Αντιμέτωποι με την υποχρέωση να καταβάλουν υπέρογκα ποσά φόρου εισοδήματος βρίσκονται χιλιάδες άνεργοι φορολογούμενοι, εξαιτίας των διατάξεων για τα τεκμήρια διαβίωσης.

Οι υπηρεσίες της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων του υπουργείου Οικονομικών κατά την εκκαθάριση των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος, που υποβάλλουν ηλεκτρονικά οι άνεργοι φορολογούμενοι, προσδιορίζουν τα φορολογητέα εισοδήματά τους σε εξωπραγματικά επίπεδα, λαμβάνοντας υπόψη το ελάχιστο ποσό τεκμηρίου των 3.000 ευρώ, για τους άγαμους και των 2.500 ευρώ για τους έγγαμους, καθώς και τα τεκμήρια διαβίωσης που αντιστοιχούν στις κατοικίες και τα ΙΧ αυτοκίνητα των εν λόγω φορολογουμένων.

Με τον τρόπο αυτό, τα πολύ χαμηλά πραγματικά εισοδήματα που δηλώνουν οι άνεργοι δεν λαμβάνονται υπόψη, αφού τα τεκμαρτά εισοδήματα που προκύπτουν με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης είναι, σε όλες τις περιπτώσεις, πολύ υψηλότερα και ως εκ τούτου αποτελούν αυτά την βάση για τον υπολογισμό του φόρου εισοδήματος!

 

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα μιας χωρισμένης άνεργης φορολογούμενης με 2 παιδιά και με συνολικό ετήσιο πραγματικό εισόδημα έτους 2014 το ποσό των 501 ευρώ το οποίο ήταν μια αμοιβή που έλαβε για συμμετοχή της σε επιδοτούμενο πρόγραμμα επιμόρφωσης χρηματοδοτούμενο από κοινοτικούς πόρους. Η συγκεκριμένη φορολογούμενη έλαβε επιπλέον κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους και επιδόματα ανεργίας συνολικού ύψους 4.000 ευρώ, τα οποία, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, απαλλάσσονται πλήρως από τη φορολογία εισοδήματος.

Η φορολογούμενη αυτή διέμενε κατά τη διάρκεια του 2014 σε μονοκατοικία συνολικού εμβαδού 180 τετραγωνικών μέτρων, δωρεάν παραχωρηθείσα από τους γονείς της, ενώ ταυτόχρονα κατείχε και ένα ΙΧ αυτοκίνητο 1.400 κυβικών εκατοστών παλαιότητας 10 ετών.

 

Η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων, κατά την εκκαθάριση της φορολογικής της δήλωσης προσδιόρισε το φορολογητέο εισόδημά της λαμβάνοντας υπόψη:

α) το ελάχιστο τεκμήριο των 3.000 ευρώ που προβλέπει η ισχύουσα νομοθεσία για κάθε άγαμο φορολογούμενο

β) το τεκμήριο διαβίωσης για την μονοκατοικία των 180 τετραγωνικών μέτρων, το οποίο ανέρχεται σε 14.880 ευρώ

γ) το τεκμήριο διαβίωσης για το ΙΧ αυτοκίνητο των 1.400 κυβικών εκατοστών παλαιότητας 10 ετών, το οποίο ανέρχεται σε 2.600 ευρώ.

Έτσι, το συνολικό τεκμαρτό εισόδημα το οποίο προσδιόρισε η ΓΓΔΕ στην συγκεκριμένη άνεργη φορολογούμενη ανήλθε σε 12.560 ευρω (3.000 ευρώ το ελάχιστο τεκμήριο διαβίωσης + 14.880 ευρώ το τεκμήριο για την κατοικία + 2.600 ευρώ το τεκμήριο για το ΙΧ αυτοκίνητο=20.480 ευρώ). Επί του ποσού αυτού, υπολογίστηκε φόρος εισοδήματος με βάση την κλίμακα φορολογίας των μισθωτών και των συνταξιούχων, ως εξής:

20.480 ευρώ Χ 22 % = 4.505,60 ευρώ (φόρος κλιμακίου)

4.505,60 ευρώ (φόρος κλιμακίου) – 2.100 ευρώ (πάγια έκπτωση φόρου) = 2.405,60 ευρώ!

Ως εκ τούτου η άνεργη μητέρα με το συνολικό ετήσιο ποσό απολαβών των 4.501 ευρώ καλείται από τη ΓΓΔΕ να πληρώσει φόρο 2.405,60 ευρώ επί εξωπραγματικού τεκμαρτού εισοδήματος ύψους 20.480 ευρώ!

Η ισχύουσα νομοθεσία δίδει βέβαια τη δυνατότητα στην άνεργη μητέρα να αμφισβητήσει το εξωπραγματικό ποσό του τεκμαρτού εισοδήματος που της προσδιόρισε η ΓΓΔΕ με το εκκαθαριστικό σημείωμα που της εξέδωσε αυτόματα με την ηλεκτρονική υποβολή της φορολογικής της δήλωσης. Ωστόσο, η διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσει η συγκεκριμένη φορολογούμενη, όπως και κάθε άλλος άνεργος ή άνεργη που εμπίπτει σε μια τέτοια περίπτωση, είναι γραφειοκρατική, χρονοβόρα και αμφιβόλου αποτελέσματος.

 

Ειδικότερα, η διαδικασία για την αμφισβήτηση του εισοδήματος που προσδιορίζεται με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης προβλέπει ότι:

 

Το ετήσιο συνολικό ποσό του τεκμαρτού εισοδήματος, που προσδιορίζεται με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης μπορεί να αμφισβητηθεί από τον φορολογούμενο όταν αυτό είναι μεγαλύτερο από το πραγματικό ποσό των δαπανών διαβίωσης που καταβάλλει ο φορολογούμενος, εφόσον το γεγονός αυτό αποδεικνύεται από τον υπόχρεο με βάση πραγματικά περιστατικά ή στοιχεία. Στα περιστατικά τα οποία μπορεί να επικαλεστεί ο φορολογούμενος είναι και η ανεργία. Σε μια τέτοια περίπτωση, ο άνεργος φορολογούμενος υποχρεούται να υποβάλει στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. τα αναγκαία δικαιολογητικά για την απόδειξη των ισχυρισμών του. Η Δ.Ο.Υ. οφείλει να ελέγξει την αλήθεια των ισχυρισμών και την ακρίβεια των αποδεικτικών στοιχείων του φορολογουμένου και, εφόσον τα αποδεχτεί, μπορεί να μειώσει ανάλογα το ύψος του τεκμαρτού εισοδήματος απαλλάσσοντας εν μέρει ή εν όλω τον φορολογούμενο από το υπέρογκο ποσό φόρου που χρεώθηκε με το εκκαθαριστικό της φορολογικής δήλωσης.