Δύο διαδοχικές μειώσεις των αποδοχών των υπαλλήλων του ευρύτερου δημόσιου τομέα που έγιναν το 2011 και το 2012 είναι συνταγματικές και δεν παραβιάζουν την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Ε.Σ.Δ.Α.) αποφάνθηκε, κατά πλειοψηφία, η Πλήρης Ολομέλεια του Αρείου Πάγου, παρά το γεγονός ότι η Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου πριν από 7 χρόνια (2014) είχε κρίνει ότι η εγκύκλιος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (Ν.Σ.Κ.) στην οποία στηρίχτηκαν οι περικοπές είναι αβάσιμη.

Ειδικότερα, βάσει του νόμου 4024/2011 το προσωπικό του ευρύτερου δημόσιου τομέα υπέστη την 1.11.2011 μειώσεις επί των αποδοχών του, μέχρι ποσοστού 25%. Στη συνέχεια με τον ν. 4093/2012 το ίδιο προσωπικό υπήχθη από 1.1.2013 στο μισθολόγιο και βαθμολόγιο καθεστώς του στενού δημόσιου τομέα, με συνέπεια να υποστεί –λόγω αυτής της υπαγωγής του– περαιτέρω μειώσεις μέχρι 25% επί των ήδη μειωμένων κατά 25% αποδοχών του.

Όταν ψηφίσθηκε ο ν. 4092/2012, το Γ.Λ.Κ. εξέδωσε εγκύκλιο σύμφωνα με την οποία οι εργαζόμενοι του ευρύτερου δημόσιου τομέα των οποίων οι αποδοχές είχαν περικοπεί το 2011 μέχρι 25% σε σχέση με τις αποδοχές που ελάμβαναν την 31.10.2011 έπρεπε να υποστούν ξανά, για δεύτερη φορά, περικοπή μέχρι το 25% των (ήδη των περικεκομμένων) αποδοχών που ελάμβαναν την 31.12.2012.

Έτσι, οι περικοπές ξεπέρασαν το 40% σε σχέση με τον μισθό που ελάμβαναν την 1.10.2011, και αυτό ανεξάρτητα από τις περικοπές αποδοχών που είχαν γίνει το 2010.

Στο μεταξύ, η Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου τον Σεπτέμβριο του 2014 αποφάνθηκε ότι η επίμαχη εγκύκλιος του Ν.Σ.Κ. ήταν αστήρικτη. Παρ’ όλα αυτά, το τελευταίο ζητούσε την εφαρμογή της εγκυκλίου του. Έτσι αρκετοί εργαζόμενοι προσέφυγαν στη Δικαιοσύνη. Και πολλά Πρωτοδικεία και Εφετεία δικαίωσαν τους εργαζόμενους, αφού η εγκύκλιος δεν στηριζόταν στον νόμο, σύμφωνα με το Ανώτατο Δημοσιονομικό Δικαστήριο.

Τώρα, η Ολομέλεια του Ανωτάτου Πολιτικού Δικαστηρίου με την υπ’ αριθμ. 1/2021 απόφασή της (πρόεδρος η Αγγελική Αλειφεροπούλου και εισηγήτρια η αρεοπαγίτης Αρετή Παπαδιά) κατά πλειοψηφία έκρινε ότι οι νομοθετικές αυτές ρυθμίσεις που προέβλεψαν τις επίμαχες δυο περικοπές «δεν αντίκεινται στην κατοχυρωμένη από το άρθρο 25 παρ. 1 του Συντάγματος αρχή της αναλογικότητας, ούτε στο άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της Ε.Σ.Δ.Α.».

Αντίθετα, κατά την άποψη της μειοψηφίας (της αντιπροέδρου Δήμητρας Κοκοτίνη και των αρεοπαγιτών Διονυσίας Μπιτζούνη και Σταματικής Μιχαλέτου) «η ευθεία εφαρμογή του βαθμολογίου και μισθολογίου των δημοσίων υπαλλήλων στο προσωπικό των επιχειρήσεων του ευρύτερου δημόσιου τομέα, δεν συνεπάγεται περαιτέρω μείωση των αποδοχών του προσωπικού αυτού πλέον του 25% σε σχέση με εκείνες του μηνός Οκτωβρίου του 2011 και η από 1.1.2013 ένταξη του προσωπικού στο βαθμολόγιο και μισθολόγιο των δημοσίων υπαλλήλων δεν έχει ως συνέπεια τη δυνατότητα εκ νέου περικοπής των αποδοχών τους κατά ποσοστό 25%, πέραν της περικοπής, κατά το ποσοστό αυτό, που είχε ήδη γίνει το 2011».

Πάντως, όπως υποστηρίζουν δικηγόροι-εργατολόγοι, η επίμαχη απόφαση της Ολομέλειας, θα προκαλέσει ένα ντόμινο προβλημάτων, καθώς σε αρκετές επιχειρήσεις του ευρύτερου δημόσιου τομέα ήδη έχουν εκδοθεί αμετάκλητες αποφάσεις που δέχθηκαν τα αντίθετα από αυτά που έκρινε η πλειοψηφία του Αρείου Πάγου, τουλάχιστον για ένα μέρος του προσωπικού τους.

Έτσι, πλέον του ότι δημιουργούνται εργαζόμενοι πολλών ταχυτήτων, ένας μεγάλος αριθμός εργαζομένων οι οποίοι έχουν λάβει διαφορές αποδοχών με βάση τελεσίδικες αποφάσεις θα κληθούν να επιστρέψουν τα χρήματα-διαφορές αποδοχών, ως αχρεωστήτως καταβληθέντα!