Μία σειρά ευνοϊκών ασφαλιστικών ρυθμίσεων ανοίγει το δρόμο για ταχύτερες αλλά και καλύτερες συντάξεις. Οι υποψήφιοι συνταξιούχοι με τις σωστές κινήσεις μπορούν να επιταχύνουν την αποχώρηση από την αγορά εργασίας, αλλά και να «πριμοδοτήσουν» το ποσό που θα εισπράξουν από τα ασφαλιστικά ταμεία. 

Αναλυτικά τα σημεία-κλειδιά που πρέπει να γνωρίζουν οι ασφαλισμένοι πριν κάνουν το βήμα… εξόδου είναι τα εξής: 

1. Αναζήτησή «παραθύρων» πρόωρης εξόδου. Μία σειρά ευνοϊκών ρυθμίσεων επιτρέπει στους ασφαλισμένους να αποφύγουν τον «εγκλωβισμό» στην αγορά εργασίας μέχρι το 67ο έτος.

2. Αναγνώριση πλασματικών ετών για την ταχύτερη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος.

3. Ρύθμιση οφειλών προς τα ασφαλιστικά ταμεία. Οι ασφαλισμένοι μπορούν να αξιοποιήσουν ευνοϊκές ρυθμίσεις, ώστε να ανοίξουν την πόρτα εξόδου και σταδιακά να εξοφλήσουν την οφειλή τους στα Ταμεία. 

4. Έγκαιρη προετοιμασία του συνταξιοδοτικού φακέλου, για να μην υπάρχουν…. εκπλήξεις της τελευταίας στιγμής. 

5. Επιλογή της «κατάλληλης» ασφαλιστικής κατηγορίας από τους ελεύθερους επαγγελματίες. 

Παράλληλα, μία σειρά ρυθμίσεων «τρέχει» σχετικά με τα αναδρομικά των συνταξιούχων. Ειδικότερα, σε… κύματα γίνεται η καταβολή των χρημάτων σε όσους συνταξιούχους έχουν πάνω από 30 έτη ασφάλισης, καθώς έχουν μπει σε εφαρμογή τα αυξημένα ποσοστά αναπλήρωσης.

Στο μεταξύ, ο χρόνος μετρά αντίστροφα για τα αναδρομικά σε επικουρικές συντάξεις και Δώρα, καθώς έχει ήδη γίνει η δίκη και αναμένεται η έκδοση της πολυαναμενόμενης απόφασης (που θα κρίνει αναδρομικά σχεδόν 2 δισ. ευρώ). Όσον αφορά στα αναδρομικά των κύριων συντάξεων –που έχουν εισπράξει 1,2 εκατομμύρια συνταξιούχοι– φτάνει η ώρα της φορολόγησης (καθώς όταν είχαν δοθεί τα χρήματα δεν είχε γίνει παρακράτηση φόρου).

Στη Βουλή το ν/σ για τις επικουρικές

Μέχρι το τέλος Ιουλίου θα έχει κατατεθεί στη Βουλή το νομοσχέδιο για την εισαγωγή του κεφαλαιοποιητικού συστήματος στην Επικουρική Ασφάλιση. Το νομοσχέδιο θα συζητηθεί αρχικά στις αρμόδιες επιτροπές και αναμένεται να ψηφιστεί από την Ολομέλεια το Σεπτέμβριο. 

Το νέο σύστημα στην Επικουρική Ασφάλιση θα μπει σε εφαρμογή από την 1η Ιανουαρίου 2022 και θα προβλέπει τη δημιουργία «ατομικού κουμπαρά» για τους νέους ασφαλισμένους. Οι αλλαγές θα καλύπτουν όλους τους νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας, και προαιρετικά νυν εργαζόμενους έως 35 ετών. Στον αντίποδα, καμία αλλαγή δεν προβλέπεται για εργαζόμενους άνω των 35 ετών αλλά και τους νυν συνταξιούχους.

Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, μεσοσταθμικά έχει υπολογιστεί ότι –με βάση την ευρωπαϊκή εμπειρία– οι επικουρικές συντάξεις των νέων μπορούν να αυξηθούν από 43% έως 68%.

Πληρωμές σε… κύματα

Σε … κύματα καταβάλλονται τα αναδρομικά σε όσους συνταξιούχους έχουν πάνω από 30 έτη ασφάλισης. Μεγάλοι κερδισμένοι είναι όσοι συνταξιούχοι προσεγγίζουν τα 40 χρόνια δουλειάς, καθώς θα πάρουν και τις μεγαλύτερες αυξήσεις.

Η αρχή έγινε από τα αναδρομικά σε 50.000 νέους συνταξιούχους, δηλαδή όσους αποχώρησαν από την αγορά εργασίας μετά τον Μάιο του 2016. Ακολουθούν σχεδόν 150.000 παλαιοί συνταξιούχοι, οι οποίοι είχαν ανοίξει την πόρτα εξόδου πριν από το Μάιο του 2016. Οι συγκεκριμένοι συνταξιούχοι θα πάρουν τα χρήματα σε ετήσιες δόσεις. 

