Μία νέα ορολογία εισάγεται στο σχέδιο νόμου για τις στρατηγικές επενδύσεις που τέθηκε σε διαβούλευση. Πρόκειται για τις λεγόμενες «εμβληματικές επενδύσεις εξαιρετικής σημασίας», η οποία, μεταξύ άλλων, θα ενισχύει επενδυτικά προγράμματα στην πράσινη ανάπτυξη, στην καινοτομία, στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και δράσεις που ενισχύουν την πραγματική οικονομία.

Με το σχέδιο νόμου για τις στρατηγικές επενδύσεις που δόθηκε σε δημόσια διαβούλευση, ενοποιούνται σε ένα ενιαίο κείμενο όλες οι διατάξεις που αυτή τη στιγμή υπάρχουν σε δύο νόμους και σκοπός είναι να απλοποιηθούν και να επιταχυνθούν οι διαδικασίες αξιολόγησης και υλοποίησης των στρατηγικών επενδύσεων και να ενισχυθεί η ασφάλεια δικαίου.

Κατηγορίες και κριτήρια Στρατηγικών Επενδύσεων

Όπως αναφέρει το άρθρο 2 του σχεδίου νόμου, οι στρατηγικές επενδύσεις διακρίνονται στις εξής κατηγορίες:

α) «Στρατηγικές Επενδύσεις 1», οι οποίες πληρούν μία τουλάχιστον από τις ακόλουθες προϋποθέσεις ανεξαρτήτως τομέα επένδυσης:

αα) ο συνολικός προϋπολογισμός της επένδυσης είναι μεγαλύτερος των 75.000.000 ευρώ, ή

αβ) ο συνολικός προϋπολογισμός της επένδυσης είναι μεγαλύτερος των 40.000.000 ευρώ και ταυτόχρονα από την επένδυση δημιουργούνται κατά βιώσιμο τρόπο 75 τουλάχιστον νέες Ετήσιες Μονάδες Εργασίας (Ε.Μ.Ε.).

β) «Στρατηγικές Επενδύσεις 2», οι οποίες πληρούν μία τουλάχιστον από τις ακόλουθες προϋποθέσεις:

βα) ο συνολικός προϋπολογισμός της επένδυσης είναι μεγαλύτερος από 20.000.000 ευρώ και αφορά σε έναν ή περισσότερους από τους τομείς της αγροδιατροφής, έρευνας και καινοτομίας, βιοτεχνολογίας, πολιτιστικής και δημιουργικής βιομηχανίας, ρομποτικής, τεχνητής νοημοσύνης, ιατρικού τουρισμού, διαχείρισης απορριμμάτων και αποβλήτων, διαστημικής βιομηχανίας ή είναι μεγαλύτερος από 20.000.000 ευρώ και έχει ως σκοπό τον ψηφιακό μετασχηματισμό της επιχείρησης ή την παροχή υπηρεσιών υπολογιστικού νέφους (cloud computing).

ββ) οι επενδύσεις δημιουργούν κατά βιώσιμο τρόπο 50 τουλάχιστον νέες Ε.Μ.Ε. και ο συνολικός προϋπολογισμός τους είναι μεγαλύτερος των 30.000.000 ευρώ.

βγ) συνιστούν επενδύσεις εντός Οργανωμένων Υποδοχέων Μεταποιητικών και Επιχειρηματικών Δραστηριοτήτων, οι οποίες δημιουργούν κατά βιώσιμο τρόπο 40 τουλάχιστον Ε.Μ.Ε. και ο συνολικός προϋπολογισμός τους είναι μεγαλύτερος των 20.000.000 ευρώ.

γ) «Εμβληματικές Επενδύσεις Εξαιρετικής Σημασίας», οι οποίες υλοποιούνται από διακεκριμένες νομικές οντότητες, συμπεριλαμβανομένων ιδίως, όσων προωθούν την πράσινη οικονομία, την καινοτομία, την τεχνολογία, καθώς και την οικονομία χαμηλού ενεργειακού και περιβαλλοντικού αποτυπώματος και ενισχύουν σημαντικά την ελληνική οικονομία και την ανταγωνιστικότητα αυτής σε διεθνές επίπεδο.

