Αντίστροφα μετρά πλέον η κλεψύδρα για να ξεκινήσουν οι αιτήσεις στο νέο πρόγραμμα «Εξοικονομώ» ύψους 632 εκατ. ευρώ, μέσω του οποίου θα επιδοτηθούν δεκάδες νοικοκυριά. Μάλιστα, για πρώτη φορά αναμένονται περισσότεροι δικαιούχοι, νέα κατηγορία για ευάλωτα νοικοκυριά με ξεχωριστό προϋπολογισμό 100 εκατ. ευρώ, αλλά και λίστα επιλαχόντων.

Σκοπός του υπουργείου Περιβάλλοντος είναι να αναβαθμιστούν για πρώτη φορά περί τις 50.000 κατοικίες με μια πιο δίκαιη διαδικασία και για αυτόν τον λόγο θεσπίζονται ενεργειακά, οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια.

Ειδικότερα, η πλατφόρμα πρόκειται να ανοίξει το φθινόπωρο, πιθανότατα τον Οκτώβριο, και θα λειτουργεί από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας. Στο διαδικαστικό κομμάτι, η υποβολή αιτήσεων θα γίνεται ηλεκτρονικά για έναν μήνα από την καθορισμένη ημερομηνία έναρξης, ενώ θα είναι ταυτόχρονη σε όλη την επικράτεια.

Ο συνολικός προϋπολογισμός του προγράμματος ανέρχεται σε 632 εκατ. ευρώ (εκ των οποίων τα 100 εκατ. θα διατεθούν σε ευάλωτα νοικοκυριά) και μαζί με τη μόχλευση εκτιμάται ότι θα κινητοποιηθούν κεφάλαια πάνω από 1 δισ. ευρώ.

Τα ποσά

Πιο συγκεκριμένα, για φυσικά πρόσωπα και νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα, έχει προβλεφθεί ξεχωριστός προϋπολογισμός που θα φτάσει τα 100 εκατομμύρια ευρώ. Για φυσικά πρόσωπα με ατομικά εισοδήματα έως 5.000 ευρώ και για νοικοκυριά με οικογενειακά εισοδήματα έως 10.000 ευρώ, η επιδότηση θα ανέρχεται στο 75%. Επιπλέον, εισάγεται εγγυοδοσία για τον τραπεζικό δανεισμό τους προκειμένου να προχωρήσουν σε παρεμβάσεις για την ενεργειακή αναβάθμιση των κατοικιών τους. Σε περίπτωση εξάντλησης των πόρων για τη συγκεκριμένη κατηγορία, υπάρχει πρόβλεψη να δοθούν πρόσθετα κεφάλαια από τον συνολικό προϋπολογισμό του προγράμματος για την ένταξη επιπλέον ωφελουμένων.

Η μέση εκτιμώμενη επιδότηση ανέρχεται στο 62% της συνολικής δαπάνης, ενώ στόχος είναι η ενεργειακή αναβάθμιση περισσότερων κατοικιών σε ποσοστό 38% συγκριτικά με τον προηγούμενο κύκλο του προγράμματος.

Οι εγκεκριμένες προτάσεις θα πρέπει να ολοκληρώνονται σε διάστημα 12 μηνών από την ημερομηνία έκδοσης της απόφασης υπαγωγής.

 Ωφελούμενοι

Ωφελούμενοι του προγράμματος είναι όσοι έχουν εμπράγματο δικαίωμα στο σπίτι και είναι η κύρια κατοικία τους ή το ενοικιάζουν και χρησιμοποιείται ως κύρια κατοικία.

Συγκεκριμένα, φυσικά πρόσωπα με εμπράγματο δικαίωμα (πλήρους κυριότητας/επικαρπίας/ψιλής κυριότητας) σε επιλέξιμη κατοικία και εφόσον πληρούν τα εισοδηματικά κριτήρια ενίσχυσης.

Α. Ιδιοκατοίκηση: Η αίτηση γίνεται από τον συγκύριο που τη χρησιμοποιεί ως κύρια κατοικία.

