Σε διαφορετική, δύσκολη ρότα μπαίνουν από την Τρίτη 1η Ιουνίου χιλιάδες υπερχρεωμένοι πολίτες, νοικοκυριά, ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενοι και μικρές επιχειρήσεις. Η δεύτερη φάση του Πτωχευτικού Κώδικα, ο οποίος ψηφίστηκε και έγινε νόμος του κράτους εν μέσω μιας άνευ προηγουμένου και εν εξελίξει υγειονομικής κρίσης, οι επιπτώσεις της οποίας δεν έχουν αποτυπωθεί πλήρως, έρχεται να ρυθμίσει το δυσθεώρητο ιδιωτικό χρέος (τρέχει προς τα 250 δισ. ευρώ) με βασικό εργαλείο την εξωδικαστική διαδικασία μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας ή να δώσει μια «δεύτερη ευκαιρία», όταν το χρέος δεν είναι βιώσιμο, διαγράφοντας εκτός από χρέος και περιουσία.

Ο νέος Πτωχευτικός, που ψηφίστηκε στο τέλος του Οκτωβρίου 2020, λίγες ημέρες πριν από το δεύτερο lockdown, έπειτα από θυελλώδεις κοινοβουλευτικές διαδικασίες, έρχεται να εφαρμοστεί μετά την απόφαση της κυβέρνησης και υπό την πίεση των θεσμών να ενσωματώσει την κοινοτική οδηγία για την πτώχευση φυσικών προσώπων, σε μια χώρα που πριν καλά καλά επουλώσει τα βαριά τραύματα της δεκαετούς δημοσιονομικής κρίσης δέχτηκε το πλήγμα της πανδημίας. Και όλα αυτά ενώ εδώ και πολλούς μήνες παραμένει «ζωντανός» σε ευρωπαϊκό επίπεδο ο δημόσιος διάλογο, που ξεκίνησε στην αρχή της πανδημίας από τον Μάριο Ντράγκι, για συνολική διευθέτηση/διαγραφή ιδιωτικού χρέους.

Πρεμιέρα λοιπόν την Τρίτη για την ηλεκτρονική πλατφόρμα της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους που θα υποδέχεται τις αιτήσεις για εξωδικαστική ρύθμιση οφειλών προς Δημόσιο, ασφαλιστικά ταμεία, ΟΤΑ, τράπεζες/servicers αλλά και τρίτους.

Βασικές προϋποθέσεις αποδοχής του αιτήματος –που συνιστά και αποδοχή άρσης του απορρήτου προσωπικών δεδομένων του αιτούντος και της/του συζύγου (τραπεζικό απόρρητο κ.λπ.)– είναι ρύθμιση του συνόλου των οφειλών, όχι μόνο του Δημοσίου, και άρση τραπεζικού και φορολογικού απορρήτου. Ετσι ο οφειλέτης πρέπει να δηλώνει πόσο και σε ποιους χρωστάει καθώς και τα περιουσιακά στοιχεία, τα εισοδήματα και την οικογενειακή του κατάσταση. Με βάση αλγόριθμο, θα προκύπτουν η ρύθμιση του συνολικού χρέους και ο αριθμός των δόσεων αποπληρωμής που φτάνουν τις 240 και υπό προϋποθέσεις τις 420 δόσεις.

Υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις μπορούν να ρυθμιστούν και ενήμερες οφειλές.

Δεύτερη ευκαιρία

Με βάση τις διατάξεις του Πτωχευτικού Κώδικα ο οφειλέτης που βρίσκεται σε αδυναμία και το χρέος του δεν μπορεί να καταστεί βιώσιμο (ακόμα και αν ρυθμιστεί) θα πρέπει να υποβάλει αίτηση πτώχευσης στο δικαστήριο με σκοπό να λάβει τη δεύτερη ευκαιρία, αφού θα έχει απαλλαχθεί από όλες τις οφειλές του.

Η απαλλαγή οφειλών επέρχεται:

α) σε 1 έτος μετά την έκδοση της σχετικής δικαστικής απόφασης, στην περίπτωση που ο οφειλέτης διαθέτει περιουσία την οποία και θα απολέσει κατά την πτώχευση. Σε αυτή την περίπτωση ο οφειλέτης καλείται να πληρώνει στους πιστωτές για 1 έτος το ποσό των εισοδημάτων του που υπερβαίνει το 5πλάσιο των εύλογων δαπανών διαβίωσης. ή

β) σε 3 έτη μετά την έκδοση της σχετικής δικαστικής απόφασης, στην περίπτωση που ο οφειλέτης δεν διαθέτει περιουσία ή διαθέτει περιουσία μικρής αξίας την οποία και θα απολέσει κατά την πτώχευση. Σε αυτή την περίπτωση ο οφειλέτης καλείται να πληρώνει στους πιστωτές για 3 έτη το ποσό των εισοδημάτων του που υπερβαίνει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης.

