Η υψηλότερη εξάρτηση από τον τουρισμό καθιστά τον ταχύτερο εμβολιασμό κρίσιμο για την Ελλάδα ενόψει της θερινής περιόδου, σημειώνει η ING σε νέα έκθεσή της όπου τοποθετεί την ανάπτυξη φέτος στο 3% και στο 4,2% το 2022. Παράλληλα τονίζει ότι τα αποτελεσματικά συστήματα προστασίας των θέσεων εργασίας θα συνεχίσουν να υποστηρίζουν τα εισοδήματα και την κατανάλωση, η οποία αναμένεται να ανακάμψει φέτος κατά 2,5% (ιδιωτική κατανάλωση) από 4,7% πτώση το 2020. 

Η πορεία του ΑΕΠ ξεπέρασε τις προσδοκίες το 2020

Όπως σημειώνει η ING, ο αντίκτυπος της πανδημίας Covid-19 στην ελληνική οικονομία αποδεικνύεται μικρότερος από το αναμενόμενο, με μέση συρρίκνωση του ΑΕΠ 8,2% το 2020. Εάν δεν υπήρχε η υψηλότερη εξάρτηση από τις τουριστικές δραστηριότητες και ο μικρότερος ρόλος που έπαιξε ο ανθεκτικός μεταποιητικός τομέας στην παραγωγή προστιθέμενης αξίας στην οικονομία, η Ελλάδα θα είχε υψηλότερες επιδόσεις από χώρες όπως η Ιταλία και η Ισπανία. Όπως παρατηρεί, η Ελλάδα επλήγη από την πανδημία με μια μικρή καθυστέρηση, αλλά τα προκαταρκτικά στοιχεία δίνουν μία εικόνα η οποία προκάλεσε έκπληξη.

Στην πραγματικότητα, η προσωρινή εκτίμηση του ΑΕΠ του δ΄ τριμήνου του 2020 που ανακοίνωσε πρόσφατα η ΕΛΣΤΑΤ, δείχνει μια ανοδική αναθεώρηση της ανάκαμψης του γ’ τριμήνου (τώρα στο 3,1% σε βάση τριμήνου) και, το πιο σημαντικό, μια επέκταση 2,7% στο δ΄ τρίμηνο.

Το τελευταίο αποτέλεσε έκπληξη, καθώς μια τέτοια ισχυρή ανάκαμψη συνέβη σε μία περίοδο που η Ελλάδα μπήκε σε αυστηρό lockdown, σημειώνει η ING. Εξετάζοντας τις διαθέσιμες λεπτομέρειες, φαίνεται ότι αυτό σχετίζεται με αύξηση 32% στις εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών σε τριμηνιαία βάση, ενώ η ιδιωτική κατανάλωση μειώθηκε. Σε αυτό το πλαίσιο η ING εκτιμά πως στη συνέχεια και αυτά τα στοιχεία αναμένεται να αναθεωρηθούν.  

Τα μέτρα στήριξης της εργασίας θα συνεχίσουν να βοηθούν το εισόδημα

Πάντως, όπως επισημαίνει η ING, η συνδυασμένη επίδραση των σχεδίων στήριξης των θέσεων εργασίας και η προσωρινή απαγόρευση των απολύσεων, κατάφεραν να περιορίσουν τον αντίκτυπο στην απασχόληση. Συγκρίνοντας τον Νοέμβριο με τα εποχικά προσαρμοσμένα στοιχεία του Ιανουαρίου, παρατηρεί ότι η συρρίκνωση στην απασχόληση περιορίστηκε στο -0,9%. Επίσης, κατά την ίδια περίοδο δεν υπήρξε σημαντική αύξηση στους εργαζόμενους που παρέμειναν σε εργασιακή αδράνεια και το ποσοστό ανεργίας κινήθηκε σχετικά σταθεροποιητικά (στο 16,2% το Νοέμβριο). Η άρση των μέτρων στήριξης θα χρειαστεί συνεπώς λεπτούς χειρισμούς, και πιθανότατα θα ξεκινήσει μόνο όταν τελειώσει η φάση έκτακτης ανάγκης της πανδημίας.

Καθώς κυριαρχούν οι νέες πιο μεταδοτικές μεταλλάξεις, αυτό δυστυχώς δεν φαίνεται να αναμένεται να συμβεί σύντομα. Βραχυπρόθεσμα, τα μέτρα στήριξης των εισοδημάτων θα συνεχίσουν να επωφελούνται από τη σχετικά υποστηρικτική εικόνα του πληθωρισμού. Η συνεχιζόμενη ώθηση του πληθωρισμού λόγω των εμπορευμάτων πιθανότατα θα μετριαστεί με τη συνέχιση της πτωτικής πίεσης στον τομέα του τουρισμού, του οποίου το βάρος στον δείκτη είναι υψηλότερο στην Ελλάδα από ό,τι στο σύνολο της ευρωζώνης.

Καθοριστική η ταχύτητα του εμβολιασμού 

Στην Ελλάδα, όπως και σε άλλες χώρες, ο ρυθμός της οικονομικής ανάκαμψης του 2021 θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την ταχύτητα των εμβολιασμών, η οποία θα θέσει τα όρια για την επανέναρξη της θερινής τουριστικής περιόδου, τονίζει η ING. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία στην Ελλάδα έχει εμβολιαστεί πλήρως (δύο δόσεις) το 3,6% του πληθυσμού και μερικώς (μία δόση) ένα 7,2% του πληθυσμού, το οποίο μπορεί να θεωρηθεί καλή επίδοση σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα.

Ωστόσο, όπως τονίζεται, η ανοσία της αγέλης βρίσκεται ακόμη πολύ μακριά, καθώς η χώρα δεν μπορεί να ξεφύγει από τις ελλείψεις εφοδιασμού εμβολίων που πλήττουν όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Ακόμη και υποθέτοντας μια σημαντική επιτάχυνση του εμβολιασμού κατά το β’ τρίμηνο, η Ελλάδα θα αναγκαστεί να άρει σταδιακά τα μέτρα κοινωνικής απόστασης τους επόμενους μήνες ενώ ορισμένα μέτρα θα παραμείνουν σε ισχύ και το καλοκαίρι για να προστατεύσουν τη ζωτική τουριστική περίοδο.

Θετικές οι προοπτικές του β’ εξαμήνου

Το δεύτερο εξάμηνο του 2021 θα έχει έναν ακόμη ενισχυτικό παράγοντα για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, επισημαίνει η ING, και αυτός δεν είναι άλλος από την εισροή των κεφαλαίων του Ταμείου Ανάκαμψης. Η Ελλάδα αναμένεται να επωφεληθεί τόσο από τις επιχορηγήσεις (περίπου 17,8 δισ. ευρώ, με πιθανές πτωτικές προσαρμογές λόγω του ισχυρότερου από το αναμενόμενο αποτέλεσμα του ΑΕΠ του 2020) όσο και από το μέρος των δανείων του Ταμείου (περίπου 12,6 δισ. ευρώ).

Η ελληνική κυβέρνηση δήλωσε ότι θέλει να μεγιστοποιήσει τη χρήση επιχορηγήσεων, χρησιμοποιώντας το μέρος των δανείων για τη χρηματοδότηση ιδιωτικών επενδύσεων υψηλής προστιθέμενης αξίας. Εάν ζητηθεί η επιλογή προχρηματοδότησης του 13% τόσο για τις επιχορηγήσεις όσο και για τα δάνεια, περίπου 3,7 δισ. ευρώ θα εισρεύσουν στη χώρα από την Ε.Ε.