Σχέδιο για πληρωμές αναδρομικών εντός του 2022 με δύο τουλάχιστον εναλλακτικές επιλογές, είτε «τοις μετρητοίς» είτε και με «συμψηφιστική πίστωση», εξετάζει το οικονομικό επιτελείο, καθώς βλέπει να πληθαίνουν οι δικαστικές αποφάσεις για επιστροφές υπέρ των συνταξιούχων και να ανεβαίνει ο λογαριασμός…

Για δύο εκ των περικοπών που βγήκαν τελεσίδικα αντισυνταγματικές, αυτή της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ) για 400.000 κύριες συντάξεις του Δημοσίου και αυτή που αφορά στις επικουρικές 800.000 συνταξιούχων, ο λογαριασμός των επιστροφών ανέρχεται σε 480 εκατ. ευρώ για αναδρομικά 2ετίας από την ΕΑΣ και σε περίπου 700 εκατ. ευρώ για τις επικουρικές, δηλαδή περί το 1,2 δισ. ευρώ.

Σε εκκρεμότητα όμως είναι πολλά εκατομμύρια αναδρομικών που θα «εμφανιστούν» στο τραπέζι αν οι αποφάσεις που αναμένονται -από το Ελεγκτικό Συνέδριο για τις μειώσεις πέραν των 11 μηνών στις συντάξεις του Δημοσίου πάνω από τα 1.000 ευρώ, και από το Συμβούλιο της Επικρατείας για Δώρα κύριων συντάξεων του ιδιωτικού τομέα- δικαιώσουν τις διεκδικήσεις και τις προσδοκίες των συνταξιούχων. Σε αυτή την περίπτωση, ο λογαριασμός θα αγγίξει τα 2,5 δισ. ευρώ και τότε η κατάσταση θα είναι πιο δύσκολη.

Οι κυβερνητικές αποφάσεις θα ληφθούν πάντως όταν θα έχουν αποκρυσταλλωθεί πλήρως τα συμπεράσματα από τις αποφάσεις που έχουν ήδη βγει και από αυτές που αναμένονται.

Τα δύο σενάρια πληρωμών πάντως που έχουν πέσει στο τραπέζι των αρμόδιων υπουργών-υφυπουργών είναι:

• Να δοθούν τοις μετρητοίς είτε εφάπαξ είτε σε δόσεις ανάλογα με το πλήθος των δικαιούχων. Το σενάριο αυτό μπορεί να βγάζει αναδρομικά 1, 2 με 1,5 δισ. ευρώ προ φόρου και κρατήσεων ασθένειας και να επιλεγεί να πληρωθούν μια κι έξω, όπως έγινε πέρυσι τον Οκτώβριο με τις κύριες συντάξεις. Από την άλλη όμως μπορεί το ποσό να σπάσει σε δύο δόσεις, μία για το 2022 και μία στο 2023, ανάλογα με τα περιθώρια του Προϋπολογισμού.
• Να δοθούν διά του συμψηφισμού με τις προσωπικές διαφορές που έχουν οι συνταξιούχοι, και όσοι δεν έχουν προσωπικές διαφορές να τα πάρουν στο χέρι. Αυτό το σενάριο, αν και εξετάστηκε ως πρώτη επιλογή σε συσκέψεις που έγιναν στις αρχές καλοκαιριού, εντούτοις δεν φαίνεται να είναι εφαρμόσιμο γιατί μετά τον νέο επανυπολογισμό συντάξεων με τα ποσοστά αναπλήρωσης του νόμου Βρούτση οι προσωπικές διαφορές μειώνονται για συνταξιούχους που έχουν πάνω από 30 έτη ασφάλισης και είναι πιθανό να προκύψουν μετά τον συμψηφισμό αυξήσεις που θα πρέπει να πληρωθούν στις συντάξεις, διαφορετικά το επιπλέον ποσό του συμψηφισμού θα πρέπει να δοθεί μια κι έξω ως υπόλοιπο αναδρομικών.