Σημειώνεται ότι ο οφειλέτης δεν υποχρεούται να πληρώσει στους πιστωτές ποσά που είναι ακατάσχετα (π.χ. οριζόντιο ακατάσχετο, ακατάσχετα κοινωνικά επιδόματα, ακατάσχετες αγροτικές επιδοτήσεις).

Ευάλωτοι

Ο Πτωχευτικός «ξεκινάει» χωρίς τον Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων, στον οποίο θα καταλήγουν τα ακίνητα των ευάλωτων δανειοληπτών που πτωχεύουν παρέχοντας τους τη δυνατότητα να συνεχίζουν να διαμένουν σε αυτά έναντι ενοικίου και με τη συνεισφορά του Δημοσίου, ώστε να μην υπάρξει κύμα εξώσεων.

Είναι προφανές ότι δεν πρόκειται για προστασία της πρώτης κατοικίας –όπως έχει επιχειρηθεί να παρουσιαστεί από την κυβέρνηση– αλλά προστασία της στέγασης. Και ύστερα από 12 χρόνια και χωρίς να συμψηφίζονται τα καταβληθέντα ενοίκια, ο… ενοικιαστής θα έχει δικαίωμα να γίνει ξανά ιδιοκτήτης του σπιτιού του, κάτι που στην πράξη μάλλον θα αποδειχθεί οικονομικά ασύμφορο. Στόχος είναι να αποφευχθούν οι εξώσεις ευάλωτων/οικονομικά αδύναμων από τα σπίτια τους.

Οπως αποκάλυψε η «Εφ.Συν.» στις 25/5, τις επόμενες μέρες θα ανακοινωθεί μεταβατικό πλαίσιο που θα ισχύσει για το διάστημα από την εφαρμογή του Πτωχευτικού την προσεχή Τρίτη μέχρι τον Μάρτιο του 2022, όταν εκτιμάται ότι θα λειτουργήσει ο Φορέας. Θα προβλέπεται η χορήγηση κρατικής επιδότησης 70-210 ευρώ ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση και το υπόλοιπο τμήμα της δανειακής δόσης θα καταβάλλεται από τον δανειολήπτη. Και όσο ο δανειολήπτης είναι συνεπής το σπίτι του δεν θα κινδυνεύει άμεσα από πλειστηριασμό. Οι όροι και τα κριτήρια θα είναι αυτά που προβλέπονται για τον Φορέα.

Το μεταβατικό πλαίσιο

Ουσιαστικά το μεταβατικό πλαίσιο «παγώνει» εκ νέου τους πλειστηριασμούς για τους ευάλωτους και δίνει πολύτιμο πολιτικό χρόνο στην κυβέρνηση.

Πρόνοιες υπάρχουν και για την πρώτη κατοικία των ευάλωτων που ρυθμίζουν τις οφειλές τους μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού καθώς επιδοτούνται για 5 χρόνια τα στεγαστικά τους δάνεια, εφόσον πληρούνται όλες οι παρακάτω προϋποθέσεις:

Α. το σύνολο των οφειλών προς χρηματοδοτικούς φορείς, το Δημόσιο και τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης να είναι τουλάχιστον 20.000 ευρώ.

Β. το νοικοκυριό να είναι ευάλωτο, το οποίο σημαίνει ότι θα πρέπει να πληροί συγκεκριμένα κριτήρια επιλεξιμότητας, δηλαδή να έχουν μειωθεί τα οικογενειακά εισοδήματα των μελών του νοικοκυριού και να μη διαθέτουν περιουσία υψηλής αξίας.

Γ. ο οφειλέτης θα πρέπει να είναι φορολογικά και ασφαλιστικά ενήμερος ως προς τις υποχρεώσεις του μετά τη συνολική αναδιάρθρωση των οφειλών.

Σε περίπτωση που το σύνολο των οφειλών του οφειλέτη προς χρηματοδοτικούς φορείς, Δημόσιο και ασφαλιστικά ταμεία είναι ενήμερο, εκδίδεται από την ηλεκτρονική πλατφόρμα μια βεβαίωση ενήμερων οφειλών, προκειμένου να εκκινήσει η καταβολή της επιδότησης. Στην περίπτωση δε ληξιπρόθεσμων οφειλών, προηγείται η ρύθμιση αυτών σύμφωνα με τα παραπάνω και εν συνεχεία καταβάλλεται η επιδότηση.