Τις προϋποθέσεις που πρέπει να πληροί ένας εργαζόμενος που αμείβεται με «μπλοκάκι» για να φορολογηθεί για τις αμοιβές του με την ευνοϊκή κλίμακα φόρου εισοδήματος των μισθωτών, δηλαδή για να δικαιούται ετήσιας έκπτωσης φόρου έως 1.900-2.100 ευρώ που ισοδυναμεί με αφορολόγητο όριο εισοδήματος 8.636-9.545 ευρώ, ξεκαθαρίζει η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων με ένα αναλυτικό εγχειρίδιο απαντήσεων στα συνηθέστερα ερωτήματα των φορολογουμένων σχετικά με το πολύ σημαντικό αυτό θέμα.

Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία και ειδικότερα με βάση τις διατάξεις της περίπτωσης στ΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 12 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ν. 4172/2013), για να φορολογηθούν οι αμοιβές ενός εργαζόμενου με «μπλοκάκι» ως εισόδημα από μισθωτή εργασία, δηλαδή με την ευνοϊκή κλίμακα φόρου εισοδήματος των μισθωτών, θα πρέπει να συντρέχουν ταυτόχρονα οι 5 παρακάτω προϋποθέσεις:

1) Ο φορολογούμενος θα πρέπει να έχει υποβάλει δήλωση έναρξης επιχειρηματικής δραστηριότητας στην αρμόδια Δ.Ο.Υ.

2) Θα πρέπει, επίσης, να παρέχει υπηρεσίες στις οποίες προέχει το στοιχείο της συμβουλής ή της επιστημονικής, καλλιτεχνικής και πνευματικής δημιουργίας, δηλαδή να ασκεί δραστηριότητα η οποία σύμφωνα με τις καταργηθείσες διατάξεις του παλαιού Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ν. 2238/1994) δεν εμπεριέχει την έννοια της εμπορικής ιδιότητας αλλά χαρακτηρίζεται ως «ελευθέριο επάγγελμα». Τέτοιες δραστηριότητες είναι του ιατρού, οδοντιάτρου, κτηνιάτρου, φυσιοθεραπευτή, βιολόγου, ψυχολόγου, μαίας, δικηγόρου, συμβολαιογράφου, άμισθου υποθηκοφύλακα, δικαστικού επιμελητή, αρχιτέκτονα, μηχανικού, τοπογράφου, χημικού, γεωπόνου, γεωλόγου, δασολόγου, περιβαλλοντολόγου, ωκεανογράφου, σχεδιαστή, δημοσιογράφου, διερμηνέα, ξεναγού, μεταφραστή, καθηγητή ή δασκάλου, καλλιτέχνη γλύπτη ή ζωγράφου ή σκιτσογράφου ή χαράκτη, ηθοποιού, εκτελεστή μουσικών έργων ή μουσουργού, καλλιτεχνών των κέντρων διασκέδασης, χορευτή, χορογράφου, σκηνοθέτη, σκηνογράφου, ενδυματολόγου, διακοσμητή, οικονομολόγου, αναλυτή, προγραμματιστή, ερευνητή ή συμβούλου επιχειρήσεων, λογιστή ή φοροτέχνη, αναλογιστή, κοινωνιολόγου, κοινωνικού λειτουργού, εμπειρογνώμονα, ομοιοπαθητικού, εναλλακτικής θεραπείας, ψυχοθεραπευτή, λογοθεραπευτή, λογοπαθολόγου και λογοπεδικού, πραγματογνώμονα, διαιτητή, εκκαθαριστή γενικά, ελεγκτή Α.Ε., εκτελεστή διαθηκών, εκκαθαριστή κληρονομιών και κηδεμόνα σχολάζουσας κληρονομίας.
3) Θα πρέπει, επιπλέον, να δηλώνει ως έδρα για την άσκηση της δραστηριότητάς του την κατοικία του.

4) Δεν θα πρέπει να εισπράττει μισθό από άλλη εργασία.