Απαραίτητη προϋπόθεση για την παροχή των ενισχύσεων στα επενδυτικά σχέδια, τα οποία εντάσσονται στην παρούσα κατηγορία, είναι η ημερομηνία ολοκλήρωσης της υλοποίησης να μην ξεπερνά την 31η Δεκεμβρίου 2025. Αυτή η προϋπόθεση ολοκλήρωσης πρέπει να αναφέρεται στην αίτηση του επενδυτή και στο χρονοδιάγραμμα της. Σε περίπτωση υπέρβασης του ως άνω χρονικού ορίου υλοποίησης, η επένδυση αποχαρακτηρίζεται από «Στρατηγική Επένδυση Εξαιρετικής Σημασίας» και τα εγκεκριμένα κίνητρα ανακαλούνται.

γα) Για τον χαρακτηρισμό ενός επενδυτικού σχεδίου ως «Εμβληματικής Επένδυσης Εξαιρετικής Σημασίας» συστήνεται τριμελής επιτροπή, τα μέλη της οποίας είναι επιστήμονες εγνωσμένου κύρους ποικίλων ειδικοτήτων. Με κοινή απόφαση των υπουργών Ανάπτυξης και Επενδύσεων και Οικονομικών συγκροτείται η τριμελής επιτροπή, ορίζονται τα μέλη της, καθώς και οι αναπληρωτές αυτών, ο χρόνος θητείας τους, η πιθανή αποζημίωσή τους, καθώς και οι όροι λειτουργίας της.

γβ) Με όμοια απόφαση, όπως προαναφέρθηκε, καθορίζονται η διαδικασία ένταξης της επένδυσης, ο τρόπος παρακολούθησης και ελέγχου υλοποίησης της επένδυσης, ο τρόπος καταβολής των ενισχύσεων, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή της παρούσας περίπτωσης.

γγ) Εντός 7 ημερών από σχετικό αίτημα της «Ελληνικής Εταιρείας Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου Α.Ε.» η αρμόδια επιτροπή γνωμοδοτεί αναφορικά με τον εμβληματικό ή μη χαρακτήρα της επένδυσης.

δ) «Στρατηγικές Επενδύσεις ταχείας αδειοδότησης», οι οποίες πληρούν τα κριτήρια μίας εκ των ακόλουθων υποπεριπτώσεων:

δα) δημιουργούν κατά βιώσιμο τρόπο 30 τουλάχιστον νέες Ε.Μ.Ε. και ο συνολικός προϋπολογισμός τους είναι μεγαλύτερος των 20.000.000 ευρώ ή

δβ) δημιουργούν κατά βιώσιμο τρόπο 30 τουλάχιστον νέες Ε.Μ.Ε., ο συνολικός προϋπολογισμός τους είναι μεγαλύτερος των 10.000.000 ευρώ και αποτελούν μέρος επένδυσης, η οποία έχει ήδη χαρακτηριστεί ως στρατηγική και έχει ολοκληρωθεί η υλοποίησή της ή

δγ) αποτελούν υφιστάμενες επενδύσεις, στρατηγικές ή μη, οι οποίες προβαίνουν σε αναδιάρθρωση ή εκσυγχρονισμό ή επέκταση των εγκαταστάσεών τους και ο συνολικός τους προϋπολογισμός είναι μεγαλύτερος των 15.000.000 ευρώ, εφόσον διατηρούνται κατά βιώσιμο τρόπο 100 τουλάχιστον υφιστάμενες Ε.Μ.Ε.

ε) «Αυτοδίκαια εντασσόμενες Στρατηγικές Επενδύσεις», οι οποίες πληρούν τα κριτήρια μίας εκ των ακόλουθων υποπεριπτώσεων:

εα) συνιστούν επενδύσεις του ν. 3389/2005 (Α` 232), οι οποίες έχουν εγκριθεί από τη Διυπουργική Επιτροπή Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (Δ.Ε.Σ.Δ.ΙΤ.) και επενδύσεις για τα Ευρωπαϊκά Ενεργειακά Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος - Projects of Common Interest (PCI). Στην περίπτωση αυτή εντάσσονται επενδύσεις που αποτελούν Σημαντικά Έργα Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος [Important Projects of Common European Interest (IPCEI)] νομικών προσώπων, τα οποία συμμετέχουν ως άμεσα μέλη σε προγράμματα IPCEI και o συνολικός τους προϋπολογισμός είναι μεγαλύτερος των 20.000.000 ευρώ

εβ) συνιστούν «Στρατηγικές επενδύσεις χωρικής οργάνωσης των επιχειρήσεων», οι οποίες αφορούν στην ανάπτυξη επιχειρηματικών πάρκων του ν. 3982/2011 με συνολικό προϋπολογισμό άνω των 10.000.000 ευρώ.

