Στον αέρα βρίσκεται η φετινή περίοδος υποβολής των φορολογικών δηλώσεων, καθώς η πανδημία και τα περιοριστικά μέτρα αντιμετώπισής της φέρνουν πίσω το όλο χρονοδιάγραμμα. Αυτό μπορεί μεν ουδόλως να ενοχλεί την πλειονότητα των φορολογουμένων (με εξαίρεση αυτού που αναμένουν επιστροφές φόρου), πλην όμως καθιστά ακόμη δυσχερέστερη τη διαχείριση των φορολογικών εσόδων και κατ’ επέκταση του ίδιου του προϋπολογισμού του ελληνικού κράτους. Διαχείριση η οποία αναμένεται να επιβαρυνθεί από το χαμηλό ύψος των δηλούμενων εισοδημάτων, τα οποία για πρώτη φορά την τελευταία μιάμιση δεκαετία ενδέχεται να βρεθούν κάτω και των 70 δισ. ευρώ, και ως εκ τούτου από τη χαμηλή φοροδοτική δυνατότητα.

Σαν σήμερα το 2019 πραγματοποιούνταν δοκιμές για το άνοιγμα του Taxisnet προκειμένου να υποδεχθεί τις δηλώσεις φόρου εισοδήματος, το οποίο εντέλει πραγματοποιήθηκε στις 28 Μαρτίου, δηλαδή σε χρόνο ρεκόρ, και πάντως τρεις εβδομάδες νωρίτερα από ό,τι το 2018, οπότε είχε ανοίξει στις 19 Απριλίου, όπως Απρίλιο, και συγκεκριμένα στις 15 του μηνός, είχε ενεργοποιηθεί και πέρυσι.

Φέτος, ωστόσο, είναι εξαιρετικά αμφίβολο -έως αδύνατον- το να ξεκινήσουν οι δηλώσεις του Ε1 πριν από τον Μάιο. Κάποιοι μάλιστα δεν αποκλείουν καθόλου να ξεκινήσει η αποστολή τους ακόμη και περί την αρχή του Ιουνίου. Και τούτο καθώς η πανδημία, σε συνδυασμό με τα παρεπόμενα περιοριστικά μέτρα υποχρεώνουν την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων να προβεί σε αλλαγές του εντύπου Ε1. Πιο συγκεκριμένα, θα πρέπει να προστεθούν σ’ αυτό κάποιοι νέοι κωδικοί οι οποίοι θα αφορούν τους πληττόμενους της πανδημίας, όπως επίσης να εισαχθούν και οι απαραίτητες προβλέψεις που σχετίζονται με τη φορολογική μεταχείριση των εισοδημάτων καθώς και των τεκμαρτών δαπανών, των πληττόμενων φορολογουμένων. Αυτό όμως δεν θα είναι δυνατόν να πραγματοποιηθεί προτού αποσαφηνιστεί από το αρμόδιο υπουργείο Οικονομικών το ποια μέτρα θα εφαρμοστούν για τα εισοδήματα που αποκτήθηκαν κατά τη διάρκεια του 2020 και τα οποία θα φορολογηθούν φέτος, προκειμένου να μην επιβαρυνθούν περαιτέρω τα ήδη πληττόμενα φυσικά πρόσωπα όπως και εταιρείες.

Στοχευμένες όχι γενικές απαλλαγές

Βασικός λόγος της αργοπορίας είναι ότι η κυβέρνηση προτίθεται -και εκτός δραματικού απροόπτου θα αποφασίσει- να μην θεσπίσει γενικές απαλλαγές, αλλά στοχευμένες. Μένει να αποσαφηνιστεί ποιοι θα θεωρηθούν τυπικώς «πληττόμενοι» ώστε να τύχουν αυτών των απαλλαγών, αλλά και το αν κάποιες απαλλαγές θα είναι «οριζόντιες». Οι πέντε κατηγορίες απαλλαγών θα αφορούν τα τεκμήρια, το τέλος επιτηδεύματος, τη μείωση της προκαταβολής φόρου, την εισφορά αλληλεγγύης και τη μείωση ορίου των ηλεκτρονικών αποδείξεων.

Μια πρόταση που έχει κατατεθεί είναι η εισαγωγή ειδικού κωδικού για τους πληττόμενους σε Ε1 και Ε3. Ωστόσο, παρουσιάζει δυσκολίες, καθώς μεταξύ των πληττόμενων υπάρχουν επιμέρους κατηγοριοποιήσεις, όπως είναι για παράδειγμα επιχειρήσεις που έμειναν υποχρεωτικά κλειστές και άλλες που εξαναγκάστηκαν να υπολειτουργήσουν.

