Τα απαλλασσόμενα από τον φόρο εισοδήματος προνοιακά επιδόματα των αναπήρων δεν επιβαρύνονται φέτος με ειδική εισφορά αλληλεγγύης ούτε συνυπολογίζονται στα εισοδηματικά όρια για την καταβολή άλλων κοινωνικών επιδομάτων και παροχών προς τους συγκεκριμένους φορολογούμενους, πρέπει όμως να δηλώνονται στη φορολογική δήλωση καθώς μπορούν να ληφθούν υπόψη για την κάλυψη τεκμηρίων.

Από την άλλη πλευρά, τα ποσά της 13ης σύνταξης που έλαβαν τον Μάιο του 2019, από την τότε κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, εκατομμύρια συνταξιούχοι υπόκεινται κανονικά σε φόρο εισοδήματος και ειδική εισφορά αλληλεγγύης.

Εφόσον τα αναλογούντα ποσά φόρου και εισφοράς είχαν ήδη παρακρατηθεί κατά την καταβολή της παροχής αυτής τον περυσινό Μάιο, οι συνταξιούχοι που τα εισέπραξαν δεν χρειάζεται να πληρώσουν επιπλέον ποσά με την εκκαθάριση των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος που υποβάλλουν φέτος για το έτος 2019.

Στις περιπτώσεις όμως κατά τις οποίες δεν παρακρατήθηκαν καθόλου φόρος εισοδήματος και ειδική εισφορά αλληλεγγύης ή παρακρατήθηκαν ποσά φόρου και εισφοράς χαμηλότερα των αναλογούντων τη στιγμή της καταβολής της 13ης σύνταξης οι δικαιούχοι καλούνται να πληρώσουν επιπλέον ποσά φόρου και εισφοράς κατά την εκκαθάριση των φετινών φορολογικών δηλώσεων.

Ειδικότερα, σύμφωνα με τα όσα έχουν διευκρινιστεί κατά καιρούς με αποφάσεις και εγκυκλίους της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, υπάρχουν περιπτώσεις παροχών που καταβλήθηκαν εντός του 2019, δεν υπόκεινται σε φόρο εισοδήματος ούτε σε ειδική εισφορά αλληλεγγύης ούτε συνυπολογίζονται στα εισοδηματικά όρια για την καταβολή οποιασδήποτε άλλης παροχής κοινωνικού ή προνοιακού χαρακτήρα αλλά πρέπει να δηλώνονται στις φετινές φορολογικές δηλώσεις.

 

Οι περιπτώσεις αυτές είναι:

1) Οι προνοιακές παροχές σε χρήμα που χορηγήθηκαν σε άτομα με αναπηρία και αποσκοπούν στην κάλυψη των αναγκών της αναπηρίας τους και οι οποίες δεν εμπίπτουν σε καμία κατηγορία εισοδήματος. Στις προνοιακές παροχές των ΑμεΑ περιλαμβάνονται συγκεκριμένα:

α) Το επίδομα κίνησης για τους παραπληγικούς, τους τετραπληγικούς και τους ακρωτηριασμένους.
β) Το διατροφικό επίδομα για τους νεφροπαθείς, τους μεταμοσχευμένους πνευμόνων και μυελού των οστών, καθώς και τους αλλοδαπούς και ομογενείς νεφροπαθείς, μεταμοσχευμένους καρδιάς, ήπατος.
γ) Η οικονομική ενίσχυση των ατόμων με βαριά αναπηρία.
δ) Η οικονομική ενίσχυση των ατόμων με βαριά νοητική υστέρηση.
ε) Η οικονομική ενίσχυση παραπληγικών – τετραπληγικών και ακρωτηριασμένων ανασφάλιστων και ασφαλισμένων του Δημοσίου.
στ) Η ενίσχυση ατόμων με συγγενή αιμολυτική αναιμία (μεσογειακή δρεπανοκυτταρική μικροδρεπανοκυτταρική κ.λπ.) ή συγγενή αιμορραγική διάθεση (αιμορροφιλία κ.λπ.), Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσοανεπάρκειας (AIDS).