2. Για κάθε φορέα στρατηγικής επένδυσης, το άρθρο 16 του ν. 4251/2014 (A`103) σχετικά με τη χορήγηση ή ανανέωση της άδειας διαμονής εφαρμόζεται ως προς 10 πολίτες τρίτων χωρών κατ` ανώτατο αριθμό, στελέχη των επενδυτικών σχημάτων για όλες τις κατηγορίες Στρατηγικών Επενδύσεων. Για όσο διάστημα υφίσταται η εργασιακή σχέση με τον φορέα της στρατηγικής επένδυσης, όσα από τα στελέχη αυτά δεν έχουν τη φορολογική κατοικία τους στην Ελλάδα, θεωρείται ότι διατηρούν τη φορολογική κατοικία τους στην αλλοδαπή και υπόκεινται σε φόρο για το εισόδημα που προκύπτει στην Ελλάδα και αποκτάται μέσα σε ορισμένο φορολογικό έτος. Το προηγούμενο εδάφιο εφαρμόζεται επίσης και στον σύζυγο ή το άλλο μέρος συμφώνου συμβίωσης, εφόσον ο σύζυγος ή το άλλο μέρος δεν ασκεί επαγγελματική δραστηριότητα στην Ελλάδα, καθώς και στα εξαρτώμενα τέκνα αυτών.

3. Oι επενδύσεις σε μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Α.Π.Ε.) δεν χαρακτηρίζονται ως «Στρατηγικές Επενδύσεις» εκτός εάν, σωρευτικά, εμπίπτουν και σε μία από τις παρακάτω περιπτώσεις:

α) Αποτελούν έργα καινοτόμων εφαρμογών και τεχνολογιών που αξιοποιούν ενεργειακές τεχνολογίες και εφαρμογές για την ενίσχυση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε., που έχουν προϋπολογισμό κατ' ελάχιστον 50.000.000 ευρώ και κοινό σημείο σύνδεσης στο Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας. Για τον χαρακτηρισμό ενός έργου ως καινοτόμου και την εξέτασή του για ένταξη στο καθεστώς Στρατηγικών Επενδύσεων η επενδυτική πρόταση αφορά σε έργα, που χρησιμοποιούν μια από τις παρακάτω τεχνολογίες:

αα) συστημάτων αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, αβ) παραγωγής «πράσινου» υδρογόνου, αγ) εγκατάστασης θαλάσσιων αιολικών και πλωτών φωτοβολταϊκών πάρκων, αδ) έργων Α.Π.Ε. που διασυνδέουν περιοχές της Επικράτειας με το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας μέσω υποβρύχιου καλωδίου, αε) έργων Α.Π.Ε. πλήρως ελεγχόμενης ηλεκτροπαραγωγής σύμφωνα με την παρ. 14 του άρθρου 2 του ν. 4414/2016 (Α΄ 149), αστ) υβριδικών έργων ηλεκτροπαραγωγής από Α.Π.Ε. σε Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά (Μ.Δ.Ν.). Για την εφαρμογή της παρούσας περίπτωσης, προκειμένου ένα έργο να χαρακτηριστεί ως καινοτόμο, η «Ελληνική Εταιρεία Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου Α.Ε.» αποστέλλει αίτημα προς τη Γενική Διεύθυνση Ενέργειας του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το οποίο οφείλει να απαντήσει στο εν λόγω αίτημα εντός προθεσμίας 5 εργάσιμων ημερών από την παραλαβή του.

β) Αποτελούν έργα Α.Π.Ε. που έχουν προϋπολογισμό κατ' ελάχιστον 100.000.000 ευρώ και κοινό σημείο σύνδεσης στο Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας.

Για έργα Α.Π.Ε., που λαμβάνουν το κίνητρο ταχείας αδειοδότησης, η οριστική προσφορά σύνδεσης δεν χορηγείται κατά προτεραιότητα έναντι λοιπών αιτήσεων. Για την εφαρμογή της παρούσας περίπτωσης, προκειμένου να εξακριβωθεί εάν το έργο πληροί το κριτήριο του κοινού σημείου σύνδεσης στο Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας, η «Ελληνική Εταιρεία Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου Α.Ε.» ζητά τη γνώμη του αρμόδιου διαχειριστή, είτε του Ανεξάρτητου Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας Α.Ε (ΑΔΜΗΕ Α.Ε) είτε του Διαχειριστή Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας Α.Ε. (ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε), ο οποίος οφείλει να απαντήσει εντός προθεσμίας 5 εργάσιμων ημερών από την παραλαβή του αιτήματος.

