Νέο πλαίσιο για τη ρύθμιση των κόκκινων δανείων ανακοίνωσε η Τράπεζα της Ελλάδος, το οποίο προβλέπει καινούριες για τα ελληνικά δεδομένα διαδικασίες, όπως η παραχώρηση της ιδιοκτησίας στην τράπεζα η οποία θα το... ενοικιάζει στον ιδιοκτήτη, κούρεμα υπό ορισμένες προϋποθέσεις, "σπάσιμο" του δανείου σε "βιώσιμο" και "παγωμένο" και, βέβαια, πλειστηριασμοί, εφόσον δεν υπάρξει ρύθμιση.

Η βασική λογική των ρυθμίσεων είναι ότι γίνονται με τους "συνεργάσιμους" δανειολήπτες, δηλαδή εκείνους που δίνουν στην τράπεζα όλες τις πληροφορίες για τα εισοδήματα και τα περιουσιακά τους στοιχεία.

Σημειώνεται επίσης ότι ακόμα και εάν γίνει ρευστοποίηση περιουσιακών στοιχείων (πλειστηριασμός) και το τίμημα δεν καλύψει το σύνολο της οφειλής, ο δανειολήπτης συνεχίζει να χρωστάει. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τις πολύ χαμηλές τιμές των ακινήτων αυτήν την περίοδο, αποτελεί ένα μοχλό πίεσης για να οδηγούνται οι δανειολήπτες στις νέες "λύσεις" που προτείνει η Τράπεζα της Ελλάδος, οι οποίες προβλέπουν ότι η τράπεζα θα μπορεί να διαγράφει το υπόλοιπο της οφειλής, εφόσον ο δανειολήπτης παραχωρήσει την κυριότητα (δείτε αναλυτικά παρακάτω).

Με βάση το νέο σύστημα, θα υπολογίζονται οι δυνατότητες αποπληρωμής του δανειολήπτη, με βάση τα οικονομικά του δεδομένα, αλλά και τις ελάχιστες δαπάνες διαβίωσης που θα προσδιορίζονται με νόμο.

Δείτε εδώ το πλήρες κείμενο του κώδικα δεοντολογίας της Τράπεζας της Ελλάδος για τη ρύθμιση δανείων

Στη συνέχεια, θα προτείνονται στο δανειολήπτη ρυθμίσεις σε βραχυπρόθεσμη, μακροπρόθεσμη ή οριστική βάση.

Οι κανόνες αυτοί αφορούν την εξωδικαστική διαδικασία ρύθμισης και είναι ανεξάρτητοι από τη νομική προστασία που υπάρχει για ορισμένες κατηγορίες δανειοληπτών και την προσφυγή στο νόμο "Κατσέλη" για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά.

Δείτε εδώ τις άλλες δυνατότητες προστασίας των δανειοληπτών που προβλέπει ο νόμος

Βραχυπρόθεσμες ρυθμίσεις:

Πρόκειται για προσωρινά μέτρα, όπως πληρωμή μόνο τόκων, μειωμένες δόσεις, περίοδος χάριτος, κεφαλαιοποίηση καθυστερήσεων κ.ά. (Βλέπε αναλυτικά παρακάτω)

Μακροπρόθεσμες ρυθμίσεις

Πρόκειται για ρυθμίσεις που υπερβαίνουν τα πέντε χρόνια.

Προβλέπεται μείωση επιτοκίου, παράταση της διάρκειας, αλλά και νέες διαδικασίες, όπως:

το "σπάσιμο" του δανείου σε δύο μέρη: ένα βιώσιμο που θα εξυπηρετείται κανονικά και ένα "παγωμένο" που θα παραμένει άτοκο και θα επανεξετάζεται στο μέλλον, ανάλογα με τη βελτίωση των εισοδημάτων του δανειολήπτη ή την πώληση περιουσιακού στοιχείου.

Επίσης ο δανειολήπτης θα μπορεί να προσφέρει περισσότερες εξασφαλίσεις (προσημειώσεις) στο πλαίσιο εφόσον γίνεται μια συνολικότερη ρύθμιση.

Για τα επιχειρηματικά δάνεια προβλέπεται λειτουργική αναδιάρθρωση αλλά και συμφωνίες ανταλλαγής χρέους με μετοχικό κεφάλαιο.