Να σημειωθεί πως οι δύο δόσεις (που αντιστοιχούν στα έτη 2020 – 2021) θα καταβληθούν μαζί, ενώ τα υπόλοιπα χρήματα θα δοθούν σε τρεις ετήσιες δόσεις. Με βάση το επικρατέστερο σενάριο τα χρήματα θα αρχίσουν να καταβάλλονται με τις συντάξεις Σεπτεμβρίου και Οκτωβρίου.

Όσον αφορά στο ετήσιο όφελος, αυτό είναι σε άμεση συνάρτηση με τα έτη ασφάλισης αλλά και το συντάξιμο μισθό, με αποτέλεσμα να υπάρχουν σημαντικές διακυμάνσεις. Ειδικοί στην Κοινωνική Ασφάλιση εκτιμούν πως κατά μέσο όρο οι ασφαλισμένοι θα δουν τον οικογενειακό τους προϋπολογισμό να ενισχύεται με 600 ευρώ το χρόνο.

Έγκαιρη προετοιμασία

Με την έκδοση της προσυνταξιοδοτικής απόφασης –δύο χρόνια πριν κατατεθεί η οριστική αίτηση– μπορούν να ξεκινήσουν οι ασφαλισμένοι την προετοιμασία για την αποχώρηση από την αγορά εργασίας. Στο ενδιάμεσο, οι υποψήφιοι συνταξιούχοι πρέπει να προχωρήσουν στον έλεγχο των οφειλών τους για την ταχύτερη επεξεργασία του φακέλου, αλλά και να εξετάσουν αν θα αναγνωρίσουν πλασματικά έτη.

Όσον αφορά στην προσωρινή σύνταξη οι ασφαλισμένοι δεν χρειάζεται να υποβάλουν ειδική αίτηση, καθώς η απονομή της είναι, πλέον, υποχρεωτική. Να σημειωθεί πως την προσωρινή σύνταξη δικαιούνται στο εξής, περισσότεροι εν αναμονή συνταξιούχοι, καθώς τροποποιήθηκαν τα όρια των οφειλών προς τον ΕΦΚΑ που στερούσαν την παροχή σε χιλιάδες συνταξιούχους.

Επιλογή ασφαλιστικής κατηγορίας

«Διαβατήριο» για καλύτερη σύνταξη αποτελεί η επιλογή υψηλότερης ασφαλιστικής κατηγορίας από τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αυτοαπασχολούμενους. Πιο συγκεκριμένα, το μηνιαίο ποσό συνταξίμων αποδοχών που λαμβάνεται υπόψη καθορίζεται ανά κατηγορία ως εξής:

• Για την 1η ασφαλιστική κατηγορία σε 775,00 € για κάθε μήνα ασφάλισης
• Για την 2η ασφαλιστική κατηγορία σε 930,00 € για κάθε μήνα ασφάλισης
• Για την 3η ασφαλιστική κατηγορία σε 1.180,00 € για κάθε μήνα ασφάλισης
• Για την 4η ασφαλιστική κατηγορία σε 1.485,00 € για κάθε μήνα ασφάλισης
• Για την 5η ασφαλιστική κατηγορία σε 1.845,00 € για κάθε μήνα ασφάλισης
• Για την 6η ασφαλιστική κατηγορία σε 2.500,00 € για κάθε μήνα ασφάλισης.

Είναι από τα παραπάνω προφανές ότι η επιλογή υψηλότερης ασφαλιστικής κατηγορίας οδηγεί σε επαύξηση του μέσου όρου συνταξίμων αποδοχών. Ωστόσο, αυτό σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να σταθμίζεται με βάση τόσο την εύλογη ανταπόδοση στο μηνιαίο ποσό της σύνταξης και την εν ευθέτω χρόνω απόσβεση των ποσών ασφαλιστικών εισφορών που θα καταβληθούν όσο και τη δυνατότητα του ασφαλισμένου για καταβολή υψηλότερης εισφοράς.

Ρύθμιση των οφειλών στον e-ΕΦΚΑ

Διευρύνθηκαν με πρόσφατη ρύθμιση οι κατηγορίες ασφαλισμένων που μπορούν να λάβουν τη σύνταξή τους και η οφειλή τους υπό προϋποθέσεις να εξοφλείται τμηματικά με παρακράτηση από τη σύνταξη. 

Πιο συγκεκριμένα, ασφαλισμένοι του πρώην ΕΤΑΑ (αυτοαπασχολούμενοι) που έχουν οφειλές προς τον e-ΕΦΚΑ έως 20.000 ευρώ, μπορούν, πλέον, να καταθέσουν αίτηση συνταξιοδότησης. Αφορά όσους έχουν οφειλές προς τον e-ΕΦΚΑ από κάθε είδους ασφαλιστικές εισφορές, από αναγνώριση πλασματικού χρόνου ασφάλισης, πρόσθετα τέλη και λοιπές επιβαρύνσεις. 

Σημαντική επιμέρους ρύθμιση της διάταξης αποτελεί και η πρόβλεψη ότι και για τους ασφαλισμένους που προέρχονται από τον τέως ΟΑΕΕ ισχύει το συνολικό όριο των 20.000 ευρώ, ανεξαρτήτως αιτίας οφειλής.

