Η επιτυχής υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRP), με την αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων ύψους 36 δις. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) μπορεί να συμβάλει σημαντικά στη μείωση των χρόνιων εξωτερικών ανισορροπιών της ελληνικής οικονομίας, όπως αυτά αντανακλώνται στο έντονα ελλειμματικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και την πολύ αρνητική καθαρή διεθνή επενδυτική θέση της χώρας (NIIP), σύμφωνα με μελέτη του ESM. 

H μελέτη, με τίτλο: «Αποταμιεύσεις για σταθερότητα: Το ελληνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και ο αντίκτυπός του στην εξωτερική θέση», διαπιστώνει ότι το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών μπορεί να βελτιωθεί κατά 2% του ΑΕΠ σε μία 10ετία, με την προϋπόθεση ότι οι μακροοικονομικές πολιτικές δεν θα οδηγήσουν σε κάποια υπερβάλλουσα εγχώρια ζήτηση. 

«Το RRP/RRF δεν είναι, ωστόσο, μία μαγική σφαίρα και οι εγχώριες πολιτικές έχουν κρίσιμη σημασία. Αν οι μακροοικονομικές πολιτικές προκαλέσουν μία εγχώρια ζήτηση πάνω και πέρα από την ώθηση που δίνεται από τις υψηλότερες επενδύσεις (μέσω νέων φορολογικών μειώσεων ή χαλαρότερων μακροπροληπτικών πολιτικών), ακόμη και ένα επιτυχημένο RRP/RRF δεν θα κατάφερνα να μειώσει σημαντικά την καθαρή διεθνή εξωτερική θέση της χώρας», αναφέρουν οι συντάκτες της μελέτης. 

Μία βελτίωση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών – το οποίο φέτος αναμένεται να έχει έλλειμμα πάνω από 6% του ΑΕΠ –  κατά 2% του ΑΕΠ θα οδηγούσε και σε βελτίωση της NIIPκατά περίπου 30% σε μία 10ετία, από το σημερινό επίπεδο του -130% του ΑΕΠ. Στην περίπτωση αυτή, η καθαρή διεθνής επενδυτική θέση της Ελλάδας θα ερχόταν κοντά στον μέσο όρο της Ευρωζώνης. 

Το δημοσιονομικό μέρισμα του Ταμείου Ανάκαμψης

Σύμφωνα με τη μελέτη, τη μεγαλύτερη συμβολή στη βελτίωση της εξωτερικής θέσης της χώρας θα έχει ο δημόσιος τομέας καθώς η επιτυχής υλοποίηση του RRP δημιουργεί ένα σημαντικό δημοσιονομικό μέρισμα, με το δημοσιονομικό ισοζύγιο να αυξάνεται κατά περίπου 2 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ, με τον ESM να θεωρεί ότι αυτό το δημοσιονομικό μέρισμα θα χρησιμοποιηθεί από την κυβέρνηση για την αποπληρωμή εξωτερικού χρέους. Αντίθετα, η αύξηση της αποταμίευσης του ιδιωτικού τομέα θα είναι προσωρινή και αυτή θα επανέλθει μετά στην αρχική πορεία της. 

Ο ESM σημειώνει ότι είναι ακόμη πολύ νωρίς να καθοριστεί αν το RRP θα καταφέρει να επιτύχει τη μείωση της παραοικονομίας, μέσω της ψηφιακής μεταρρύθμισης που χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης, και θα αύξανε την παραγωγικότητα της οικονομίας μέσω των επενδύσεων του Ταμείου. 

Αναφέρει, ωστόσο, κάποιες πρώτες υποσχόμενες ενδείξεις επιτυχίας, όπως ότι η Ελλάδα είχε ξεκλειδώσει περίπου το 50% των διαθέσιμων πόρων το α’ τρίμηνο του 2024. «Η πρόοδος αυτή υποδηλώνει ότι λειτουργούν μηχανισμοί για την πιθανή ενίσχυση της εθνικής αποταμίευσης, αν και ο πλήρης αντίκτυπός τους μένει να φανεί».