5) Θα πρέπει να παρέχει τις υπηρεσίες του, βάσει έγγραφων συμβάσεων παροχής υπηρεσιών ή συμβάσεων έργου, σε τρεις το πολύ εργοδότες ή και σε περισσότερους από τρεις, εφόσον όμως στην περίπτωση αυτή λαμβάνει το 75% τουλάχιστον των ετησίων αμοιβών του μόνο από έναν.

Σε περίπτωση κατά την οποία δεν πληροί έστω και μία από τις πέντε παραπάνω προϋποθέσεις τότε οι ετήσιες αμοιβές του από το «μπλοκάκι» φορολογούνται ως εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα, δηλαδή με 22% από το πρώτο ευρώ μέχρι τα 20.000 ευρώ και με 29%-45% για το τμήμα των ετησίων αμοιβών πάνω από το επίπεδο των 20.000 ευρώ.

Μόνη εξαίρεση από την επαχθή αυτή φορολόγηση ισχύει στην περίπτωση απόκτησης εισοδήματος από περιστασιακή απασχόληση το οποίο δεν υπερβαίνει τα 6.000 ευρώ ετησίως, εφόσον τα τεκμήρια διαβίωσης προσδιορίζουν τεκμαρτό εισόδημα μέχρι 9.500 ευρώ και εφόσον δεν έχει αποκτηθεί ταυτόχρονα και εισόδημα από αγροτική δραστηριότητα, ακίνητα ή τόκους καταθέσεων. Σε κάθε τέτοια περίπτωση, τόσο το πραγματικό εισόδημα όσο και η πρόσθετη διαφορά εισοδήματος που μπορεί να προκύψει λόγω της εφαρμογής των τεκμηρίων φορολογούνται με την ευνοϊκή κλίμακα φορολόγησης των εισοδημάτων από μισθούς.

Εγχειρίδιο ερωταπαντήσεων από την Α.Α.Δ.Ε.

Σε μια προσπάθεια να διευκρινίσει ακόμη καλύτερα την εφαρμογή των διατάξεων που παρουσιάσαμε παραπάνω, η Α.Α.Δ.Ε. εξέδωσε εγχειρίδιο με απαντήσεις στα συνηθέστερα ερωτήματα των φορολογουμένων σχετικά με τις περιπτώσεις εργαζομένων αμειβομένων με «μπλοκάκια» για τις οποίες ισχύει το ευνοϊκό καθεστώς φορολόγησης των αμοιβών με βάση την κλίμακα φορολογίας εισοδήματος των μισθωτών.

Τα ερωτήματα και οι αντίστοιχες απαντήσεις των αρμοδίων υπηρεσιών της Α.Α.Δ.Ε. έχουν αναλυτικά ως εξής:

1. Απαιτείται οι έγγραφες συμβάσεις παροχής υπηρεσιών ή συμβάσεων έργου, που ορίζουν οι διατάξεις της περίπτ. στ΄ της παρ. 2 του άρθρου 12 του ν. 4172/2013, να έχουν υποβληθεί με τη χρήση ηλεκτρονικής μεθόδου επικοινωνίας ή με άλλο τρόπο στη Φορολογική Διοίκηση;

Η εξακρίβωση της ύπαρξης των έγγραφων συμβάσεων ανήκει στην ελεγκτική αρμοδιότητα της Δ.Ο.Υ., όπου υπάγεται ο φορολογούμενος. Άρα δεν είναι υποχρεωτικό να έχουν υποβληθεί ηλεκτρονικά οι συμβάσεις.

2. Η σύναψη των έγγραφων συμβάσεων παροχής υπηρεσιών ή συμβάσεων έργου, απαιτείται να έχει γίνει με όλους τους αντισυμβαλλόμενους πελάτες, φυσικά ή νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες, είτε ο αριθμός των πελατών αυτών υπερβαίνει τους τρεις είτε δεν τους υπερβαίνει;

Η σύναψη των έγγραφων συμβάσεων παροχής υπηρεσιών ή συμβάσεων έργου απαιτείται να έχει γίνει με όλους τους αντισυμβαλλόμενους πελάτες, ανεξαρτήτως του αριθμού αυτών, καθόσον οι διατάξεις αυτές δεν ορίζουν διαφορετικά.