Στα αναδρομικά της ΕΑΣ, για παράδειγμα, ένας συνταξιούχος που έχει προσωπική διαφορά επανυπολογισμού 100 ευρώ το μήνα και η μείωση που πρέπει να του επιστραφεί από την ΕΑΣ είναι 60 ευρώ το μήνα, θα έχει με τον συμψηφισμό την επιστροφή των 60 ευρώ στη μηνιαία σύνταξη και ένα υπόλοιπο προσωπικής διαφοράς 40 ευρώ. Τι γίνεται όμως αν η προσωπική διαφορά είναι 60 ευρώ και η ΕΑΣ που πρέπει να πάρει είναι 100 ευρώ; Σε αυτή την περίπτωση, ο συμψηφισμός θα μηδενίσει την προσωπική διαφορά των 60 ευρώ, αλλά θα μείνει υπόλοιπο 40 ευρώ από την ΕΑΣ, η οποία θα πρέπει να δοθεί είτε ως μόνιμο ποσό επάνω στη σύνταξη με αύξηση, είτε ως υπόλοιπο αναδρομικών για 24 μήνες, οπότε ο συνταξιούχος θα έχει σβήσει την προσωπική διαφορά και θα πάρει άλλα 960 ευρώ σε αναδρομικά, χωρίς αύξηση. Με αυτή την επιλογή το κόστος για τον Προϋπολογισμό μειώνεται σημαντικά, γιατί χωρίς το συμψηφισμό ο συνταξιούχος θα έπρεπε να πάρει τα 100 ευρώ για 24 μήνες, δηλαδή 2.400 ευρώ, ενώ με συμψηφισμό θα πάρει είτε μηδέν αναδρομικά (αν η ΕΑΣ είναι μικρότερη της προσωπικής διαφοράς) είτε 960 ευρώ αναδρομικά (αν η ΕΑΣ είναι πιο πάνω από την προσωπική διαφορά).

Βροχή αναδρομικών στις επικουρικές με δικαστικές αποφάσεις

Στις επικουρικές συντάξεις πάντως τα δικαστήρια βγάζουν τη μία μετά την άλλη αποφάσεις με το ίδιο ακριβώς σκεπτικό- καρμπόν, ότι δηλαδή όπως πληρώθηκαν αναδρομικά 11μήνου για τις κύριες, έτσι θα πρέπει να πληρωθεί το αντίστοιχο 11μηνο αναδρομικών για τις επικουρικές.

Το τελευταίο δίμηνο σε 12 αποφάσεις που έχουν εκδοθεί έχουν δικαιωθεί 174 συνταξιούχοι με αναδρομικά 448.327 ευρώ για αντισυνταγματικές περικοπές επικουρικών συντάξεων.

Χαρακτηριστικό, δε, των αποφάσεων είναι πως όλες ακολουθούν κατά γράμμα το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) και διατάσσουν τον ΕΦΚΑ-ΕΤΕΑΕΠ να καταβάλει αναδρομικά στις επικουρικές συντάξεις από τις αντισυνταγματικές μειώσεις που έγιναν με τους Νόμους 4051/2012 και 4092/2012 στο διάστημα από Ιούνιο 2015 ως Μάιο 2016.

Αλλο ένα εξίσου σημαντικό στοιχείο των αποφάσεων είναι πως οι δικαστές ακυρώνουν και το επιχείρημα που προβάλλουν οι εκπρόσωποι του ΕΦΚΑ-ΕΤΕΑΕΠ, ότι δηλαδή μετά τις πληρωμές των αναδρομικών στις κύριες συντάξεις έχουν αποσβεστεί οι αξιώσεις των συνταξιούχων για πρόσθετες διεκδικήσεις!

Το αντεπιχείρημα δε των νομικών εκπροσώπων του Δημοσίου (υπουργείου Οικονομικών και ΕΦΚΑ) είναι πως το 2022 τελειώνει η περίοδος χάριτος ως προς την τήρηση της δημοσιονομικής πειθαρχίας και ότι από το 2023 θα επανέλθουν κάποιας μορφής δημοσιονομικές δεσμεύσεις. Επιπρόσθετα λένε ότι οι συνολικές δαπάνες για την κοινωνική προστασία έχουν φτάσει στο 74% των πρωτογενών δαπανών του Προϋπολογισμού και τυχόν υπερβάσεις μπορεί να μην καλύπτονται μέσα από τους διαθέσιμους πόρους του Προϋπολογισμού, αλλά να χρειαστεί δανεισμός.