Β. Δωρεάν παραχώρηση/ενοικίαση: Η αίτηση γίνεται από τον επικαρπωτή ή τον πλήρη κύριο και η επιδότηση ανέρχεται στο 40% ανεξαρτήτως εισοδηματικής κατηγορίας.

Επιλέξιμες κατοικίες μπορεί να είναι μεμονωμένα διαμερίσματα, οι μονοκατοικίες, καθώς και οι πολυκατοικίες, που:

• Υφίστανται νόμιμα και δεν έχουν κριθεί κατεδαφιστέα.
• Χρησιμοποιούνται ως κύρια κατοικία και ιδιοκατοικούνται.
• Εχουν καταταχθεί βάσει του A’ Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (A’ ΠΕΑ) σε κατηγορία χαμηλότερη ή ίση της Γ’.
• Η πολυκατοικία έχει σε ισχύ ΑΦΜ πολυκατοικίας.
• Για αίτηση μεμονωμένου διαμερίσματος ή μονοκατοικίας, η κύρια χρήση αφορά αποκλειστικά στον αιτούντα (ιδιοκατοίκηση).

 ΥΨΟΣ ΕΠΙΔΟΤΗΣΕΩΝ (σε αρνητικό φιλέτο)

Το ύψος των επιδοτήσεων καθορίζεται με βάση το εισόδημα των νοικοκυριών:

• Για ατομικό εισόδημα έως 5.000 ευρώ και οικογενειακό έως 10.000 ευρώ η ενίσχυση είναι 75%. Το υπόλοιπο της συμμετοχής θα μπορούν να το καλύπτουν οι δικαιούχοι ακόμη και μέσω δανεισμού, με εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου.
• Για ατομικό εισόδημα από 5.000 έως 10.000 ευρώ και οικογενειακό 10.000 έως 20.000 ευρώ η ενίσχυση είναι 70%.
• Για ατομικό εισόδημα 10.000 έως 20.000 ευρώ και οικογενειακό 20.000 έως 30.000 ευρώ η επιδότηση είναι 55%.
• Για ατομικό εισόδημα 20.000 έως 30.000 ευρώ και οικογενειακό 30.000 έως 40.000 ευρώ η επιδότηση είναι 45%.
• Για ατομικό εισόδημα 30.000 έως 50.000 ευρώ και οικογενειακό έως 60.000 ευρώ η επιδότηση είναι 40%.

Εφόσον η κατοικία έχει παραχωρηθεί δωρεάν ή ενοικιάζεται, οι επιδοτήσεις είναι 40% ενιαία για όλες τις προαναφερόμενες εισοδηματικές κατηγορίες.

 ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ (σε αρνητικό φιλέτο)

Τα κριτήρια αξιολόγησης των αιτήσεων υπαγωγής θα είναι τα ακόλουθα:

• Κόστος εξοικονόμησης ενέργειας 50%.
• Υφιστάμενη ενεργειακή κλάση 5%.
• Βαθμοημέρες θέρμανσης 7%.
• Παλαιότητα κατασκευής 3%.
• Ατομικό ή οικογενειακό εισόδημα 15%.
• Πλήθος εξαρτώμενων τέκνων 5%.
• Μονογονεϊκή οικογένεια 5%.
• Μακροχρόνια άνεργος 5%.
• ΑμεΑ 5%.

 ΕΠΙΛΕΞΙΜΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ (σε αρνητικό φιλέτο)

1 Κουφώματα – συστήματα σκίασης/αερισμός

• Πλαίσια αλουμινίου, ξύλου ή PVC με υαλοπίνακα για παράθυρο και εξωστόθυρα.
• Μόνον υαλοπίνακες (χωρίς αντικατάσταση πλαισίου για περιπτώσεις διατηρητέων και κτιρίων εντός παραδοσιακών οικισμών).
• Εξωτερικό προστατευτικό φύλλο (σύστημα κουτί-ρολό ή εξώφυλλο).
• Λοιπά σταθερά ή κινητά συστήματα σκίασης.
• Συστήματα μηχανικού αερισμού με ανάκτηση θερμότητας.