ζ) Η οικονομική ενίσχυση κωφών και βαρήκοων ατόμων.
η) Η οικονομική ενίσχυση ατόμων με αναπηρία όρασης.
θ) Η οικονομική ενίσχυση ατόμων με εγκεφαλική παράλυση.
ι) Η εισοδηματική ενίσχυση ασθενών και αποθεραπευμένων χανσενικών και μελών των οικογενειών τους.

2) Το ποσό του «Κοινωνικού Μερίσματος» που καταβλήθηκε εφάπαξ στους δικαιούχους μέσα στο έτος 2019 προκειμένου για τη στήριξη των οικονομικά ευάλωτων νοικοκυριών. Το ποσό αυτό δεν έχει τα εννοιολογικά χαρακτηριστικά και δεν εμπίπτει σε καμία κατηγορία εισοδήματος, δεν φορολογείται και δεν υπόκειται στην ειδική εισφορά αλληλεγγύης. Μπορεί όμως να χρησιμοποιηθεί για την κάλυψη τεκμηρίου και γι’αυτό θα πρέπει να περιληφθεί στη φετινή φορολογική δήλωση από κάθε φορολογούμενο που το εισέπραξε το 2019.

3) Το επίδομα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης ανέργων που καταβλήθηκε στους δικαιούχους μέσα στο έτος 2019. Το ποσό αυτό απαλλάσσεται από κάθε φόρο, δεν υπόκειται σε παρακράτηση φόρου και περαιτέρω απαλλάσσεται και της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης. Το επίδομα αυτό δεν υπολογίζεται στα εισοδηματικά όρια για την καταβολή οποιασδήποτε παροχής κοινωνικού ή προνοιακού χαρακτήρα.

Επιπλέον, σύμφωνα με αποφάσεις και εγκυκλίους της Α.Α.Δ.Ε, δεν θεωρούνται εισοδήματα και ως εκ τούτου δεν επιβαρύνονται με φόρο εισοδήματος ούτε με ειδική εισφορά αλληλεγγύης τα παρακάτω ποσά αμοιβών, αποζημιώσεων, οικονομικών ενισχύσεων, επιδομάτων και παροχών που καταβλήθηκαν το 2019 σε εργαζομένους, συνταξιούχους, αναπήρους και πολυτέκνους:

1) Αμοιβές που καταβλήθηκαν σε μισθωτούς και αφορούν αποζημίωση εξόδων διαμονής και σίτισης, ημερήσια αποζημίωση, αποζημίωση εξόδων κίνησης και επίδομα βιβλιοθήκης. Οι αμοιβές αυτές δεν θεωρούνται εισόδημα επειδή καταβάλλονται προκειμένου να αποζημιωθεί ο υπάλληλος για τα έξοδα που πραγματοποίησε για λογαριασμό της υπηρεσίας του.

 

2) Η πρόσθετη μηνιαία αποζημίωση χρήσης και συντήρησης οχήματος που καταβλήθηκε σε εργαζόμενους οι οποίοι απασχολούνται στη μεταφορά ή διανομή προϊόντων και αντικειμένων και οι οποίοι χρησιμοποιούν για την εκτέλεση της εργασίας τους μοτοποδήλατο ή μοτοσυκλέτα δικής τους ιδιοκτησίας, νομής ή κατοχής (ντελιβεράδες). Η αποζημίωση αυτή δεν θεωρείται εισόδημα επειδή καταβάλλεται προκειμένου ο εργαζόμενος να αποζημιωθεί για τα έξοδα που πραγματοποίησε για λογαριασμό της υπηρεσίας του.

 

3) Το επίδομα που χορηγήθηκε στους δικαστικούς λειτουργούς για την ταχύτερη και αποτελεσματικότερη διεκπεραίωση των υποθέσεων, καθώς και για την αντιστάθμιση δαπανών στις οποίες υποβάλλονται κατά την άσκηση του λειτουργήματός τους.

 

4) Το Επίδομα Στέγασης, το οποίο θεσπίστηκε από το Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης για νοικοκυριά που διαμένουν σε μισθωμένη κατοικία ή επιβαρύνονται με το κόστος εξυπηρέτησης στεγαστικού δανείου πρώτης κατοικίας και το οποίο σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.4 του ίδιου άρθρου και νόμου δεν εμπίπτει σε καμία κατηγορία εισοδήματος.

