Τρία είναι τα σημεία που πρέπει να προσέξουν ιδιαίτερα οι συνταξιούχοι κατά τη συμπλήρωση των φετινών φορολογικών δηλώσεων, για να αποφύγουν παγίδες άδικης φορολόγησης που κρύβονται πίσω από τις ισχύουσες διατάξεις για τη φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων.

Τα σημεία αυτά αφορούν στη μείωση των τεκμηρίων διαβίωσης κατά 30% για όσους συνταξιούχους έχουν ηλικία άνω των 65 ετών, στον τρόπο δήλωσης τυχόν αναδρομικών που έλαβαν για παρελθόντα έτη και στον τρόπο δήλωσης και φορολόγησης των επιστροφών της εισφοράς υγειονομικής περίθαλψης, που έλαβαν πολλοί εξ' αυτών με τις συντάξεις του Δεκεμβρίου του 2017.

Ειδικότερα:

1) Οι συνταξιούχοι, οι οποίοι το 2017 ήταν άνω των 65 ετών, δηλαδή όσοι έχουν γεννηθεί μέχρι και τις 31-12-1952, δικαιούνται μειώσεων κατά 30% στα ποσά των τεκμηρίων διαβίωσης για τις κατοικίες στις οποίες διαμένουν, τα ΙΧ αυτοκίνητα που χρησιμοποιούν, τις βάρκες ή τα σκάφη αναψυχής που τυχόν κατέχουν κ.λπ.,σύμφωνα με την περίπτωση ζ του άρθρου 33 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ν. 4172/2013). Έτσι, σε περίπτωση που το δηλούμενο εισόδημα κάθε συνταξιούχου άνω των 65 ετών είναι κατά πολύ χαμηλότερο του τεκμαρτού, το οποίο προκύπτει από τα τεκμήρια διαβίωσης, ο φόρος εισοδήματος υπολογίζεται επί μειωμένου κατά 30% τεκμαρτού εισοδήματος. Επιπλέον, σε περίπτωση που το ετήσιο τεκμαρτό εισόδημα υπερβαίνει τις 12.000 ευρώ, λαμβάνεται υπόψη μειωμένο κατά 30% για τον υπολογισμό της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης 2,2%-10%, οπότε εάν μετά τη μείωσή του κατά 30% υποχωρήσει κάτω από τις 12.000 ευρώ, ο συνταξιούχος γλιτώνει από την επιβολή της εισφοράς. Τέλος σε περίπτωση που ο συνταξιούχος άνω των 65 ετών κατέχει αυτοκίνητα ή και σκάφη αναψυχής που υπόκεινται σε φόρο πολυτελούς διαβίωσης, αν δηλαδή κατέχει ένα ή περισσότερα Ι.Χ. αυτοκίνητα άνω των 1.928 κ.εκ. παλαιότητας μέχρι 10 ετών ή και ένα ή περισσότερα σκάφη αναψυχής μήκους άνω των 5 μέτρων, τότε ο φόρος πολυτελούς διαβίωσης θα υπολογιστεί επί των μειωμένων κατά 30% ποσών τεκμηρίων διαβίωσης για τα Ι.Χ. αυτοκίνητα ή και τα σκάφη του.

Προκειμένου τα τεκμήρια διαβίωσης να μειωθούν κατά 30%, κάθε συνταξιούχος ηλικίας άνω των 65 ετών πρέπει κατά την ηλεκτρονική συμπλήρωση του εντύπου Ε1 της φορολογικής του δήλωσης, να εντοπίσει στον πίνακα 2 , που βρίσκεται στην πρώτη σελίδα του εντύπου, τους κωδικούς 013-014. Αν ο ίδιος ο υπόχρεος είναι συνταξιούχος άνω των 65 ετών θα πρέπει, αφού εντοπίσει τον κωδικό 013, να απαντήσει καταφατικά στη σχετική ερώτηση, συμπληρώνοντας το κενό κουτάκι που βρίσκεται δίπλα από τη λέξη «ΝΑΙ». Αν η σύζυγός του είναι συνταξιούχος άνω των 65 ετών θα πρέπει να κάνει το ίδιο δίπλα από τον κωδικό 014.

2) Οι τροποποιητικές δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος που οφείλουν να υποβάλουν συνταξιούχοι για να δηλώσουν αναδρομικά συντάξεων τα οποία έλαβαν για έτη μέχρι και το 2014 πρέπει να συμπληρώνονται χειρόγραφα, σε έντυπα Ε1 των αντίστοιχων ετών, και να κατατίθενται με αυτοπρόσωπη προσέλευση και παρουσία στις αρμόδιες Δ.Ο.Υ.. Οι τροποποιητικές δηλώσεις που αφορούν αναδρομικά συντάξεων για τα έτη 2015 και 2016, μπορούν να συμπληρώνονται και να υποβάλλονται ηλεκτρονικά μέσω του συστήματος ΤΑΧΙSnet, στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.aade.gr. Όλες αυτές οι δηλώσεις (και οι χειρόγραφες για τα έτη μέχρι το 2014 και οι ηλεκτρονικές για τα έτη από το 2015 και μετά) θα παραλαμβάνονται από τις αρμόδιες υπηρεσίες της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων χωρίς πρόστιμα και τόκους εκπρόθεσμης υποβολής, μέχρι το τέλος του φορολογικού έτους στο οποίο εκδόθηκαν κατά περίπτωση, οι βεβαιώσεις αποδοχών ή συντάξεων, δηλαδή μέχρι 31-12-2017. Ο φόρος που προκύπτει από τις δηλώσεις αυτές πρέπει να καταβληθεί το αργότερο μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του πρώτου μήνα του επόμενου έτους, δηλαδή το αργότερο μέχρι 31-1-2018, ενώ αν η πράξη προσδιορισμού φόρου εκδοθεί το επόμενο έτος, η καταβολή πρέπει να γίνει μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου μήνα από την έκδοση της πράξης προσδιορισμού φόρου.

