Έντονη ανησυχία επικρατεί στην κοινωνία, στο υπουργείο Εργασίας και στην κυβέρνηση συνολικά, από την πρωτοφανή έκρηξη των απολύσεων που καταγράφηκε στο πρώτο δίμηνο του 2022, όπως αποκάλυψαν τα στοιχεία του συστήματος ΕΡΓΑΝΗ.

Μόνο το πρώτο δίμηνο του έτους οι απολύσεις εργαζομένων ξεπέρασαν τις 300.000 και ήταν περισσότερες από τις νέες προσλήψεις, γεγονός που μετέτρεψε σε αρνητικό το ισοζύγιο των προσλήψεων – απολύσεων.

Η έκρηξη των απολύσεων αποδίδεται από το υπουργείο Εργασίας στη λήξη των μέτρων προστασίας της απασχόλησης, που είχαν επιβληθεί, λόγω των μέτρων στήριξης των επιχειρήσεων την περίοδο της έξαρσης της πανδημίας.

Πρόκειται για τις επιστρεπτέες προκαταβολές, τη Συν-Εργασία, τις αναστολές συμβάσεων εργασίας και τις αποζημιώσεις ειδικού σκοπού, καθώς και τα προγράμματα απασχόλησης του ΟΑΕΔ. Οι επιχειρήσεις που έμπαιναν στα συγκεκριμένα προγράμματα υποχρεούταν να διατηρούν τον ίδιο αριθμό των θέσεων απασχόλησης που είχαν πριν την ένταξή τους σε αυτά.

Ωστόσο η περίοδος προστασίας των εργαζομένων έληξε, πλην εκείνης που προσφέρει το πρόγραμμα Συν-Εργασία, το οποίο συνεχίζεται για ελάχιστο αριθμό επιχειρήσεων, με αποτέλεσμα να σκάσει η «χύτρα» των απολύσεων.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του συστήματος ΕΡΓΑΝΗ, του υπουργείου Εργασίας κατά το πρώτο δίμηνο του 2022 καταγράφηκαν 302.366 απολύσεις, έναντι 165.725 απολύσεων που είχαν καταγραφεί το πρώτο δίμηνο του 2021, σημειώνοντας αύξηση κατά 82,5% ή κατά 136.641 θέσεις εργασίας.

Την ίδια περίοδο, έγιναν 291.751 προσλήψεις, από 195.296 προσλήψεις πέρυσι, σημειώνοντας αύξηση 49,4% ή κατά 96.455 θέσεις.

Το ισοζύγιο της απασχόλησης το πρώτο δίμηνο του 2022 ήταν αρνητικό κατά 10.615 θέσεις, ενώ πέρυσι οι προσλήψεις ήταν περισσότερες των απολύσεων κατά 29.571 θέσεις.

Συνολικά το πρώτο δίμηνο του 2022, οι απολύσεις ήταν περισσότερες κατά 40.186, έναντι των νέων προσλήψεων.

Ο «μαύρος Φλεβάρης» της απασχόλησης

Τον Φεβρουάριο καταγράφηκε πρωτοφανής έκρηξη των απολύσεων.  Ειδικότερα δηλώθηκαν στην ΕΡΓΑΝΗ, 138.5679 απολύσεις, αυξημένες κατά 94,6% ή κατά 67.384, σε σχέση με τον Φεβρουάριο του 2021, όταν οι απολύσεις ήταν 71.195.

Επίσης, τον περασμένο μήνα, οι προσλήψεις ήταν 153.768, έναντι 98.428 τον Φεβρουάριο του 2021, σημειώνοντας αύξηση κατά 55.340 θέσεις ή κατά 56,2%.

Στο πλαίσιο αυτό, το ισοζύγιο των θέσεων απασχόλησης ήταν αρνητικό (υπέρ των απολύσεων) κατά 12.044 θέσεις απασχόλησης.

Ποιοι απολύουν

Για τους εργοδότες που έλαβαν ενίσχυση μέσω της Επιστρεπτέας Προκαταβολής, η υποχρέωση διατήρησης της απασχόλησης έχει λήξει. Στις  31 Αυγούστου 2021 έληξε και για τις περίπου 290.000 επιχειρήσεις που έλαβαν ενίσχυση μέσω της Επιστρεπτέας Προκαταβολής 7.

Επίσης, για τη συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων (εκατοντάδες χιλιάδες) που είχαν ενταχθεί στο καθεστώς των αναστολών συμβάσεων εργασίας, η προστασία μη απόλυσης, έχει λήξει. Με το άνοιγμα της αγοράς έχει περιοριστεί αισθητά το μέτρο των αναστολών συμβάσεων εργασίας, σε ελάχιστους ΚΑΔ.

Για τους εργαζόμενους ανοιχτών αλλά πληττόμενων βάσει ΚΑΔ επιχειρήσεων, όπως επίσης και για τους εργαζόμενους επιχειρήσεων που επαναλειτουργούν και πλήττονται, η προστασία διαρκεί κατ’ αρχήν για όσο χρονικό διάστημα κάνουν οι εργοδότες χρήση του μέτρου των αναστολών, αλλά και μετά το τέλος των αναστολών για χρονικό διάστημα ίσο ακριβώς σε διάρκεια με την διάρκεια των αναστολών. Το ισόχρονο διάστημα υπολογίζεται με βάση τις ημερολογιακές ημέρες της αναστολής των συμβάσεων.

Φυσικά, αν μια επιχείρηση, δεν έχει υποχρέωση διατήρησης της απασχόλησης, λόγω των αναστολών, αλλά έχει υποχρέωση από άλλο πρόγραμμα, π.χ. λήψη Επιστρεπτέας Προκαταβολής, τότε δεν μπορεί να προβεί σε απολύσεις.

Τέλος, σε ότι αφορά στις επιχειρήσεις που συμμετέχουν στο πρόγραμμα των 100.000 νέων θέσεων εργασίας, το οποίο διαρκεί 6 μήνες, δεν απαγορεύεται να απολύσουν εργαζόμενους, αλλά έχουν την υποχρέωση να διατηρήσουν τον ίδιο μέσο όρο του αριθμού των εργαζομένων για το χρονικό διάστημα των έξι μηνών που επιδοτείται κάθε νέα θέση εργασίας.