Χωρίς μεγάλη ανταπόκριση από τους δανειολήπτες έληξε, στο τέλος Φεβρουαρίου, η προθεσμία για υποβολή αιτήσεων προστασίας κύριας κατοικίας από τους πλειστηριασμούς, ενώ πολύ λίγοι έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα για ρύθμιση δανείων από ενήμερους δανειολήπτες. Αντιθέτως όλο και περισσότεροι προσφεύγουν στο "νόμο Κατσέλη" για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά.

Λιγότεροι από 5.000 δανειολήπτες με «κόκκινα» δάνεια,  έχουν προσέλθει στις τράπεζες και έχουν καταθέσει αιτήματα για την ρύθμιση των οφειλών τους, προκειμένου να «σώσουν» την κύρια κατοικία τους από τον πλειστηριασμό, παρότι η προθεσμία για να ενταχθούν στο νόμο 4224/2013 λήγει στις 28 Φεβρουαρίου, δηλαδή στο τέλος της βδομάδας.

Βέβαια, οι δανειολήπτες έχουν πάντα τη δυνατότητα να υποβάλουν αίτημα προστασία μέσα σε περίοδο δύο μηνών αφότου θα λάβουν ειδοποίηση για διαταγή πληρωμής ή κατάσχεσης.

Ακόμα χειρότερη είναι η εικόνα για τα αιτήματα που έχουν υποβληθεί στις τράπεζες από ενήμερους δανειολήπτες για ρύθμιση των δανείων τους. Ο αριθμός τους δεν υπερβαίνει τους 1.500, ενώ η προθεσμία λήγει στις 15 Απριλίου.

Αντίθετα οι «κόκκινοι» δανειολήπτες προσφεύγουν μαζικά στα Ειρηνοδικεία, κάνοντας χρήση του νόμου Κατσέλη (3869/2010 και 2869/2013) για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά και ήδη οι δικάσιμοι προσδιορίζονται μετά το 2022, ενώ υπολογίζεται ότι έχουν προσφύγει περισσότεροι από 100.000 δανειολήπτες. Ειδικά στο Ειρηνοδικείο Ιλίου, αιτήματα που κατατέθηκαν φέτος τον Ιανουάριο πήραν δικάσιμο για το 2025... Δηλαδή μετά από 11 χρόνια...

Οι αριθμοί όμως δείχνουν την πραγματικότητα, ότι η κυβέρνηση και στο νόμο για τους ενήμερους δανειολήπτες, και στο νόμο για την προστασία από τους πλειστηριασμούς μέχρι το τέλος του 2014, έκανε στην κυριολεξία «μία τρύπα στο νερό».

Τα δικαιολογητικά για προστασία κύριας κατοικίας (υπαγωγή στο νόμο 4224) είναι πάρα πολλά, ενώ  μέχρι στις αρχές Φεβρουαρίου δεν είχαν δοθεί στις τράπεζες οι απαραίτητες διευκρινίσεις για το πώς πρέπει να κινηθούν. Τα κενά και οι ασάφειες παραμένουν, για παράδειγμα:

Έστω ότι ένα ζευγάρι έχει 50%-50% μία κατοικία. Ο σύζυγος είναι δημόσιος ή ιδιωτικός υπάλληλος και η σύζυγος ελεύθερος επαγγελματίας. Τι ποσό του οικογενειακού εισοδήματος θα πηγαίνει στη μηνιαία δόση; Το 15% που προβλέπει ο νόμος για τον μισθωτό; Ή το 20% που προβλέπει ο νόμος για τον ελεύθερο επαγγελματία;

Το όριο ελάχιστης διαβίωσης

Στο μεταξύ αναμένεται  το Κυβερνητικό Συμβούλιο Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, στο οποίο συμμετέχουν οι υπουργοί , Οικονομικών, Ανάπτυξης, Εργασίας και Δικαιοσύνης, εκπρόσωπος της  Τράπεζας της Ελλάδος και εκπρόσωποι από την Ελληνική Ένωση Τραπεζών, να  εκπονήσει τον «χάρτη» για τη ρύθμιση των κόκκινων δανείων, και για αυτό η ΤτΕ θα συντάξει τον Κώδικα  Δεοντολογίας, για τράπεζες και δανειολήπτες, και στον οποίο θα καθορίζονται τα α κριτήρια του «συνεργάσιμου δανειολήπτη», όπως και οι ελάχιστες δαπάνες διαβίωσης, οι οποίες θα προκύψουν με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ.