 2 Θερμομόνωση

• Θερμομόνωση δώματος εξωτερικά.
• Θερμομόνωση στέγης ή οριζόντιας οροφής κάτω από μη θερμομονωμένη στέγη.
• Θερμομόνωση εξωτ. τοιχοποιίας, φέροντος οργανισμού, δαπέδου επί εδάφους επί πιλοτής ή μη θερμαινόμενου χώρου, με επικάλυψη με συνθετικό επίχρισμα.
• Θερμομόνωση εξωτ. τοιχοποιίας, φέροντος οργανισμού, δαπέδου επί πιλοτής ή μη θερμαινόμενου χώρου, με επικάλυψη με ελαφρά πετάσματα.

 3 Συστήματα παροχής Ζεστού Νερού Χρήσης (ΖΝΧ)

• Ηλιακό θερμοσιφωνικό σύστημα συλλέκτη – ταμιευτήρα αποθήκευσης ΖΝΧ.
• Ηλιoθερμικό σύστημα συλλέκτη – ταμιευτήρα αποθήκευσης ΖΝΧ βεβιασμένης κυκλοφορίας.
• Ηλιoθερμικό σύστημα παροχής ΖΝΧ και υποβοήθησης θέρμανσης χώρου.
• Αντλία θερμότητας.

4 Συστήματα θέρμανσης/ψύξης

• Διατάξεις αυτόματου ελέγχου λειτουργίας συστήματος θέρμανσης.
• Σύστημα καυστήρα – λέβητα φυσικού αερίου/υγραερίου.
• Σύστημα Α/Θ (Θέρμανσης – Ψύξης/Ελάχιστη απαίτηση ενεργειακής σήμανσης στους 55^o C).
• Σύστημα γεωθερμικής αντλίας θερμότητας.
• Σύστημα συμπαραγωγής Φ.Α. (ΣΗΘΥΑ).
• Σύστημα λέβητα βιομάζας – πελλέτας ξύλου).
• Αντλίες θερμότητας αέρα – αέρα διαιρούμενου τύπου (split unit) για θέρμανση/ψύξη χώρου.
• Συστήματα μηχανικού αερισμού με ανάκτηση θερμότητας.

 5 Λοιπές παρεμβάσεις εξοικονόμησης

• Συσκευές διαχείρισης ενέργειας (smart home).
• Αναβάθμιση φωτισμού (μόνο για πολυκατοικία).

 ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΑ

• Κάθε φυσικό πρόσωπο που επιθυμεί να συμμετάσχει στο πρόγραμμα πρέπει αρχικά να ελέγξει εάν είναι «επιλέξιμος ωφελούμενος» και εάν η ιδιοκτησία του μπορεί να θεωρηθεί «επιλέξιμη κατοικία».
• Αν είναι, λοιπόν, δικαιούχος, θα πρέπει να έχει κωδικούς πρόσβασης για την εφαρμογή TAXISnet, καθώς δεν υφίσταται δυνατότητα υποβολής αίτησης στο πρόγραμμα για φυσικά πρόσωπα που δεν είναι πιστοποιημένα μέσω της εφαρμογής και δεν έχουν κωδικούς πρόσβασης.
• Σε περίπτωση που υπάρχουν εκκρεμότητες νομιμοποίησης/τακτοποίησης στο ακίνητο, η υποβολή δήλωσης για υπαγωγή σε νόμο τακτοποίησης αυθαίρετων κατασκευών θα πρέπει να έχει γίνει πριν από την υποβολή της αίτησης στο πρόγραμμα.
• Μεταγενέστερη δήλωση, από την υποβολή αίτησης στο πρόγραμμα, για υπαγωγή σε νόμο τακτοποίησης αυθαίρετων κατασκευών, δύναται να υποβληθεί σε περίπτωση απόκλισης της ωφέλιμης επιφάνειας του ακινήτου μέχρι του ορίου των 7 τετραγωνικών μέτρων, προκειμένου οι ενεργειακές παρεμβάσεις να είναι σύμφωνες με την κείμενη νομοθεσία (για τις πολυκατοικίες, το όριο σε τετραγωνικά μέτρα είναι το γινόμενο 7 επί του πλήθους των διαμερισμάτων).
• Σε κάθε περίπτωση, πριν από την τελική εκταμίευση της επιχορήγησης του έργου θα πρέπει να έχει προσκομιστεί η βεβαίωση περαίωσης της υπαγωγής περί τακτοποίησης αυθαίρετων κατασκευών, όπου και θα προκύπτει η εξόφληση του συνόλου του ενιαίου ειδικού προστίμου του ακινήτου.
• Σε περίπτωση ύπαρξης περισσότερων δικαιούχων εμπράγματων δικαιωμάτων στο ακίνητο θα πρέπει να έχει εξασφαλισθεί η συναίνεση των συγκυρίων και να αναγράφεται ορθά ο αριθμός παροχής ηλεκτρικής ενέργειας στη δήλωση των στοιχείων ακινήτων (Ε9) τους.
• Σε περίπτωση πρόσφατης απόκτησης ακινήτου θα πρέπει να έχει προηγηθεί η καταχώριση/τροποποίηση των στοιχείων στο Ε9 και μετά να προχωρήσει ο ενδιαφερόμενος στην υποβολή αίτησης.

