μεγαλύτεροι από αυτούς που θα προέκυπταν αν τα ίδια οικόπεδα είχαν οικοδομηθεί!

8) Τα κτίσματα, των οποίων η κατασκευή δεν έχει ολοκληρωθεί αλλά παραμένουν ημιτελή, δηλαδή τα «γιαπιά», θα φορολογούνται, είτε έχουν είτε δεν έχουν εργοταξιακό ρεύμα. Για τα κτίσματα αυτά θα ισχύει απλά μειωτικός συντελεστής 0,4, δηλαδή η επιβάρυνσή τους σε σύγκριση με τα κανονικά κτίσματα (αποπερατωμένα, συντηρημένα και χρησιμοποιούμενα) θα είναι μειωμένη κατά 60%.

9) Με τον Ενιαίο Φόρο Ακινήτων θα επιβαρύνονται ακόμη και κτίσματα που έχουν καταντήσει ερείπια, λόγω καταστροφής ή μη χρησιμοποίησής τους, ακόμη κι αυτά που έχουν μερική έλλειψη στέγης. Τα κτίσματα αυτά θα θεωρούνται ως «ημιτελή» και θα φορολογούνται με μειωτικό συντελεστή 0,4.

10) Με τον Ενιαίο Φόρο θα επιβαρύνονται όλες ανεξαιρέτως οι εκτάσεις γης που βρίσκονται σε περιοχές εκτός σχεδίων πόλεων ή οικισμών, ακόμη κι αν δεν καλλιεργούνται ή δεν αξιοποιούνται με άλλο τρόπο και ως εκ τούτου δεν αποφέρουν κανένα εισόδημα και είναι αδύνατο να πωληθούν. Για παράδειγμα εκτάσεις που είναι δασικές και δεν είναι δυνατό να καλλιεργηθούν ή να οικοδομηθούν ή να αξιοποιηθούν με οποιονδήποτε άλλο τρόπο, οπότε δεν υπάρχει περίπτωση ποτέ να πωληθούν, θα φορολογούνται! Οι ιδιοκτήτες τους αν και δεν θα μπορούν ούτε να τις εκμεταλλευτούν ούτε να τις πωλήσουν θα υποχρεώνονται να πληρώνουν γι' αυτές φόρους κάθε χρόνο. Ως αξιοποιούμενες και αποδίδουσες εισόδημα θα φορολογούνται εξάλλου ακόμη και οι εκτάσεις γης που έχουν καταπατηθεί.

Και τα υποθηκευμένα

11) Ακίνητα τα οποία έχουν υποθηκευτεί στις τράπεζες και οι ιδιοκτήτες τους κινδυνεύουν να τα χάσουν διότι δεν μπορούν να αποπληρώσουν εγκαίρως τα δάνειά τους, ακίνητα απαλλοτριωτέα ή επίδικα, καθώς και κτίσματα που έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα μπαίνουν στο ίδιο ... τσουβάλι και φορολογούνται χωρίς καμία διάκριση με τους ίδιους ακριβώς συντελεστές που ισχύουν και για τα υπόλοιπα κτίσματα που δεν παρουσιάζουν αυτές τις ιδιαιτερότητες.

Αποθήκες

12) Αποθήκες σε πολυκατοικίες με ποσοστά επί του οικοπέδου, οι οποίες αποτελούν ανεξάρτητες ιδιοκτησίες, θα φορολογούνται όπως και οι κατοικίες! Το νομοσχέδιο προβλέπει, βεβαίως, για αποθήκες που είναι παρακολουθήματα οικίας, Συντελεστή Βοηθητικών Χώρων (ΣΒΧ) 0,1. Κάτι τέτοιο όμως δεν ισχύει για τις αποθήκες που είναι ανεξάρτητες ιδιοκτησίες. Όμως η εμπορική ή η αντικειμενική αξία μιας αποθήκης είναι πολύ μικρότερη από την αντίστοιχη αξία μιας κατοικίας. Επίσης το προσδοκώμενο εισόδημα από την αποθήκη είναι κατά πολύ μικρότερο από το αντίστοιχο της κατοικίας, οπότε θα έπρεπε να υπολογιστεί και αντίστοιχα πολύ μικρότερος φόρος.