Πληροφορίες που έχουν διαρρεύσει κάνουν λόγο για ένα ιδιαίτερα αυστηρό σύστημα, με το οποίο θα καθορίζεται ένα χαμηλό ποσό για διαβίωση (ίσως 1.000 ευρώ για 4μελή οικογένεια) και το υπερβάλλον εισόδημα θα πηγαίνει για την πληρωμή των δανείων.

Ας δούμε τι προβλέπουν οι ρυθμίσεις που υπάρχουν σήμερα για τους δανειολήπτες

Προστασία κύριας κατοικίας από πλειστηριασμούς

Η γενική προστασία από πλειστηριασμούς για οφειλές μέχρι 200.000 ευρώ καταργήθηκε και πλέον, με το νόμο 4224/2013 προβλέπεται προστασία μόνο της κύριας κατοικίας και αυτό υπό προϋποθέσεις:

• Να υποβληθεί μια υπεύθυνη δήλωση προς τις τράπεζες μέχρι το τέλος του Φεβρουαρίου 2014 η
• ή εντός δύο μηνών από επίδοση επιταγής προς εκτέλεση, υπεύθυνης δήλωσης του ν. 1599/86, με κάθε πρόσφορο μέσο, στην οποία θα αναγράφονται τα πλήρη στοιχεία του οφειλέτη, λεπτομερή και επικαιροποιημένα στοιχεία επικοινωνίας, περιγραφή της πλήρωσης των παραπάνω προϋποθέσεων και αναλυτική κίνηση των λογαριασμών που ξεπερνούν το ποσό των 1.000 ευρώ τους τελευταίους είκοσι τέσσερις (24) μήνες πριν την υποβολή της υπεύθυνης δήλωσης.
• Στη ρύθμιση μπορούν να ενταχθούν και οι έμποροι, ενώ υπάρχει και η δυνατότητα η υπεύθυνη δήλωση που είναι απαραίτητη για την προστασία να υποβληθεί και μέσα σε δύο μήνες από την ημερομηνία επίδοσης διαταγής πληρωμής στο δανειολήπτη.

Οι προϋποθέσεις:

• Το ετήσιο οικογενειακό εισόδημα  (ύστερα από αφαίρεση εισφορών σε ασφαλιστικά ταμεία, φόρου εισοδήματος και εισφοράς αλληλεγγύης) να μην ξεπερνά τα 35.000 ευρώ
• Η ακίνητη περιουσία του οφειλέτη να είναι μικρότερη ή ίση με 270.000 ευρώ
• ΤΟ σύνολο των καταθέσεων και κινητών αξιών να μην υπερβαίνει τις 15.000 ευρώ
• Υπό τις προϋποθέσεις αυτές, οι δανειολήπτες θα καταβάλουν το 10% του μηνιαίου καθαρού εισοδήματος για το εισόδημα που δεν ξεπερνά ετησίως τις 15.000 ευρώ. Για το εισόδημα πάνω από το επίπεδο αυτό (εφόσον υπάρχει) θα πληρώνουν το 20%.
• Παράδειγμα: Ενα νοικοκυριό που έχει ετήσιο εισόδημα 20.000 ευρώ και μηνιαίο 1.660 ευρώ, θα πληρώνει το 10% για τα "πρώτα" 1.250 ευρώ (που αντιστοιχούν ετησίως στις 15.000 ευρώ) ήτοι 125 ευρώ συν το 20% για τα "υπόλοιπα" 410 ευρώ μηνιαίως ήτοι 82 ευρω που σημαίνει ότι συνολικά θα πληρώνει 207 ευρώ το μήνα.