Οριστική διευθέτηση των δανείων

Πρόκειται για λύσεις που θα διευθετούν οριστικά το ζήτημα και η τράπεζα θα παύει τις απαιτήσεις της, κατά κύριο λόγο αποκτώντας την κυριότητα ή τη χρήση του ακινήτου.

Σημειωτέον ότι σε περίπτωση που γίνει πλειστηριασμός του ακινήτου και το τίμημα δεν καλύψει την οφειλή, η τράπεζα συνεχίζει να απαιτεί το ποσό και μάλιστα εντόκως.

Επομένως, με τις νέες διαδικασίες που προβλέπονται, η τράπεζα θα προτείνει στον δανειολήπτη να παίρνει εκείνη το ακίνητο και να "κλείνει" το ζήτημα εκεί χωρίς περαιτέρω απαιτήσεις.

Παράδοση κυριότητα και ενοίκιο

Οι μέθοδοι οριστικής διευθέτησης είναι:

- Ο δανειολήπτης παραδίδει εθελοντικά το ακίνητο "στο πλαίσιο ευρύτερης ρύθμισης", όπως αναφέρεται, εννοώντας προφανώς ότι η τράπεζα δεν θα εγείρει άλλες απαιτήσεις.

- Το δάνειο μετατρέπεται σε χρηματοδοτική μίσθωση, δηλαδή ο ιδιοκτήτης μεταβιβάζει την κυριότητα και το μισθώνει με χρηματοδοτική μίσθωσης (leasing) συνήθως για πέντε χρόνια.

- Πώληση και ενοικίαση. Ο ιδιοκτήτης πουλάει το ακίνητο είτε στην τράπεζα είτε αλλού και αποπληρώνει μέρος ή το σύνολο του δανείου. Ο ιδιοκτήτης θα αποκτήσει το δικαίωμα να παραμείνει στο ακίνητο για κάποια ελάχιστη περίοδο με ενοίκιο (συνήθως για ελάχιστη περίοδο τριών ετών).

- Μεταβίβαση δανείου σε άλλο ίδρυμα.

Το κούρεμα

Στις διευθετήσεις περιλαμβάνεται και η "αντικατάσταση παλαιού δανείου με νέο μικρότερου υπολοίπου" διατύπωση που παραπέμπτει προφανώς σε ένα είδος κουρέματος, υπό προϋποθέσεις βέβαια που δεν διευκρινίζονται.

Αναλυτικά οι τύποι ρυθμίσεων που προβλέπει ο νέος κώδικας της Τράπεζας της Ελλάδος είναι:

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2
Τύποι λύσεων ρύθμισης ή οριστικής διευθέτησης
Σκοπός του παρόντος Παραρτήματος δεν είναι η εξαντλητική παράθεση όλων των
δυνατών ή επιτρεπτών λύσεων ρύθμισης ή οριστικής διευθέτησης, αλλά η
απαρίθμηση και κατηγοριοποίηση ορισμένων από αυτές που τυγχάνουν εφαρμογής
σε διεθνές επίπεδο, ώστε να διευκολύνεται η παρακολούθηση της
αποτελεσματικότητας της εφαρμογής των διατάξεων του Κώδικα.

Τμήμα Ι:- Βραχυπρόθεσμες λύσεις ρύθμισης.

(α) Τόκοι μόνο κατά τη διάρκεια βραχυπρόθεσμης περιόδου.
(β) Μειωμένες τοκοχρεωλυτικές δόσεις κατά τη διάρκεια βραχυπρόθεσμης
περιόδου.
(γ) Περίοδος χάριτος.
(δ) Αναβολή Πληρωμής Δόσης/Δόσεων.
(ε) Τακτοποίηση Καθυστερούμενου Υπολοίπου.
(στ) Κεφαλαιοποίηση καθυστερήσεων.