4. Για την ένταξη στις κατηγορίες των Στρατηγικών Επενδύσεων, οι οποίες υλοποιούνται εξ ολοκλήρου σε περιοχές που εντάσσονται στα Εδαφικά Σχέδια Δίκαιης Μετάβασης, όπως αυτά προσδιορίζονται για στήριξη από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΕ) 2021/1056 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 24ης Ιουνίου 2021, για τη θέσπιση του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης, εφαρμόζεται, επί των απαιτούμενων μεγεθών συνολικού προϋπολογισμού επένδυσης, συντελεστής απομείωσης 25%.

5. Η ένταξη των επενδυτικών σχεδίων στις ανάλογες κατηγορίες Στρατηγικών Επενδύσεων, καθώς και η παροχή των προβλεπόμενων κινήτρων, πραγματοποιούνται κατόπιν αίτησης του φορέα της επένδυσης.

Επιχορηγήσεις

Ενισχύσεις με τη μορφή επιχορηγήσεων στις Στρατηγικές Επενδύσεις μετά από απόφαση της Διυπουργικής Επιτροπής Στρατηγικών Επενδύσεων (Δ.Ε.Σ.Ε.) προβλέπει το σχέδιο νόμου.

Σύμφωνα με το άρθρο 13 οι ενισχύσεις με τη μορφή επιχορήγησης, συνίστανται στην παροχή χρηματικού ποσού για την κάλυψη τμήματος των ενισχυόμενων δαπανών και προσδιορίζονται ως ποσοστό επ` αυτών.

Οι ενισχυόμενες κατηγορίες δαπανών είναι οι εξής:

α) Ενισχύσεις για την πρόσληψη εργαζομένων σε μειονεκτική θέση και ατόμων με αναπηρία ή χρόνια πάθηση καθώς και για την παροχή εύλογων προσαρμογών. Η ενίσχυση της κατηγορίας, αθροιζόμενη με άλλες κρατικές ενισχύσεις που λαμβάνει ο φορέας επένδυσης δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 5 εκατ. ευρώ ανά επενδυτικό σχέδιο.

β) Ενισχύσεις για έργα έρευνας και ανάπτυξης, εφόσον το έργο αφορά σε βιομηχανική έρευνα, πειραματική ανάπτυξη ή μελέτες σκοπιμότητας. Η ενίσχυση αθροιζόμενη με άλλες κρατικές ενισχύσεις που λαμβάνει ο φορέας της επένδυσης, δεν μπορεί να υπερβαίνει για έργα που αφορούν βα) στη βιομηχανική έρευνα τα 20 εκατ. ευρώ ανά επενδυτικό σχέδιο, ββ) σε πειραματική ανάπτυξη τα 15 εκατ. ευρώ ανά επενδυτικό σχέδιο και βγ) σε μελέτες σκοπιμότητας και προετοιμασίας ερευνητικών δραστηριοτήτων τα 7,5 εκατ. ευρώ ανά επενδυτικό σχέδιο.

Οι ενισχύσεις αυτές μπορούν να χορηγούνται και σωρευτικά εφόσον δεν ξεπερνούν τα οριζόμενα όρια.

Αναφορικά με τις «Εμβληματικές Επενδύσεις Εξαιρετικής Σημασίας» μπορεί, με απόφαση της Δ.Ε.Σ.Ε., να λάβουν και ενισχύσεις, διαζευκτικά ή σωρευτικά, με την ακόλουθη μορφή:

α) της επιχορήγησης, η οποία συνίσταται στην παροχή χρηματικού ποσού από το Δημόσιο για την κάλυψη τμήματος των ενισχυόμενων δαπανών και προσδιορίζονται ως ποσοστό επ` αυτών,

β) της επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης, η οποία συνίσταται στην κάλυψη από το Δημόσιο τμήματος των καταβαλλόμενων δόσεων χρηματοδοτικής μίσθωσης που συνάπτεται για την απόκτηση καινούργιου μηχανολογικού και λοιπού εξοπλισμού και προσδιορίζεται ως ποσοστό επί της αξίας απόκτησης αυτού που εμπεριέχεται στις καταβαλλόμενες δόσεις,

γ) της επιδότησης του κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης, η οποία συνίσταται στην κάλυψη από το Δημόσιο μέρους του μισθολογικού κόστους των νέων θέσεων εργασίας, που δημιουργούνται και συνδέονται με το επενδυτικό σχέδιο.

Οι ενισχύσεις αυτές χορηγούνται ως μεμονωμένες ενισχύσεις.