5) Οι ακόλουθες παροχές που χορηγεί και διαχειρίζεται ο Οργανισμός Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ):
α) Τα έξοδα κηδείας.
β) Οι παροχές και οι υπηρεσίες του Λογαριασμού Αγροτικής Εστίας.

6) Οι παρακάτω προνοιακές παροχές, οικονομικές και εισοδηματικές ενισχύσεις και κοινωνικές υπηρεσίες που χορηγεί ο ΟΠΕΚΑ για την οικονομική στήριξη – ενίσχυση ειδικών και ευπαθών ομάδων:
α) Το Επίδομα Στεγαστικής Συνδρομής για ανασφάλιστους υπερήλικες.
β) Η εισοδηματική ενίσχυση Οικογενειών Ορεινών Μειονεκτικών Περιοχών.

 

7) Το επίδομα ομογενών προσφύγων που χορηγείται στα πλαίσια παροχής προγραμμάτων Κοινωνικής Προστασίας.

8) Οι έκτακτες εφάπαξ οικονομικές ενισχύσεις σε δικαιούχους που επλήγησαν από φυσικές καταστροφές.

Τα ποσά των παραπάνω περιπτώσεων δεν επιβαρύνονται με φόρο εισοδήματος ούτε με ειδική εισφορά αλληλεγγύης και δεν συνυπολογίζονται στα ετήσια οικογενειακά εισοδήματα των δικαιούχων, αλλά δεν μπορούν να ληφθούν υπόψη για την κάλυψη τεκμηρίων.

Αντιθέτως, τα παρακάτω ποσά θεωρούνται εισοδήματα είτε ειδικώς φορολογούμενα είτε απαλλασσόμενα από το φόρο εισοδήματος αλλά σε κάθε περίπτωση υπαγόμενα σε ειδική εισφορά αλληλεγγύης:

1) Αμοιβές που καταβάλλονται σε αμειβόμενους με ημερομίσθιο, οι οποίοι παρέχουν υπηρεσίες ορισμένου χρόνου αλλά διάρκειας μικρότερης από ένα έτος, καθώς και σε ξεναγούς.

2) Το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης και, ειδικότερα, το σύνολο των ποσών του εν λόγω εισοδήματος που αφορούν όλους τους μήνες του 2019 ανεξάρτητα από το πότε πραγματοποιήθηκε η καταβολή τους.

3) Η δέκατη τρίτη (13η) σύνταξη που χορηγήθηκε τον Μάιο του 2019 σε εκατομμύρια συνταξιούχους καθώς και η ίδια παροχή που χορηγήθηκε από τον ΟΠΕΚΑ σε δικαιούχους ανασφάλιστους υπερήλικες σύμφωνα με τις ως άνω διατάξεις.

4) Το Επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης που χορηγήθηκε από τον ΟΠΕΚΑ σε ανασφάλιστους υπερήλικες.

5) Η καταβαλλόμενη, από 11.10.2018, πτητική αποζημίωση στους πιλότους της πολιτικής αεροπορίας και της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας.

 

6) Οι αμοιβές που καταβάλλονται σε απασχολούμενους – εποχιακά εργαζόμενους, για χρονικό διάστημα μέχρι 150 ημέρες ετησίως, σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις μεταποίησης, τυποποίησης προϊόντων και υπάγονται στην ασφάλιση ΕΦΚΑ - ΟΓΑ.

7) Αμοιβές που καταβάλλονται για περιστασιακή απασχόληση στα μέλη αγροτικών ή γυναικείων συνεταιρισμών τα οποία υπάγονται στην ασφάλιση ΕΦΚΑ -ΟΓΑ.

 

8) Οι αμοιβές που καταβάλλονται σε ποσοστό έως 35% των κερδών προ φόρων από τους Φορείς Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας (όπως αυτοί είναι εγγεγραμμένοι στο αντίστοιχο Μητρώο που τηρείται από το Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης) στους εργαζομένους τους.

Τα ποσά των παραπάνω περιπτώσεων δηλώνονται υποχρεωτικά, επιβαρύνονται με ειδική εισφορά αλληλεγγύης και συνυπολογίζονται στα ετήσια οικογενειακά εισοδήματα των δικαιούχων. Μπορούν δε να ληφθούν υπόψη για την κάλυψη τεκμηρίων.