Τμήμα ΙΙ - Μακροπρόθεσμες λύσεις ρύθμισης

Ως μακροπρόθεσμες λύσεις ρύθμισης κατατάσσονται τύποι λύσεων ρύθμισης, η διάρκεια της
χρονικής περιόδου μεταβολής του σχεδίου αποπληρωμής των οποίων ισούται με ή
υπερβαίνει τα πέντε (5) έτη.
(α) Μόνιμη μείωση του επιτοκίου ή του συμβατικού περιθωρίου.
(β) Αλλαγή Τύπου Επιτοκίου (π.χ. από κυμαινόμενο σε σταθερό).
(γ) Παράταση της διάρκειας.
(δ) Διαχωρισμός ενυπόθηκου δανείου σε:
i. ένα βιώσιμο δάνειο με εμπράγματη εξασφάλιση, το οποίο ο δανειολήπτης
αποπληρώνει, με βάση την εκτιμώμενη μελλοντική ικανότητα αποπληρωμής,
και
ii. υπόλοιπο του δανείου, στο οποίο δεν λογίζονται τόκοι έως μια μεταγενέστερη
ημερομηνία αποπληρωμής. Κατά την μεταγενέστερη αυτή ημερομηνία ή πριν
από αυτήν, διενεργείται επαναξιολόγηση της ικανότητας αποπληρωμής. η
οποία προσδιορίζεται είτε από την εκτιμώμενη βελτίωση της δυνατότητας
αποπληρωμής του δανειολήπτη είτε από τα εκτιμώμενα έσοδα
ρευστοποίησης εμπράγματης εξασφάλισης ή άλλου περιουσιακού στοιχείου
με συντηρητικές παραδοχές.
(ε) Πρόσθετη εξασφάλιση από τον δανειολήπτη, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης λύσης
ρύθμισης.
(στ) Λειτουργική αναδιάρθρωση επιχείρησης.
(ζ) Συμφωνίες ανταλλαγής χρέους με μετοχικό κεφάλαιο.

Τμήμα IΙΙ - Λύσεις Οριστικής Διευθέτησης

Ως λύση οριστικής διευθέτησης ορίζεται οποιαδήποτε μεταβολή του είδους της
συμβατικής σχέσης μεταξύ ιδρύματος και δανειολήπτη ή ο τερματισμός αυτής,
αποσκοπώντας στην οριστική τακτοποίηση της απαίτησης του ιδρύματος έναντι του
δανειολήπτη και, η οποία μπορεί να διενεργείται μέσω μίας ή περισσοτέρων από τις
παρακάτω ενδεικτικά αναφερόμενες λύσεις, που προσφέρονται στο πλαίσιο των
διεθνών πρακτικών. Η υιοθέτηση εκάστης εξ αυτών εξετάζεται, όμως, κάθε φορά σε
σχέση με τις προβλέψεις του ελληνικού δικαίου:

(α) Εθελοντική Παράδοση Ενυπόθηκου Ακινήτου στο πλαίσιο ευρύτερης
ρύθμισης.
(β) Μετατροπή σε Χρηματοδοτική Μίσθωση, με την οποία ο δανειολήπτης
μεταβιβάζει την κυριότητα του ακινήτου στο ίδρυμα και υπογράφει μια σύμβαση
χρηματοδοτικής μίσθωσης, για ελάχιστη χρονική διάρκεια (συνήθως πέντε (5) έτη). Ο
δανειολήπτης αποκτά τα προβλεπόμενα από το ισχύον δίκαιο περί συμβάσεων
χρηματοδοτικής μίσθωσης δικαιώματα.
(γ) Πώληση και ενοικίαση, με την οποία ο δανειολήπτης μεταβιβάζει την κυριότητα
του ακινήτου είτε στο ίδρυμα είτε σε τρίτο (άλλο ίδρυμα, άλλο αγοραστή, κρατική
εταιρία διαχείρισης ακινήτων κλπ) αποπληρώνοντας μέρος ή το σύνολο του δανείου.
Η συμφωνία μπορεί να συνοδεύεται με παραχώρηση του δικαιώματος διαμονής στο
ακίνητο για κάποια ελάχιστη χρονική διάρκεια έναντι μισθώματος (συνήθως για μια
ελάχιστη περίοδο τριών (3) ετών).
(δ) Μεταβίβαση του δανείου σε άλλο ίδρυμα.
(ε) Αντικατάσταση παλαιού δανείου με νέο μικρότερου υπολοίπου..
(στ) Διαχείριση σε εκκαθάριση στο πλαίσιο της πτωχευτικής διαδικασίας.
(ζ) Ρευστοποίηση Εξασφαλίσεων για την ικανοποίηση της απαίτησης του
ιδρύματος.
(η) Δικαστικές/Νομικές Ενέργειες πέραν της ρευστοποίησης εξασφαλίσεων.