Με την αίτηση επισυνάπτονται ο τίτλος ιδιοκτησίας και το πιστοποιητικό μεταγραφής από το αρμόδιο υποθηκοφυλακείο ή πιστοποιητικό καταχώρισής του στα κτηματολογικά φύλλα του οικείου Κτηματολογικού Γραφείου.

• Η μελλοντική χρήση του ακινήτου ως κύριας κατοικίας θα τεκμηριώνεται με υπεύθυνη δήλωση του Ν. 1599/1986 από τον ωφελούμενο (πλήρους κυρίου/επικαρπωτή), όπου θα αναφέρεται ότι το ακίνητο θα χρησιμοποιηθεί ως κύρια κατοικία είτε από τον ίδιο είτε από τρίτο πρόσωπο, δηλώνοντας το ονοματεπώνυμο και τον ΑΦΜ αυτού.
• Ο δικαιούχος (Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα Α.Ε.) διενεργεί τους απαραίτητους ελέγχους προκειμένου να διαπιστωθεί η χρήση του ακινήτου ως κύριας κατοικίας.
• Εκδοση Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης του ακινήτου και συμπλήρωση του σχετικού Εντύπου Πρότασης Παρεμβάσεων ενεργειακής Εξοικονόμησης-Αυτονόμησης.

Εξοικονομώ: Ενα βήμα μπροστά χαμηλά εισοδήματα, άνεργοι και ΑμεΑ

Προβάδισμα σε… νοικοκυριά με χαμηλότερα εισοδήματα, ανέργους και ΑμεΑ φαίνεται πως δίνει ο νέος κύκλος του «Εξοικονομώ», σε μια προσπάθεια να επιδοτηθούν ενεργειακά ολοένα και περισσότερα νοικοκυριά. Προτεραιότητα, παράλληλα, πρόκειται να δοθεί σε πολίτες των οποίων οι κατοικίες έχουν αυξημένες ενεργειακές ανάγκες, καθώς και σε όσους ανήκουν σε κατηγορίες όπως μονογονεϊκές ή πολύτεκνες οικογένειες.

Το νέο πρόγραμμα, ύψους 632 εκατ. ευρώ, αναμένεται να έχει αλλαγές σε σχέση με τα όσα ήταν μέχρι σήμερα γνωστά, με το υπουργείο Περιβάλλοντος να επικοινωνεί πως επιδιώκει να ενταχθούν περί τις 50.000 κατοικίες.

Διαφοροποιήσεις

Ποιες όμως είναι οι αλλαγές που θα δουν οι ιδιοκτήτες σε σχέση με τα προηγούμενα προγράμματα εξοικονόμησης; Το ΥΠΕΝ, σε μια προσπάθεια να επιδοτηθούν ενεργειακά περισσότερες κατοικίες και ταυτόχρονα να αυξηθούν οι δικαιούχοι, προχώρησε σε σημαντικές διαφοροποιήσεις σε σχέση με τα προηγούμενα προγράμματα.