3. Τα φυσικά πρόσωπα που αναφέρονται στις διατάξεις της περίπτ. στ΄ της παρ. 2 του άρθρου 12 του ν. 4172/2013 μπορούν να παρέχουν υπηρεσίες και σε ιδιώτες (όχι επιτηδευματίες);

Τα φυσικά πρόσωπα που λαμβάνουν τις παρεχόμενες υπηρεσίες μπορεί να είναι και ιδιώτες, ήτοι φυσικά πρόσωπα που δεν ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα.

4. Τα φυσικά πρόσωπα που αναφέρονται στις διατάξεις της περίπτ. στ΄ της παρ. 2 του άρθρου 12 του ν. 4172/2013 μπορεί να παρέχουν υπηρεσίες σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες που έχουν φορολογική κατοικία ή μόνιμη εγκατάσταση στην αλλοδαπή;

Τα φυσικά πρόσωπα που αναφέρονται στις διατάξεις αυτές δύναται να παρέχουν υπηρεσίες σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες που έχουν φορολογική κατοικία ή μόνιμη εγκατάσταση στην αλλοδαπή.

5. Ποια επαγγέλματα δεν έχουν την εμπορική ιδιότητα και μπορούν να φορολογηθούν με την κλίμακα φορολογίας εισοδήματος των μισθωτών;

Δεν έχουν την εμπορική ιδιότητα και υπάγονται στην ευνοϊκή φορολόγηση με την κλίμακα των μισθωτών, εφόσον βέβαια συντρέχουν και οι λοιπές προϋποθέσεις αυτής, οι αμοιβές που καταβάλλονται εξαιτίας παροχής επαγγελματικών υπηρεσιών, στις οποίες προέχει το στοιχείο της συμβουλής ή της επιστημονικής, καλλιτεχνικής και πνευματικής δημιουργίας, δηλαδή επαγγέλματα, που με τις καταργηθείσες διατάξεις του προηγούμενου Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ν. 2238/1994), χαρακτηρίζονταν ως ελευθέρια επαγγέλματα (σ.σ. παρουσιάζονται παραπάνω).

6. Ποιες δαπάνες αφαιρούνται (εκπίπτουν) από τα ακαθάριστα έσοδα των φορολογούμενων που υπάγονται στις ευνοϊκές διατάξεις της φορολόγησης του εισοδήματος από επιχειρηματική δραστηριότητα ως εισοδήματος από μισθωτή εργασία (περίπτ. στ΄ της παρ. 2 του άρθρου 12 του ν. 4172/2013);

Αφαιρούνται μόνο οι δαπάνες των εισφορών σε ασφαλιστικά ταμεία και όχι οι υπόλοιπες δαπάνες που έχουν καταχωρηθεί στα βιβλία των εν λόγω προσώπων.

7. Μπορεί να υπαχθεί στις ευνοϊκές διατάξεις της περίπτ. στ΄ της παρ. 2 του άρθρου 12 του ν. 4172/2013 φορολογούμενος, ο οποίος φιλοξενείται στην κατοικία των γονέων του και στον οποίο έχει παραχωρηθεί μέρος του ακινήτου, στο οποίο φιλοξενείται, για την άσκηση της επιχειρηματικής του δραστηριότητας;

Ναι, εφόσον τηρούνται και οι υπόλοιπες προϋποθέσεις της διάταξης. Στη συγκεκριμένη περίπτωση προκύπτει τεκμαρτό μίσθωμα για τον παραχωρητή.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΦΟΡΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΑΜΕΙΒΟΜΕΝΩΝ ΜΕ «ΜΠΛΟΚΑΚΙΑ»