Ολα αυτά βέβαια μπαίνουν στην ζυγαριά της Δικαιοσύνης, που εντέλει έχει τον τελευταίο λόγο και όπως φάνηκε στα αναδρομικά των κύριων συντάξεων, περιόρισε τις επιστροφές σε 11 μήνες αντί 40 που ζητούσαν στις αγωγές τους οι συνταξιούχοι.

Αναδρομικά στις επικουρικές διεκδικούν πάνω από 800.000 συνταξιούχοι, εκ των οποίων περίπου 400.000 με αγωγές σε εκκρεμότητα που θεωρητικά έχουν κλειδώσει επιστροφές 11μήνου, αλλά θα πάρει χρόνο μέχρι να βγουν οι αποφάσεις τους. Για τους υπόλοιπους -χωρίς αγωγές- τη λύση θα πρέπει να τη δώσει η κυβέρνηση, μια που έχουν τις ίδιες περικοπές, που παρότι βγήκαν αντισυνταγματικές δεν τους έχουν επιστραφεί.

Η νέα απόφαση από το ΣτΕ

Στην τελική διάσκεψη του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) που αναμένεται σύντομα θα ξεκαθαριστεί προς ποια κατεύθυνση θα κινείται η απόφασή του αναφορικά με τα αναδρομικά 11μήνου στις επικουρικές συντάξεις και τα Δώρα.

Είναι πιθανές τρεις κατευθύνσεις:

1. Θετική απόφαση για όλους (με ή χωρίς αγωγές) που θα σημάνει αναδρομικά 11 μηνών για όλους.
2. Θετική απόφαση εν μέρει, δηλαδή για τους συνταξιούχους που έχουν αγωγές και όχι για όσους δεν άσκησαν προσφυγή. Σε αυτή την περίπτωση, το 11μηνο των αναδρομικών θα επιστραφεί στους 400.000 συνταξιούχους και μόνον.
3. Αναδρομικά σε όλους όσοι έχουν αγωγές (400.000 συνταξιούχοι) και δικαίωμα προσφυγών σε όσους θελήσουν από τη δημοσίευση της απόφασης και μετά. Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να γίνουν αγωγές ως το τέλος του 2021 μόνον για αναδρομικά 5μήνου, ήτοι για το διάστημα Ιανουαρίου 2016-Μαΐου 2016, καθώς τα αναδρομικά για το διάστημα Ιουνίου 2015-Δεκεμβρίου 2015 έχουν υποπέσει σε 5ετή παραγραφή και δεν μπορούν να τα διεκδικήσουν.

ΤΑ ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΕΣ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ ΑΝΑ ΤΑΜΕΙΟ ΚΑΙ ΑΝΑ ΠΟΣΟ ΣΥΝΤΑΞΗΣ

Επικουρική σύνταξη προ φόρου	Μηνιαίες μειώσεις που επιστρέφονται			Αναδρομικά 11μήνου με Δώρα
	Νόμου 4051		Νόμου 4093
Συνταξιούχοι ΙΚΑ
312	97		39	2.197
266	83		33	1.877
229	72		29	1.616
221	69		28	1.556
203	42		12	1.055
181	24		11	785
Συνταξιούχοι Δημοσίου
379	125	75		3.052
299	93	37		2.103
243	76	30		1.714
228	71	28		1.606
215	67	27		1.513
205	55	26		1.349
Συνταξιούχοι Ταμείων ΔΕΚΟ-τραπεζών
370	130		104	3.396
272	85		34	1.919
260	81		32	1.829
224	70		28	1.575
213	66		27	1.499
190	42		66	1.608
Συνταξιούχοι ΤΑΠΙΤ (*)
371	122		73	2.987
339	106		42	2.391
283	88		35	1.997
234	73		29	1.649
187	25		11	810
175	23		10	760

(*) Επικουρικά ταμεία Δικηγόρων, Μηχανικών, Εμποροϋπαλλήλων, Αρτοποιών, Ηλεκτροτεχνιτών, Πρατηριούχων, Ποτοποιίας-Ζυθοποιίας κ.ά.

ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΑ ΓΙΑ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΕΣ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ ΝΑΤ (επιστρέφεται μόνον η μείωση Νόμου 4093)

Επικουρική σύνταξη προ φόρου	Μηνιαία μείωση Ν. 4093 που επιστρέφεται	Αναδρομικά 11μήνου με Δώρα επικουρικής
481	135	2.565
284	150	2.284
180	86	1.346
193	51	991
208	12	603
190	11	551