Διαβάστε περισσότερα για την προστασία από πλειστηριασμούς κάνοντας κλικ εδώ και εδώ

Ρύθμιση δανείων για ενήμερους δανειολήπτες

Η άλλη δυνατότητα ρύθμισης αφορά ενήμερους δανειολήπτες στους οποίους δίνεται μια 4ετής περίοδος χάριτος με μειωμένες δόσεις, με το νόμο 4161/2013. Δεν υπάρχει διαγραφή χρέους, καθώς όλα τα ποσά που δεν πληρώνονται στη διάρκεια της περιόδου χάριτος μεταφέρονται στη συνέχεια, κεφαλαιοποιούνται και θα εξοφληθούν στη συνέχεια.

Όσοι υπάγονται στο πρόγραμμα αυτό, πληρώνουν το 30% του μηνιαίου εισοδήματος ή τίποτα εφόσον είναι άνεργοι.

Οι προϋποθέσεις είναι πολύ περιοριστικές και αφορούν ελάχιστες περιπτώσεις, όπως άλλωστε αποδεικνύεται και από την πολύ περιορισμένη ανταπόκριση του κόσμου.

Συγκεκριμένα, μπορεί να υπαχθεί κάποιος στη ρύθμιση εφόσον:

• Η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας δεν υπερβαίνει τις 180.000 ευρώ ή τις 200.000 ευρώ εφόσον υπάρχουν τρία ή περισσότερα παιδιά.
• Η αντικειμενική αξία της συνολικής ακίνητης περιουσίας να μην ξεπερνά τις 250.000 ευρώ ή τις 300.000 ευρώ για τρία παιδιά και πάνω.
• Να μην υπάρχουν καταθέσεις άνω των 10.000 ευρώ (ή 15.000 ευρώ για τρία παιδιά και πάνω)
• Να μην χρωστάει ο οφειλέτης πάνω από 150.000 ευρώ.

Επίσης:

•  Να είναι μισθωτός-συνταξιούχος, με ετήσιο εισόδημα 15.000 ευρώ (ή 25.000 ευρώ εφόσον οι σύζυγοι υποβάλουν κοινή δήλωση) και τα εισοδήματά τους να έχουν μειωθεί τουλάχιστον κατά 20% σε σύγκριση με τα εισοδήματα του 2009.
•  Στο πρόγραμμα αυτό υπάγονται και οι άνεργοι.

(Διαβάστε περισσότερα για τη ρύθμιση δανείων ενήμερων δανειοληπτών κάνοντας κλικ εδώ)

Ο νόμος Κατσέλη

Η προσφυγή στο νόμο για την προστασία των υπερχρεωμένων νοικοκυριών (νόμοι 3869/2010 και 4161/2013) είναι η μόνη που μπορεί να εξασφαλίσει τη μείωση της οφειλής και την υποχρέωση καταβολής δόσεων ανάλογα με τα εισοδήματα που αποκτά ο δανειολήπτης. Αυτό όμως συμβαίνει μόνο υπό αυστηρές προϋποθέσεις και μόνο εφόσον ο δανειολήπτης αποδείξει ότι δεν έχει πραγματικά τη δυνατότητα να αποπληρώσει τα δάνεια και ότι το εισόδημά του έχει μειωθεί σημαντικά σε σχέση με το παρελθόν.

Σε περίπτωση θετικής απόφασης του δικαστηρίου, ο δανειολήπτης έχει τη δυνατότητα να κρατήσει την πρώτη κατοικία του, αλλά εάν έχει στην κατοχή του άλλα ακίνητα, το δικαστήριο μπορεί να διατάξει την ρευστοποίησή τους για να καλυφθεί μέρος της οφειλής.

Με την κατάθεση και μόνο της αίτησης στο Ειρηνοδικείο προστατεύεται το ακίνητο του δανειολήπτη και αναλαμβάνει να πληρώνει το 10% της τελευταίας ενήμερης δόσης. Στη συνέχεια το δικαστήριο εκδίδει προσωρινή διαταγή για την πληρωμή μιας χαμηλής δόσης την οποία πρέπει να καταβάλει ο οφειλέτης μέχρι την εκδίκαση και μέχρι τότε προστατεύεται από πλειστηριασμό για το σύνολο της ακίνητης περιουσίας τους.

(Διαβάστε περισσότερα για το νόμο Κατσέλη και τις παγίδες του κάνοντας κλικ εδώ).