Τέλος, οι ασφαλισμένοι που προέρχονται από τον τέως ΟΓΑ, μπορούν να καταθέσουν αίτηση συνταξιοδότησης, ακόμη και εάν οφείλουν συνολικό ποσό μεγαλύτερο από 4.000 και έως 6.000 ευρώ. Να σημειωθεί ότι όλα τα παραπάνω ισχύουν και για τις περιπτώσεις συνταξιοδότησης με διαδοχική ασφάλιση, καθώς και για τις εκκρεμείς αιτήσεις συνταξιοδότησης.

Το συνολικό ποσό της οφειλής μέχρι των ανωτέρω ορίων κατά περίπτωση παρακρατείται τμηματικά σε δόσεις από τη σύνταξη. Ως ανώτατος αριθμός δόσεων ορίζονται οι 60 δόσεις. Το ποσό της κάθε δόσης δεν μπορεί να είναι μικρότερο από 50 ευρώ για τους ελεύθερους επαγγελματίες, τους αυτοαπασχολούμενους – επιστήμονες κ.ά., και 30 ευρώ για τους αγρότες.

Προσοχή: αν το ποσό οφειλής είναι μεγαλύτερο από 20.000 ευρώ –ή ειδικά για τους προερχόμενους από τον τέως ΟΓΑ από 6.000 ευρώ– ο ασφαλισμένος θα πρέπει μέσα σε προθεσμία 2 μηνών από την κοινοποίηση σε αυτόν του εγγράφου της οφειλής να εξοφλήσει το υπερβάλλον. Σε αντίθετη, δε, περίπτωση, η αίτηση συνταξιοδότησης απορρίπτεται. 

Εξαγορά πλασματικών

Η πόρτα για την ταχύτερη έξοδο στη σύνταξη «ξεκλειδώνει» με την εξαγορά πλασματικών ετών ασφάλισης. Οι ασφαλισμένοι μπορούν να επιλέξουν ανάμεσα σε μία μεγάλη «ποικιλία» πλασματικών ετών, όπως για παράδειγμα χρόνος για τα τέκνα, τις σπουδές, τα κενά ασφάλισης, αλλά και τη στρατιωτική θητεία των ανδρών. 

Προσοχή: υπάρχουν διαφορετικές… ταχύτητες για την εξαγορά των πλασματικών ετών ασφάλισης. Ειδικότερα, οι μητέρες μπορούν –ανάλογα με την περίπτωση– να δρομολογήσουν τη συνταξιοδότησή τους έως και 9 χρόνια νωρίτερα, με τη βοήθεια των πλασματικών ετών. Όσον αφορά στους άντρες μπορούν να συνταξιοδοτηθούν έως και 6,5 χρόνια ταχύτερα. 

Το μηνιαίο κόστος εξαγοράς για τον κλάδο κύριας ασφάλισης όλων των πλασματικών χρόνων προσδιορίζεται σε ποσοστό 20% επί των αποδοχών του ασφαλισμένου κατά τον τελευταίο μήνα πλήρους απασχόλησης πριν από την υποβολή του αιτήματος. Παρέχεται, δε, έκπτωση 2% για κάθε αναγνωριζόμενο έτος σε περίπτωση εφάπαξ εξόφλησης του συνολικού ποσού εξαγοράς.

Ειδικότερα στην περίπτωση μισθωτών, για κάθε αναγνωριζόμενο μήνα ασφάλισης καταβάλλεται εισφορά ίση με το ύψος του συνολικού ασφαλίστρου κύριας σύνταξης (ασφαλισμένου και εργοδότη), όπως αυτό ισχύει κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης, επί των ασφαλιστέων αποδοχών κατά τον τελευταίο μήνα πλήρους απασχόλησης πριν από την υποβολή της αίτησης αναγνώρισης.

Όσον αφορά τους μη μισθωτούς ασφαλισμένους του e-ΕΦΚΑ, για κάθε αναγνωριζόμενο μήνα πλασματικού χρόνου καταβάλλουν την εισφορά που αντιστοιχεί στην ασφαλιστική κατηγορία που έχουν επιλέξει κατά το έτος υποβολής της αίτησης αναγνώρισης.

Τέλος, στην περίπτωση θεμελίωσης δικαιώματος για επικουρική σύνταξη το συνολικό οφειλόμενο ποσό εξαγοράς, εφόσον δεν υπερβαίνει τα 3.000 ευρώ, συμψηφίζεται ή παρακρατείται από το σύνολο των δικαιούμενων ποσών επικουρικής σύνταξης. Εφόσον το οφειλόμενο ποσό εξαγοράς είναι μεγαλύτερο από το ποσό αυτό, τότε το υπερβαίνον ποσό από τις 3.000 ευρώ εξοφλείται εφάπαξ πριν από την έκδοση της απόφασης συνταξιοδότησης, και το υπόλοιπο μέρος συμψηφίζεται ή παρακρατείται τμηματικά σε δόσεις.

Από την έντυπη έκδοση της «Βραδυνής της Κυριακής»