Στο νέο πρόγραμμα, καταργείται η χρονική προτεραιότητα για την υποβολή των αιτήσεων και δίνεται βάρος στα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα, καθώς και στις παλιές κατοικίες που έχουν μεγαλύτερες ανάγκες ενεργειακής αναβάθμισης και στις κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές με μεγαλύτερες ανάγκες σε θέρμανση (π.χ. ορεινές).

Επίσης, κριτήριο υπαγωγής στη δράση θα είναι οι βαθμοημέρες (ακραίες καιρικές συνθήκες ανά περιοχή), σύστημα το οποίο έχει υιοθετήσει το υπουργείο Οικονομικών για τη διάθεση του επιδόματος θέρμανσης.

«Η εκτιμώμενη ετήσια εξοικονόμηση ενέργειας βάσει του προτεινόμενου κόστους παρεμβάσεων θα αποτελέσει το σημαντικότερο κριτήριο σε ποσοστό 50% και ακολουθεί το ατομικό ή οικογενειακό εισόδημα σε ποσοστό 15%», είχε επισημάνει χαρακτηριστικά η ηγεσία του ΥΠΕΝ. Ετσι, επιτυγχάνεται υπέρβαση κατά 108% του ετήσιου στόχου για την εξοικονόμηση ενέργειας από παρεμβάσεις σε κτίρια.

Παράλληλα, το πρόγραμμα εστιάζει στα πιο ενεργοβόρα κτίρια, καθώς και στις περιφέρειες με περισσότερο κρύο τον χειμώνα.

Μεταξύ των αλλαγών που υπάρχουν στο νέο πρόγραμμα σε σχέση με τα προηγούμενα, επανακαθορίζονται τα ποσοστά επιδοτήσεων με γνώμονα την εκτιμώμενη ετήσια εξοικονόμηση ενέργειας ανά KWh, βάσει του προτεινόμενου κόστους παρεμβάσεων.

Σημαντική, επίσης, τροποποίηση, η οποία στόχο έχει την αποδοτικότερη απορρόφηση κονδυλίων, είναι η κατανομή που θα γίνεται πλέον ανά Περιφερειακή Ενότητα (νομός) και όχι ανά περιφέρεια όπως γινόταν στο παρελθόν.

Ταυτόχρονα, αλλάζει το καθεστώς των ωφελουμένων, καθώς δικαιούχοι μπορούν να είναι μόνο όσοι έχουν εμπράγματο δικαίωμα στο ακίνητο το οποίο αποτελεί την κύρια κατοικία τους.

Επιπλέον, περιορίζεται ο αριθμός των αιτήσεων ανά ωφελούμενο σε μία αίτηση, ενώ καταργούνται οι αιτήσεις αποκλειστικά για παρεμβάσεις σε κοινόχρηστους χώρους σε πολυκατοικίες.

Οι ιδιοκτήτες θα πρέπει να γνωρίζουν ακόμα πως:

• Το μέγιστο ύψος του επιλέξιμου προϋπολογισμού προς επιδότηση ανά κατοικία θα είναι χαμηλότερο από τις 50.000 ευρώ.
• Το ανώτερο ποσοστό επιδότησης χαμηλώνει στο 65% από το 90% που έφτανε πέρυσι με τα διάφορα «premia».
• Αλλάζουν τα εισοδηματικά κριτήρια και τα αντίστοιχα ποσοστά ενίσχυσης με την προσθήκη της κατηγορίας των νοικοκυριών που βρίσκονται στο όριο της φτώχειας.
• Δεν θα υπάρχουν επιδοτήσεις για φωτοβολταϊκά και συστήματα και φορτιστές Ι.Χ. οχημάτων.

Αξίζει να σημειωθεί πως αίτημα των ιδιοκτητών αλλά και των μηχανικών ήταν και η λίστα επιλαχόντων. Στο νέο πρόγραμμα, δημιουργείται λίστα επιλαχόντων για τη διασφάλιση της απορρόφησης των διαθέσιμων πόρων και αύξηση των δικαιούχων.

Τέλος, για πρώτη φορά η Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου/Διηρημένης Ιδιοκτησίας καθίσταται υποχρεωτική και επιδοτείται στο πλαίσιο του προγράμματος.