1. Φορολογούμενος, καθ’ όλη τη διάρκεια του φορολογικού έτους, ασκούσε εκ νέου την επιχειρηματική του δραστηριότητα, μέσω της κατοικίας του, ενώ σε προηγούμενο φορολογικό έτος ασκούσε την επιχειρηματική του δραστηριότητα, μέσω μισθωμένης επαγγελματικής στέγης διαφορετικής από την κατοικία του. Ο φορολογούμενος δεν δήλωσε εμπρόθεσμα τη μεταβολή της έδρας του, με αποτέλεσμα στο νέο φορολογικό έτος να εμφανίζεται ότι ασκεί την επιχειρηματική του δραστηριότητα για κάποιο διάστημα, μέσω της προηγούμενης μισθωμένης επαγγελματικής στέγης και για το υπόλοιπο διάστημα του φορολογικού έτους, μέσω της κατοικίας του. Υπάγεται στις διατάξεις για τη φορολόγηση του εισοδήματός του ως προερχόμενου από μισθωτή εργασία (περίπτ. στ΄ της παρ. 2 του άρθρου 12 του ν. 4172/2013);

Ναι, εφόσον τηρούνται και οι υπόλοιπες προϋποθέσεις της διάταξης και, εφόσον προηγουμένως, δηλωθεί αναδρομικά (από την 1η Ιανουαρίου του νέου φορολογικού έτους) και υπό τις κυρώσεις του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (Κ.Φ.Δ., ν. 4174/2013), η μεταβολή της έδρας του φορολογούμενου. Σε κάθε περίπτωση, ο έλεγχος των πραγματικών περιστατικών ανήκει στην ελεγκτική αρμοδιότητα της Δ.Ο.Υ. όπου υπάγεται ο φορολογούμενος.

2. Οδοκαθαριστής χωρίς έναρξη επιχειρηματικής δραστηριότητας παρέχει υπηρεσίες σε Δήμο βάσει σύμβασης έργου. Έχουν εφαρμογή οι διατάξεις για τη φορολόγηση του εισοδήματός του ως προερχόμενου από μισθωτή εργασία;

Η εφαρμογή των συγκεκριμένων διατάξεων προϋποθέτει, μεταξύ άλλων, και την προηγούμενη έναρξη επιχειρηματικής δραστηριότητας για τις παρεχόμενες υπηρεσίες. Παρά ταύτα, το εισόδημα που αποκτά ο εν λόγω οδοκαθαριστής εμπίπτει στην κατηγορία εισοδήματος από μισθωτή εργασία.

3. Οδοκαθαριστής με σχετική έναρξη επιχειρηματικής δραστηριότητας παρέχει υπηρεσίες σε Δήμο, βάσει σύμβασης έργου. Υπάγεται στις διατάξεις για τη φορολόγηση του εισοδήματός του ως προερχόμενου από μισθωτή εργασία;

Όχι διότι, για σκοπούς φορολογίας εισοδήματος, οι αμοιβές για τις υπηρεσίες αυτές έχουν την εμπορική ιδιότητα.

4. Φορολογούμενος αποκτά εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα και υπάγεται στις διατάξεις για τη φορολόγηση του εισοδήματός του ως προερχόμενου από μισθωτή εργασία. Δικαιούται ο συγκεκριμένος φορολογούμενος τις εκπτώσεις φόρου εισοδήματος έως 1.900-2.100 ευρώ που ισοδυναμούν με αφορολόγητα όρια έως 8.636-9.545 ευρώ, ανάλογα με την οικογενειακή του κατάσταση, σύμφωνα με τα όσα προβλέπει το άρθρο 16 του Κ.Φ.Ε. (ν. 4172/2013); Βεβαιώνεται για τον φορολογούμενο αυτόν προκαταβολή φόρου εισοδήματος ύψους 100% επί του αναλογούντος κύριου φόρου εισοδήματος, σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 69 του Κ.Φ.Ε.;

Ο εν λόγω φορολογούμενος δικαιούται τις εκπτώσεις φόρου εισοδήματος που ισοδυναμούν με παροχή αφορολογήτου ορίου εισοδήματος. Στον φορολογούμενο αυτόν δεν βεβαιώνεται προκαταβολή φόρου εισοδήματος.