3) Οι συνταξιούχοι στους οποίους παρακρατήθηκαν από τα εισοδήματά τους ποσά για τη μηνιαία εισφορά υπέρ υγειονομικής περίθαλψης κατά το διάστημα από 1.1.2012 έως 30.6.2016 και τα οποία σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 2 του ν.4501/2017 τούς επιστράφηκαν άτοκα με τη σύνταξη μηνός Δεκεμβρίου 2017, θα φορολογηθούν για το σύνολο των ποσών αυτών με τις φετινές φορολογικές δηλώσεις, αν στις βεβαιώσεις αποδοχών των ασφαλιστικών τους ταμείων τα ποσά αυτά έχουν συμπεριληφθεί εξ' ολοκλήρου στα εισοδήματα του έτους 2017 από κύριες συντάξεις, ή θα κληθούν να υποβάλουν τροποποιητικές δηλώσεις για τη φορολόγηση αυτών των ποσών στα έτη που ανάγονται καθώς και αρχική δήλωση φορολογικού έτους 2017 με επιφύλαξη, εφόσον στις σχετικές βεβαιώσεις των ασφαλιστικών τους φορέων, πέραν του καθαρού ποσού των συντάξεων που αντιστοιχούν στο φορολογικό έτος 2017, εμφανίζεται και ο διαχωρισμός των ποσών εισφοράς υγειονομικής περίθαλψης που επιστράφηκαν, στα έτη που αφορούν. Οι τροποποιητικές αυτές δηλώσεις δεν θα επιβαρύνονται με πρόστιμα και τόκους εφόσον υποβληθούν εντός του 2018.

Όσοι συνταξιούχοι κληθούν να υποβάλουν τροποποιητικές δηλώσεις για τα έτη 2012-2016 θα χρειαστεί να προσέλθουν στις αρμόδιες Δ.Ο.Υ. αφενός για να προσκομίσουν δικαιολογητικά αναγκαία προκειμένου να γίνουν αποδεκτές οι υποβληθείσες με επιφύλαξη δηλώσεις του 2017 και αφετέρου για να υποβάλουν χειρόγραφες τροποποιητικές δηλώσεις για τα έτη 2012-2014, ώστε να δηλώσουν τα ποσά των επιστραφέντων εισφορών στα έτη που αυτά αφορούν. Για τα έτη 2015-2016 μπορούν να υποβάλουν τις τροποποιητικές δηλώσεις ηλεκτρονικά.

Ειδικότερα, σύμφωνα με την υπ' αριθμόν ΠΟΛ. 1068/2018 απόφαση του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε., οι συνταξιούχοι που θα κληθούν να υποβάλουν τροποποιητικές δηλώσεις για τα έτη 2012-2016, προκειμένου να δηλώσουν τις επιστροφές των ποσών της εισφοράς υγειονομικής περίθαλψης, θα πρέπει:

α) Να υποβάλουν τις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος για το έτος 2017 με επιφύλαξη. Οι δηλώσεις με επιφύλαξη υποβάλλονται μεν ηλεκτρονικά μέσω διαδικτύου, αλλά εντός χρονικού διαστήματος 30 ημερών από την ημερομηνία υποβολής της δήλωσης οφείλουν οι φορολογούμενοι να προσέλθουν στις αρμόδιες Δ.Ο.Υ. και να προσκομίσουν τα απαραίτητα δικαιολογητικά, τα οποία αποδεικνύουν τους ισχυρισμούς τους και τον λόγο της επιφύλαξης, προκειμένου να εκκαθαριστούν οι δηλώσεις και να εκδοθούν τα εκκαθαριστικά σημειώματα από τις Δ.Ο.Υ. εντός προθεσμίας 90 ημερών. Στη συγκεκριμένη περίπτωση το μοναδικό δικαιολογητικό που θα πρέπει να προσκομιστεί από κάθε συνταξιούχο είναι μια νέα βεβαίωση αποδοχών από κάθε ασφαλιστικό ταμείο. Στη βεβαίωση αυτή τα επιστραφέντα ποσά εισφοράς υγειονομικής περίθαλψης θα πρέπει να αναγράφονται ξεχωριστά για καθένα από τα έτη 2012-2016 στα οποία αφορούν. Σε περίπτωση που δεν λάβουν και δεν προσκομίσουν τέτοια βεβαίωση εντός της προαναφερθείσας προθεσμίας των 30 ημερών, οι δηλώσεις θα εκκαθαριστούν, χωρίς να ληφθεί υπόψη η επιφύλαξη, δηλαδή θα φορολογηθούν κι αυτοί στο έτος 2017 για το σύνολο των επιστραφέντων ποσών.

β) Να προσέλθουν στις αρμόδιες Δ.Ο.Υ. για να υποβάλουν χειρόγραφα τροποποιητικές δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος για τα έτη 2012-2014 προκειμένου να δηλώσουν τα επιστραφέντα ποσά που αντιστοιχούν στα έτη αυτά.

γ) Να υποβάλουν ηλεκτρονικά τροποποιητικές δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος για τα έτη 2015-2016 προκειμένου να δηλώσουν τα επιστραφέντα ποσά που αντιστοιχούν στα έτη αυτά.

Όλες αυτές οι τροποποιητικές δηλώσεις θα μπορούν να υποβάλλονται χωρίς πρόστιμα και τόκους, εφόσον η υποβολή τους ολοκληρωθεί εντός του 2017, στο οποίο εκδόθηκαν οι σχετικές βεβαιώσεις από τον αρμόδιο φορέα.