Δικλίδα ασφαλείας για το συνταξιοδοτικό σύστημα της χώρας αποτελεί το Ασφαλιστικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης Γενεών (ΑΚΑΓΕ), όπου αποθηκεύονται οι εισφορές που καταβάλλουν οι συνταξιούχοι.

Συνολικά, στο ΑΚΑΓΕ από το 2008 που έχει συσταθεί έχουν συσσωρευτεί περίπου 11 δισ. ευρώ.

Όμως, πρόσφατη έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου αποκάλυψε ότι στον συγκεκριμένο «ασφαλιστικό κουμπαρά» υπάρχει οφειλή που ανέρχεται στο ύψος του 1 δισ. ευρώ και πρέπει να καλυφθεί.

Άμεση ήταν η αντίδραση της διοίκησης του ΕΦΚΑ, καθώς σε πρόσφατο διοικητικό συμβούλιο, έπειτα από εισήγηση της αρμόδιας οικονομικής υπηρεσίας, αποφασίστηκε αντί για 50 εκατ. ευρώ να μεταφερθεί προς το ΑΚΑΓΕ κονδύλι ύψους 250 εκατ. ευρώ έως το τέλος του έτους. Πρόκειται για την πρώτη προσπάθεια να μειωθεί η συνολική οφειλή, που ο ΕΦΚΑ επισήμως πια παραδέχεται ότι ανέρχεται στο 1,04 δισ. ευρώ και δεσμεύεται να τη διευθετήσει.

Στην περίοδο της κρίσης

Το ΑΚΑΓΕ δημιουργήθηκε την περίοδο της βαθιάς οικονομικής κρίσης με έναν σκοπό: Να συνδράμει στη διατήρηση της ομαλότητας στο ασφαλιστικό σύστημα της χώρας. Αρχικά, από το 2009 όταν ξεκίνησε η λειτουργία του, μεταφερόταν ποσό ίσο με το 4% των συνολικών ετήσιων εσόδων από τον ΦΠΑ.

Η συγκεκριμένη ρύθμιση όμως αντικαταστάθηκε από την ΕΑΣ από το 2010 και μετά. Έτσι, μέσω της καταβολής της μηνιαίας Εισφοράς Αλληλεγγύης (για ποσά κύριων συντάξεων άνω των 1.400 ευρώ και επικουριών άνω των 300 ευρώ), δημιουργήθηκε ένα κεφάλαιο για να αξιοποιηθεί σε μελλοντική κρίση. Υπενθυμίζεται ότι το ποσοστό της εισφοράς ποικίλλει ανάλογα με το μηνιαίο εισόδημα του κάθε συνταξιούχου.

Για τις κύριες συντάξεις κυμαίνεται από 3% έως 14% και για τις επικουρικές από 3% έως 10%. Ουσιαστικά το μοντέλο αυτό λειτουργεί ως «κουμπαράς» που αν χρειαστεί, από το 2019 και μετά μέρος των αποθεματικών που έχει δημιουργήσει θα αξιοποιούνται για να ισορροπήσει το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας. Έτσι, εκτιμάται ότι δεν θα προκύψει ξανά στο μέλλον κίνδυνος να μην καταβληθούν οι συντάξεις λόγω οικονομικής στενότητας, όπως συνέβη στα χρόνια της οικονομικής κρίσης.

Το Ελεγκτικό Συνέδριο διαπίστωσε στην έκθεσή του για το ΑΚΑΓΕ πως υπήρξε την περίοδο 2014 – 2018 κάλυψη ελλειμμάτων σε διάφορες πτυχές του ασφαλιστικού συστήματος, μέσω των πόρων από την Εισφορά Αλληλεγγύης.

Γίνεται αναφορά για το πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι», για δαπάνες που έπρεπε να καλυφθούν στο πρώην ΟΑΕΕ (ελεύθεροι επαγγελματίες), αλλά και το πρώην ΕΤΕΑ, δηλαδή το ταμείο επικουρικής ασφάλισης. Επίσης, δόθηκε ποσό 395 εκατ. ευρώ για να καλυφθεί έλλειμμα που είχε εντοπιστεί στον ΕΦΚΑ το 2018. Όλες αυτές οι περιπτώσεις κάλυπταν τον λόγο ύπαρξης του ΑΚΑΓΕ, αφού επρόκειτο για ελλείμματα Ταμείων που έπρεπε να τακτοποιηθούν.

Οι συστάσεις που κάνει το Ελεγκτικό Συνέδριο εστιάζονται στο σκέλος της απόδοσης του πόρου υπέρ ΑΚΑΓΕ, τόσο από το Δημόσιο όσο και από τον ΕΦΚΑ (που τώρα έχουν ενοποιηθεί). Έτσι, διαπιστώνεται το «άνοιγμα» στα επίπεδα του 1 δισ. ευρώ και καλείται ο ΕΦΚΑ να το διορθώσει. Συστήνεται επίσης να διενεργείται τακτικός έλεγχος ως προς την ομαλή λειτουργία του συγκεκριμένου λογαριασμού, ώστε να αποφευχθούν στο μέλλον παρόμοια φαινόμενα.

Για τον λόγο αυτό προτείνεται τα ασφαλιστικά ταμεία στο σύνολό τους να ολοκληρώσουν την κατάρτιση των χρηματοοικονομικών καταστάσεών τους, στις οποίες θα φαίνεται ολοκάθαρα το ποσό που θα πρέπει να αποδίδεται προς τον ΑΚΑΓΕ.