5. Φορολογούμενος που αποκτά εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα για τον οποίο καθ’ όλη τη διάρκεια του φορολογικού έτους συντρέχουν οι προϋποθέσεις που ορίζουν οι διατάξεις για τη φορολόγηση του εισοδήματός του από την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας ως προερχόμενου από μισθωτή εργασία, εργάζεται παράλληλα και ως μισθωτός σε φροντιστήριο. Το εισόδημα που αποκτά από την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας θα φορολογηθεί τελικά ως προερχόμενο από μισθωτή εργασία;

Όχι, διότι οι σχετικές διατάξεις προβλέπουν ότι η φορολόγηση του εισοδήματος από επιχειρηματική δραστηριότητα ως προερχόμενου από μισθωτή εργασία δεν ισχύει στην περίπτωση που ο φορολογούμενος αποκτά παράλληλα και εισόδημα από κανονική μισθωτή εργασία.

6. Ο φορολογούμενος του προηγούμενου παραδείγματος αποκτά για τους πρώτους πέντε (5) μήνες του φορολογικού έτους εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα, για το οποίο συντρέχουν οι προϋποθέσεις που ορίζουν οι διατάξεις της περίπτ. στ΄ της παρ. 2 του άρθρου 12 του ν. 4172/2013. Ο ίδιος φορολογούμενος διακόπτει την επιχειρηματική του δραστηριότητα από την 1η Ιουνίου του ίδιου φορολογικού έτους και μόνο τους τελευταίους έξι (6) μήνες του φορολογικού αυτού έτους απασχολείται ως μισθωτός σε φροντιστήριο. Το εισόδημα που αποκτά από την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας θα φορολογηθεί ή όχι ως εισόδημα από μισθωτή εργασία;

Ναι, διότι στην περίπτωση αυτή το εισόδημα από κανονική μισθωτή εργασία του φορολογούμενου έχει αποκτηθεί μετά τη διακοπή της επιχειρηματικής του δραστηριότητας και όχι παράλληλα με την άσκηση της δραστηριότητας αυτής. Δεδομένου ότι η εφαρμογή της ηλεκτρονικής υποβολής της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων δεν μπορεί να διακρίνει τη μη επικάλυψη των χρονικών διαστημάτων, που αντίστοιχα αποκτήθηκαν τα εισοδήματα από επιχειρηματική δραστηριότητα και από μισθωτή εργασία, στην περίπτωση αυτή ο φορολογούμενος πρέπει να υποβάλλει δήλωση με επιφύλαξη και να προσκομίσει, εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας, στη Δ.Ο.Υ., τα απαραίτητα δικαιολογητικά, τα οποία αποδεικνύουν την μη επικάλυψη των χρονικών διαστημάτων, που αντίστοιχα αποκτήθηκαν τα πιο πάνω εισοδήματα, ούτως ώστε να εκκαθαριστεί η δήλωση και να εκδοθεί η πράξη διοικητικού προσδιορισμού φόρου από τη Δ.Ο.Υ..

7. Φορολογούμενος, για τον οποίο καθ’ όλη τη διάρκεια του φορολογικού έτους συντρέχουν οι προϋποθέσεις που ορίζουν οι διατάξεις της περίπτ. στ΄ της παρ. 2 του άρθρου 12 του ν. 4172/2013, αποκτά εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα και παράλληλα στο ίδιο έτος αποκτά εισόδημα από συντάξεις. Το εισόδημα που αποκτά από την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας υπάγεται στις ευνοϊκές διατάξεις της περίπτ. στ΄ της παρ. 2 του άρθρου 12 του ν. 4172/2013;

Ναι, διότι δεν προβλέπεται εξαίρεση από τις διατάξεις αυτές για όσους αποκτούν ταυτόχρονα και εισόδημα από συντάξεις.