Δεδομένης της σχεδόν προεξοφληθείσας καθυστέρησης της λειτουργίας της ηλεκτρονικής πλατφόρμας, θεωρείται σχεδόν αδύνατον να τηρηθεί το γράμμα του νόμου, το οποίο ορίζει ότι η καταληκτική προθεσμία της υποβολής των φορολογικών δηλώσεων κάθε έτους είναι η 30ή Ιουνίου.  Έτσι, εκτιμάται πως και φέτος, όπως άλλωστε είχε συμβεί και πέρυσι, η περίοδος της υποβολής των δηλώσεων φόρου εισοδήματος θα επεκταθεί έως και το τέλος του Αυγούστου. Και τούτο διότι η τήρηση του εκ του νόμου χρονοδιαγράμματος, ήτοι μια αισθητά μικρότερη περίοδος υποβολής, δεν θεωρείται εφικτή δεδομένου ότι ειδικά φέτος οι λογιστές και οι φοροτεχνικοί όλης της χώρας έχουν επωμιστεί έναν τεράστιο όγκο εργασίας ακριβώς των μέτρων αντιμετώπισης των συνεπειών της πανδημίας.

Μεταξύ των παρεμβάσεων εξετάζεται η ελάφρυνση από το τέλος επιτηδεύματος είτε με μείωσή του είτε με κατάργησή του για τους πληττόμενους επαγγελματίες για τη χρήση του 2020. Ως πρώτη επιλογή προκρίνεται έως τώρα η μείωσή του και όχι η κατάργηση και μάλιστα όχι για όλους το ίδιο, αλλά ανάλογα με τους μήνες που ήταν ανοιχτοί ή κλειστοί οι πληττόμενοι.

Το πρόβλημα με τα τεκμήρια

Άλλο ένα πρόβλημα προκύπτει με τα τεκμήρια. Και τούτο διότι τα εισοδήματα που θα δηλώσουν χιλιάδες εργαζόμενοι που βρέθηκαν σε αναστολή εργασίας θα είναι πολύ μειωμένα, ενώ και τα 534 ευρώ μηνιαίως είναι αφορολόγητα. Ακόμη και στην περίπτωση κατά την οποία τα συγκεκριμένα εισοδήματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την κάλυψη της τεκμαρτής δαπάνης, επειδή στις περισσότερες περιπτώσεις είναι χαμηλότερα των πραγματικών εισοδημάτων, χιλιάδες φορολογούμενοι θα πέσουν στην τσιμπίδα των τεκμηρίων. Ως εκ τούτου, εξετάζονται ειδικές ρυθμίσεις, όπως είναι είτε η πλήρης απαλλαγή τους από τα τεκμήρια ειδικά για τα εισοδήματα που αποκτήθηκαν μέσα στο 2020, είτε η μείωση της τεκμαρτής δαπάνης ανάλογα με τη μείωση των εισοδημάτων τους.

Ψηφιακές αγορές

Όσον αφορά τις δαπάνες με άυλο χρήμα, το υπουργείο Οικονομικών έχει προαναγγείλει τη μείωση ή και κατάργηση του ορίου υποχρεωτικών ψηφιακών αγορών για τη χρήση του 2020. Απομένει πάντως να καθοριστεί το εάν το μέτρο θα εφαρμοστεί για όλους τους φορολογούμενους ή μόνο για τους πληττόμενους, όπως και το αν θα μειωθεί το όριο του 30% επί του εισοδήματος που ισχύει για τις υποχρεωτικές δαπάνες με άυλες συναλλαγές ή θα ανασταλεί η εφαρμογή του για το 2020 και θα αλλάξει ριζικά για το 2021.

Στα υπό διευθέτηση ζητήματα περιλαμβάνεται και η προκαταβολή φόρου. Και στην περίπτωση αυτή το μέτρο δεν θα είναι πιθανότατα γενικευμένο, αλλά θα ευεργετηθούν μόνο πληττόμενες επιχειρήσεις. Εξετάζεται δε να υπάρξει και μια αναλογικότητα αναλόγως του διαστήματος κατά το οποίο παρέμειναν κλειστοί επιμέρους κλάδοι της οικονομίας.