Μεγαλύτερα ποσά φόρου ακίνητης περιουσίας από αυτά που προβλέπει η ισχύουσα νομοθεσία καλούνται να πληρώσουν για το 2013 χιλιάδες φορολογούμενοι, οι οποίοι τακτοποίησαν με το νόμο Παπακωνσταντίνου βοηθητικούς χώρους και τους μετέτρεψαν σε χώρους κύριας χρήσης.

Ο νόμος προβλέπει ότι όσοι έχουν τακτοποιήσει σοφίτες, υπόγεια και πατάρια θα πληρώνουν το 50% των φόρων που επιβάλλονται σε αυτούς, αλλά η εφαρμογή του Ε9 δεν διαχωρίζει το είδος των χώρων και υπολογίζει το φόρο κανονικά. 

Σύμφωνα με το νόμο 4014/2011, σε κάθε περίπτωση κατά την οποία ιδιοκτήτης κατοικίας έχει πληρώσει το προβλεπόμενο ενιαίο ειδικό πρόστιμο και με αυτό τον τρόπο έχει «τακτοποιήσει», ως χώρους κύριας χρήσης, υπόγειες στάθμες, σοφίτες και πατάρια που πολεοδομικά δεν αποτελούν όροφο, τότε οποιοσδήποτε φόρος επιβληθεί στους συγκεκριμένους χώρους θα πρέπει να υπολογίζεται επί αξίας μειωμένης κατά 50%. Θα πρέπει, δηλαδή, κατά τον υπολογισμό της φορολογητέας αξίας των συγκεκριμένων χώρων να εφαρμόζεται συντελεστής μείωσης 50%. Προϋπόθεση για τη μείωση της φορολογητέας αξίας στο μισό είναι οι συγκεκριμένοι χώροι να έχουν «τακτοποιηθεί» ως κύριοι χώροι κατοικίας, όχι ως βοηθητικοί.

(Δείτε εδώ τι ισχύει για την αναγραφή των αυθαιρέτων και των ημιυπαίθριων στο Ε9)

Ωστόσο, η ηλεκτρονική εφαρμογή μέσω της οποίας υποβλήθηκαν οι δηλώσεις στοιχείων ακινήτων (Ε9) για το 2013 δεν περιελάμβανε κάποιο ειδικό πεδίο για την ξεχωριστή αναγραφή των τετραγωνικών μέτρων των συγκεκριμένων χώρων, ώστε να διαχωριστούν από τους υπόλοιπους χώρους και η αντικειμενική αξία τους να ληφθεί υπόψη μειωμένη στο 50% κατά τον υπολογισμό του φόρου ακίνητης περιουσίας. Η έλλειψη του ειδικού πεδίου για την ξεχωριστή δήλωση των συγκεκριμένων χώρων παρατηρείται και στην εφαρμογή για την υποβολή τροποποιητικών-διορθωτικών δηλώσεων Ε9 για το έτος 2013, η οποία έχει τεθεί ήδη σε παραγωγική λειτουργία.

Ως εκ τούτου η αντικειμενική φορολογητέα αξία των υπογείων, των σοφιτών και των παταριών που «τακτοποιήθηκαν» ως χώροι κύριας χρήσης έχει ληφθεί υπόψη χωρίς την προβλεπόμενη μείωση του 50% κατά τον υπολογισμό του ΦΑΠ. Έτσι, οι ιδιοκτήτες που υπάγονται σε ΦΑΠ και έχουν «τακτοποιήσει» τους χώρους αυτούς βάσει του ν. 4014/2011 έχουν κληθεί να καταβάλουν διπλάσιο φόρο για τα τετραγωνικά μέτρα των συγκεκριμένων χώρων, χωρίς να έχουν καν τη δυνατότητα της εκ των υστέρων διόρθωσης του λάθους αυτού μέσω της υποβολής των τροποποιητικών δηλώσεων Ε9, ώστε η μείωση να υπολογιστεί τελικά με τη νέα εκκαθάριση.

Το μέγεθος του προβλήματος γίνεται καλύτερα αντιληπτό αν ληφθεί υπόψη ότι, με βάση τις οδηγίες συμπλήρωσης του Ε9 που έχει δώσει το υπουργείο Οικονομικών, οι βοηθητικοί χώροι που μετατράπηκαν παράνομα σε χώρους κύριας χρήσης και «τακτοποιήθηκαν» με βάση τις ρυθμίσεις του ν. 4014/2011 πρέπει να δηλωθούν σύμφωνα με την πραγματική τους κατάσταση και τη χρήση τους από το έτος το επόμενο αυτού στο οποίο υπεβλήθη η δήλωση «τακτοποίησης».

Επειδή λοιπόν δεν υπήρχε δυνατότητα εμφάνισης των επιφανειών αυτών σε ειδικό ξεχωριστό πεδίο του Ε9, οι φορολογούμενοι οι οποίοι «τακτοποίησαν» το 2012 υποθέσεις μετατροπής υπογείων, σοφιτών και παταριών σε χώρους κύριας χρήσης υποχρεώθηκαν να δηλώσουν στο Ε9 του 2013 τις «τακτοποιημένες» αυτές επιφάνειες στο ίδιο πεδίο με τις λοιπές επιφάνειες κύριων χώρων των κατοικιών τους. Έτσι η αξία των συγκεκριμένων επιφανειών υπολογίστηκε για την επιβολή του ΦΑΠ του 2013 χωρίς να ληφθεί υπόψη ο μειωτικός συντελεστής 50% που προβλέπει ο νόμος 4014/2011. Δυνατότητα εκ των υστέρων υπολογισμού του μειωτικού συντελεστή δεν υφίσταται ούτε τώρα που υποβάλλονται τροποποιητικές-διορθωτικές δηλώσεις Ε9 έτους 2013.

Το πρόβλημα θα γίνει ακόμη μεγαλύτερο από το 2014 με την εφαρμογή του Ενιαίου Φόρου Ακινήτων, όταν με βάση τις δηλώσεις Ε9 θα φορολογούνται πλέον όλοι όσοι κατέχουν κατοικίες με χώρους που έχουν «τακτοποιηθεί» με το ν. 4014/2011 και όχι μόνο εκείνοι οι οποίοι κατέχουν κτίσματα και εντός σχεδίου οικόπεδα συνολικής αξίας άνω των 200.000 ευρώ, όπως γίνεται τώρα με τον ΦΑΠ.

Εάν δεν προβλεφθεί ειδικό πεδίο για να δηλώνονται χωριστά οι συγκεκριμένοι χώροι, τότε όλοι οι φορολογούμενοι που έχουν «τακτοποιήσει» χώρους αυτών των περιπτώσεων με το ν. 4014/2011 θα πληρώνουν γι' αυτούς διπλάσιο ποσό Ενιαίου Φόρου Ακινήτων.