Οι ρυθμίσεις που προωθήθηκαν στον τελευταίο πολεοδομικό νόμο 4759/2020 «ξεμπλοκάρουν» πολλά αυθαίρετα ακίνητα τα οποία θα μπορούν πλέον να …αλλάξουν χέρια δίχως προβλήματα. 

Ειδικά, «ανάσα» δίνεται για ορισμένα από τα «μεγάλα» αυθαίρετα της περίφημης Κατηγορίας 5, των οποίων η προθεσμία τακτοποίησής τους έληξε στις 30 Σεπτεμβρίου 2020.

Στη συγκεκριμένη κατηγορία ανήκουν όσα κτίρια κτίστηκαν δίχως οικοδομική άδεια καθώς και όσα κτίστηκαν με οικοδομική άδεια αλλά οι αυθαιρεσίες τους υπερβαίνουν το 40% της κάλυψης και δόμησης και το 20% του ύψους τους.

Με τον νέο νόμο όμως δίνονται λύσεις για την τακτοποίηση ορισμένων περιπτώσεων «μεγάλων» αυθαιρέτων, με νέα προθεσμία πλέον έως τις 31.12.2025.

Συγκεκριμένα, συνεχίζουν να τακτοποιούνται αυθαίρετες κατασκευές και αλλαγές χρήσης, που σε κάθε περίπτωση είναι προγενέστερες της 28ης.7.2011 που αποτελεί και την κόκκινη γραμμή που έχει θέσει το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ), εφόσον αφορούν σε ακίνητα που:

- αποκτώνται μέσω αναγκαστικού πλειστηριασμού, εφόσον η αίτηση υπαγωγής υποβληθεί εντός ενός χρόνου από την έκδοση της κατακυρωτικής έκθεσης.
- αποκτώνται κατόπιν κληρονομικής διαδοχής, εφόσον η αίτηση υπαγωγής υποβληθεί εντός ενός έτους.
- εκμισθώνονται με σύμβαση leasing και επανέρχονται στη χρήση του κυρίου ή επικαρπωτή τους μετά τη λύση ή λήξη της σύμβασης, εφόσον η αίτηση υπαγωγής υποβληθεί εντός ενός από την αποβολή του μισθωτή ή την απόδοση του μισθίου στον κύριο ή επικαρπωτή τους.
- μεταβιβάζονται στην Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου Α.Ε. «ΕΤΑΔ ΑΕ», εφόσον η αίτηση υπαγωγής υποβληθεί εντός ενός έτους από την καταχώρηση ή εγγραφή της μεταβίβασής τους στα οικεία κτηματολόγια ή υποθηκοφυλακεία.
- βρίσκονται σε περιοχές, οι οποίες κηρύχθηκαν εντός του 2020 σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας, εφόσον η αίτηση υπαγωγής υποβληθεί εντός ενός έτους.

Επίσης, σχετικά με τις νομιμοποιήσεις διαμερισμάτων, γραφείων και άλλων χρήσεις, σύμφωνα με τις νέες διατάξεις:

- Νομιμοποιούνται και μπορούν να μεταβιβαστούν όσα έχουν κατασκευαστεί πριν από τις 28 Ιουλίου του 2011 και βρίσκονται εντός του νόμιμου όγκου που προβλέπει η οικοδομική άδεια.

- Γίνεται οριστική νομιμοποίηση (και όχι μόνο για 30 χρόνια), με την εξόφληση του προστίμου και εξαιρούνται της κατεδάφισης τα κτίρια με αυθαιρεσίες που ανήκουν στην κατηγορία 4, δηλαδή όσα έχουν οικοδομική άδεια και οι παραβάσεις τους δεν υπερβαίνουν το 40% σε κάλυψη και δόμηση και το 20% του επιτρεπόμενου ύψους.

- Νομιμοποιούνται αυθαίρετες κατασκευές σε ακίνητα που διαθέτουν οικοδομική άδεια, ανεξαρτήτως του ποσοστού υπέρβασης της κάλυψης ή της δόμησης, όταν αυτές δεν ξεπερνούν τα πενήντα (50) τ.μ. σε συνολική δόμηση.

- Ορίζεται απαιτούμενη συναίνεση του 50% των συνιδιοκτητών του κτιρίου για την τακτοποίηση αυθαίρετων κατασκευών στις περιπτώσεις οριζόντιας ιδιοκτησίας με παραβάσεις που αφορούν την επέκταση καθ’ ύψος ή κατά πλάτος (οριζόντιας) και την κατάληψη κοινοχρήστου ή κοινοκτήτου χώρου.

- Υπόχρεος για την τακτοποίηση αυθαίρετων κατασκευών ή αλλαγών χρήσης επί κοινοχρήστων ή κοινοκτήτων μερών της οικοδομής είναι ο ιδιοκτήτης που τις ιδιοχρησιμοποιεί, χωρίς να απαιτείται σύμφωνη γνώμη των λοιπών συνιδιοκτητών της οικοδομής.

Επίσης, τακτοποιούνται αυθαίρετες κατασκευές, εφόσον βρίσκονται εντός προκηπίου κατά λιγότερο από 20 εκατοστά και εξαιρούνται της κατεδάφισης.